Τις τελευταίες δύο εβδομάδες παρακολουθούμε μια υψηλού ρίσκου κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ. Πέρα από τις συνεχιζόμενες αεροπορικές επιδρομές κατά του βαλλιστικού οπλοστασίου της σιιτικής οργάνωσης και της ιεραρχίας της, το Ισραήλ διεξήγαγε άκρως εντυπωσιακές και συνάμα αποτελεσματικές επιχειρήσεις ηλεκτρονικού πολέμου, προκαλώντας σοβαρό πρόβλημα στις επιχειρησιακές επικοινωνίες της Χεζμπολάχ (χιλιάδες εκρήξεις βομβητών και συσκευών επικοινωνίας που χρησιμοποιούσαν μεσαία και ανώτερα στελέχη της οργάνωσης). Αμέσως μετά στοχοποιήθηκε από την ισραηλινή πολεμική αεροπορία ο επί 32 χρόνια ηγέτης της Χασάν Νασράλα, γεγονός που συνιστά σοβαρό πλήγμα τόσο για τη Χεζμπολάχ όσο και για το Ιράν και γενικότερα για τον «Άξονα Αντίστασης».
Στην παρούσα φάση το πρώτο μέλημα του Ιράν είναι η ανάκαμψη της Χεζμπολάχ. Δηλαδή ο άμεσος διορισμός ενός νέου ηγέτη που θα αντικαταστήσει τον Νασράλα, η ανασυγκρότηση της διοίκησης και ελέγχου (C2) της στρατιωτικής πτέρυγας της σιιτικής οργάνωσης, καθώς και η μάλλον χρονοβόρα διαδικασία εγκατάστασης ενός νέου ασφαλέστερου δικτύου επιχειρησιακών επικοινωνιών.
Ήδη, την ώρα που γράφεται το άρθρο, τα διεθνή ΜΜΕ αναφέρουν, αλλά διαψεύδει η Τεχεράνη, ότι ο 64χρονος ξάδερφος του Νασράλα, Χασέμ Σαφιεντίν, επελέγη και ορκίστηκε ως ο νέος ηγέτης της Χεζμπολάχ. Ταυτόχρονα, η Τεχεράνη έστειλε στη Βηρυτό ένα ανώτερο στέλεχος των επίλεκτων ιρανικών Δυνάμεων Quds, προκειμένου να αξιολογήσει την κατάσταση και να συμβουλεύσει τη Χεζμπολάχ για την ανασυγκρότησή της και τα επόμενα βήματά της.
- Advertisement -
Χερσαίες επιχειρήσεις των IDF στον νότιο Λίβανο
Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις (Israeli Defense Forces – IDF) επικεντρώθηκαν στη στοχοποίηση της Διοίκησης, Ελέγχου και Επικοινωνιών (C3) της Χεζμπολάχ, με αποτέλεσμα στην παρούσα φάση η στρατιωτική πτέρυγα της σιιτικής παραστρατιωτικής οργάνωσης να παρουσιάζει αισθητή μείωση της επιχειρησιακής της δυνατότητας. Ταυτόχρονα, διεξάγουν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στη Λωρίδα της Γάζας, τη Δυτική Όχθη, τα Υψώματα του Γκολάν και ενίοτε αεροπορικές επιδρομές κατά των στρατιωτικών εγκαταστάσεων των Χούθι της Υεμένης, οι οποίοι κατά διαστήματα εκτοξεύουν βαλλιστικά βλήματα εδάφους – εδάφους, βλήματα cruise ή και οπλισμένα drones εναντίον του Ισραήλ.
Οι IDF γνωρίζουν ότι η πολεμική μηχανή της Χεζμπολάχ χωρίς ηγέτη και με προβληματικές επικοινωνίες είναι ευάλωτη. Ως εκ τούτου, επιδιώκοντας να εξουδετερώσουν την απειλή, έχουν εντείνει τις αεροπορικές επιχειρήσεις πρωτίστως κατά του βαλλιστικού της οπλοστασίου και δευτερευόντως κατά της ιεραρχίας της. Επομένως είναι ηλίου φαεινότερο ότι σε καμία περίπτωση, παρά τις διεθνείς πιέσεις, το Τελ Αβίβ δεν θα διαπραγματευτεί κάποια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.
Πέραν αυτών, στις 30 Σεπτεμβρίου 2024, οι IDF ανακοίνωσαν επίσημα την έναρξη μιας «περιορισμένης» χερσαίας επιχείρησης στον νότιο Λίβανο, την οποία υποστήριξε με δηλώσεις του και ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν, προκειμένου να στοχοποιήσουν τους μαχητές της Χεζμπολάχ και να καταστρέψουν τις υποδομές τους κατά μήκος των συνόρων Ισραήλ – Λιβάνου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η κυβέρνηση Νετανιάχου επιδιώκει να εξουδετερώσει την απειλή της Χεζμπολάχ στον νότιο Λίβανο, γεγονός που θα επιτρέψει σε περίπου 60.000 Εβραίους να επιστρέψουν στις εστίες τους στο βόρειο Ισραήλ.
Η τρέχουσα περιορισμένη χερσαία επιχείρηση είναι η συνέχεια μιας μυστικής εκκαθαριστικής επιχείρησης των IDF, που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2023 και είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή περίπου 700 στόχων της Χεζμπολάχ.
