Ένας γιγαντιαίος πλανήτης σε απόσταση 124 ετών φωτός από τη Γη έδωσε την ισχυρότερη μέχρι σήμερα ένδειξη ότι εξωγήινη ζωή μπορεί να ευδοκιμεί πέρα από το ηλιακό μας σύστημα, υποστηρίζουν αστρονόμοι.
Παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb στον πλανήτη K2-18 b φαίνεται να αποκαλύπτουν τα χημικά αποτυπώματα δύο ενώσεων που, στη Γη, είναι γνωστό ότι παράγονται μόνο από ζωντανούς οργανισμούς, σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian.
Η ανίχνευση των χημικών ουσιών διμεθυλοσουλφίδιο (DMS) και διμεθυλοδισουλφίδιο (DMDS) δεν αποτελεί απόδειξη εξωγήινης ζωής, όμως ενδέχεται να μας φέρει πολύ πιο κοντά στην απάντηση του θεμελιώδους ερωτήματος: «Είμαστε μόνοι στο σύμπαν;»
«Πρόκειται για το ισχυρότερο στοιχείο μέχρι σήμερα υπέρ της ύπαρξης βιολογικής δραστηριότητας πέρα από το ηλιακό μας σύστημα», δήλωσε ο καθηγητής Nikku Madhusudhan, αστροφυσικός στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ.
«Είμαστε εξαιρετικά επιφυλακτικοί. Πρέπει να αμφισβητήσουμε οι ίδιοι κατά πόσο το σήμα είναι πραγματικό και τι σημαίνει». Πρόσθεσε επίσης: «Ίσως, δεκαετίες από τώρα, να κοιτάζουμε πίσω σε αυτή τη στιγμή και να αναγνωρίζουμε πως τότε φτάσαμε κοντά στην ανακάλυψη της ζωντανής ύλης στο σύμπαν. Αυτό θα μπορούσε να είναι το σημείο καμπής».
Διαφωνίες
Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι. Παραμένουν σοβαρά ερωτήματα για το αν οι συνθήκες στον K2-18 b είναι όντως ευνοϊκές για ζωή και κατά πόσο το DMS και το DMDS, που στη Γη παράγονται κυρίως από φυτοπλαγκτόν των θαλασσών, μπορούν να θεωρηθούν αξιόπιστες βιοϋπογραφές.
Ο πλανήτης K2-18 b, που βρίσκεται στον αστερισμό του Λέοντα, έχει σχεδόν εννιά φορές τη μάζα της Γης και είναι 2,6 φορές μεγαλύτερος, ενώ περιστρέφεται εντός της κατοικήσιμης ζώνης του άστρου του – ενός ψυχρού ερυθρού νάνου, μικρότερου από τον Ήλιο.
Το 2019, το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble είχε φανεί να εντοπίζει υδρατμούς στην ατμόσφαιρά του, με τους επιστήμονες τότε να τον χαρακτηρίζουν ως «τον πιο κατοικήσιμο γνωστό πλανήτη» εκτός του ηλιακού μας συστήματος.
Ωστόσο, οι επακόλουθες παρατηρήσεις από την ομάδα του Madhusudhan το 2023 έδειξαν ότι το σήμα αυτό δεν προερχόταν από νερό αλλά από μεθάνιο. Παρ’ όλα αυτά, υποστήριξαν ότι το προφίλ του πλανήτη συμβαδίζει με έναν κατοικήσιμο κόσμο καλυμμένο από έναν τεράστιο, βαθύ ωκεανό – μια άποψη που συνεχίζει να προκαλεί διχογνωμίες. Επιπλέον, η ομάδα του Κέιμπριτζ ανέφερε και ένα αρχικό, αδύναμο σήμα DMS.
Στις πιο πρόσφατες παρατηρήσεις, όταν ο K2-18 b περνούσε μπροστά από τον ερυθρό νάνο αστέρα του, το φως που φιλτράρεται από την ατμόσφαιρά του παρουσίασε απότομη μείωση σε συγκεκριμένα μήκη κύματος – αυτά που απορροφώνται από το DMS και το DMDS.