Οι τέσσερις μεραρχίες της Βόρειας Διοίκησης και η 98η μεραρχία της Κεντρικής Διοίκησης διεξάγουν χερσαίες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εντός του Λιβάνου και πλησίον των ισραηλινο-λιβανικών συνόρων. Το πυροβολικό του Ισραήλ πλήττει στόχους της Χεζμπολάχ, ενώ η ισραηλινή πολεμική αεροπορία βομβαρδίζει στόχους της ένοπλης σιιτικής οργάνωσης (συστήματα αεράμυνας, εκτοξευτές βλημάτων, αποθήκες οπλισμού κ.λπ.) και διεξάγει αποστολές εγγύς αεροπορικής υποστήριξης.
Ο όρος «περιορισμένη» αναφέρεται σε στοχευμένες τοπικές χερσαίες επιχειρήσεις της πρώτης φάσης, οι οποίες βασίζονται σε ακριβείς στρατιωτικές πληροφορίες και διεξάγονται σε μικρό βάθος εντός του Λιβάνου. Ωστόσο, αν κριθεί απαραίτητο, δεν αποκλείεται ο ισραηλινός στρατός να προωθηθεί βορειότερα και πέραν του ποταμού Λιτάνι. Εκτιμάται ότι η «περιορισμένη» χερσαία επιχείρηση των IDF θα εξελιχθεί σύντομα σε διεξαγωγή παρατεταμένων εκκαθαριστικών επιχειρήσεων στον νότιο Λίβανο και όχι μόνο.
Το δίλημμα
Ο προβληματισμός του ιρανικού καθεστώτος είναι εύλογος και σύνθετος.
● Πρώτον, διότι στην περιοχή είναι ανεπτυγμένη μια σημαντική αμερικανική στρατιωτική δύναμη, η οποία συνεχίζει να ενισχύεται και να προετοιμάζεται για την υποστήριξη του Ισραήλ.
● Δεύτερον, διότι αποδείχθηκε ότι η επιχειρησιακή δυνατότητα των IDF είναι πολύ ισχυρότερη από όσο εκτιμούσαν μέχρι σήμερα οι Φρουροί της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν (Islamic Revolutionary Guard Corps – IRGC).
● Τρίτον, διότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και συνιστά στόχο πρώτης προτεραιότητας για τους IDF.
● Τέταρτον, διότι η επιχειρησιακή δυνατότητα του σημαντικότερου περιφερειακού συμμάχου της Τεχεράνης, της Χεζμπολάχ, συρρικνώνεται καθημερινά.
H επιβεβαίωση του θανάτου του υποδιοικητή των IRGC Αμπάς Νιλφορουσάν, κατά τη διάρκεια ισραηλινής αεροπορικής επίθεσης στη Βηρυτό (27 Σεπτεμβρίου 2024), στην οποία σκοτώθηκε και ο Χασάν Νασράλα, αύξησε την πιθανότητα διεξαγωγής ιρανικών αντιποίνων απευθείας κατά του Ισραήλ. Ας μην ξεχνάμε ότι λίγες ημέρες μετά τον θάνατο του προκατόχου του, Μοχάμαντ Ρεζά Ζαχέντι, από ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στη Δαμασκό (1 Απριλίου 2024), οι IRGC πραγματοποίησαν απευθείας επίθεση από το ιρανικό έδαφος με εκατοντάδες βαλλιστικά βλήματα και οπλισμένα drones κατά του εβραϊκού κράτους. Βέβαια, τότε η πολεμική μηχανή της Χεζμπολάχ ήταν ακέραια υπό τις διαταγές του Νασράλα, ενώ τώρα τα δεδομένα έχουν αλλάξει ριζικά εις βάρος της Τεχεράνης.
Η αντίδραση
Αρχικά η ιρανική ηγεσία εμφανίσθηκε διχασμένη, καθώς προσπαθούσε να αποκωδικοποιήσει το status quo πριν λάβει σημαντικές αποφάσεις. Οι συντηρητικοί Ιρανοί πρότειναν μια ισχυρή απάντηση. Δηλαδή μια άμεση επίθεση κατά του Ισραήλ, ως αντίποινα για τις επιθέσεις που στοχοποίησαν τους ηγέτες της Χεζμπολάχ, της Χαμάς και των IRGC. Αντίθετα οι μετριοπαθείς πρότειναν αυτοσυγκράτηση.
Τελικά, το βράδυ της 1ης Οκτωβρίου, με εντολή του Ανώτατου Θρησκευτικού Ηγέτη, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, το Ιράν πραγματοποίησε τη δεύτερη άμεση επίθεσή του κατά του Ισραήλ, με περίπου 120 βαλλιστικά βλήματα εδάφους – εδάφους (κυρίως Emad, Ghadr και Fattah-2) και 170 οπλισμένα drones, προκαλώντας κυρίως υλικές ζημιές στο κεντρικό και νότιο Ισραήλ. Ένα μεγάλο μέρος των βλημάτων αναχαιτίστηκε από τα ισραηλινά αντιβαλλιστικά συστήματα Arrow 2 και Arrow 3, καθώς και από την πολεμική αεροπορία του Ισραήλ, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ιορδανίας. Όπως ήταν αναμενόμενο, ακολούθησαν εκατέρωθεν φραστικές απειλές για νέα αντίποινα, γεγονός που αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα να ακολουθήσει και δεύτερη ισραηλινή επίθεση, μάλλον από κοινού με τις αμερικανικές δυνάμεις, απευθείας κατά του Ιράν.
* Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής (geostrategical@yahoo.gr)
Διαβάστε επίσης:
Ισραήλ: Persona non grata ο γ.γ. του ΟΗΕ
ΚΟΣΜΟΣ | topontiki.gr