«Το σήμα πέρασε καθαρά και δυνατά», δήλωσε ο Madhusudhan. «Αν μπορούμε να ανιχνεύσουμε αυτά τα μόρια σε κατοικήσιμους πλανήτες, τότε είναι η πρώτη φορά που το καταφέρνουμε ως είδος… είναι απίστευτο ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό».
Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό The Astrophysical Journal Letters, υποδεικνύουν συγκεντρώσεις DMS, DMDS ή και των δύο, χιλιάδες φορές πιο ισχυρές από εκείνες που παρατηρούνται στη Γη. Τα αποτελέσματα έχουν στατιστική σημασία «τριών σίγμα» – που σημαίνει 0,3% πιθανότητα να είναι τυχαίο – αλλά αυτό δεν επαρκεί για να χαρακτηριστεί ως «ανακάλυψη» με τα πρότυπα της φυσικής.
«Μπορεί να υπάρχουν διεργασίες που αγνοούμε και παράγουν αυτά τα μόρια», δήλωσε ο Madhusudhan. «Όμως, δεν γνωρίζουμε καμία μη βιολογική διεργασία που να τα εξηγεί με αυτά τα δεδομένα».
Ένα επιπλέον πρόβλημα είναι ότι οι συνθήκες στον K2-18 b παραμένουν ασαφείς. Αν και η ομάδα του Κέιμπριτζ υποστηρίζει την ύπαρξη ωκεανού, άλλοι εκτιμούν ότι πρόκειται για αέριο πλανήτη ή για πλανήτη με ωκεανούς από μάγμα, και όχι νερό.
Υπάρχει και το ενδεχόμενο το DMS να μεταφέρθηκε στον πλανήτη από κομήτες – κάτι που όμως απαιτεί έντονη βομβαρδιστική δραστηριότητα, που θεωρείται απίθανη – ή να παράγεται από υποθαλάσσιους θερμοπίδακες, ηφαίστεια ή ηλεκτρικές καταιγίδες με εξωτικές χημικές αντιδράσεις.
«Η ζωή είναι μια πιθανή εξήγηση, αλλά είναι μόνο μία από τις πολλές», δήλωσε η Dr Nora Hänni, χημικός στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης, της οποίας η έρευνα έδειξε ότι το DMS υπάρχει και σε παγωμένο, άψυχο κομήτη. «Πρέπει να αποκλείσουμε αυστηρά όλες τις άλλες πιθανότητες πριν μιλήσουμε για ζωή».
Άλλοι επιστήμονες θεωρούν ότι η μελέτη ατμοσφαιρών πλανητών δεν θα δώσει ποτέ το απόλυτο στίγμα για την ύπαρξη ζωής. «Συχνά υποτιμάται στον χώρο, αλλά τα τεχνοσήματα – όπως ένα παγιδευμένο μήνυμα από έναν ανεπτυγμένο πολιτισμό – θα μπορούσαν να είναι καλύτερες αποδείξεις, παρότι είναι εξαιρετικά απίθανο να εντοπιστούν», δήλωσε η Dr Caroline Morley, αστροφυσικός στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν. Παρ’ όλα αυτά, χαρακτήρισε τα ευρήματα «σημαντική πρόοδο».
Η Dr Jo Barstow, επιστήμονας στο Open University, συμφώνησε για τη σημασία της ανακάλυψης, αλλά επεσήμανε: «Το επίπεδο σκεπτικισμού μου απέναντι σε οποιονδήποτε ισχυρισμό περί ύπαρξης ζωής είναι μονίμως στο 11 – όχι γιατί δεν πιστεύω ότι υπάρχει ζωή εκεί έξω, αλλά γιατί μια τέτοια βαθιά και σημαντική ανακάλυψη απαιτεί εξαιρετικά υψηλό επίπεδο αποδείξεων. Δεν πιστεύω ότι αυτή η μελέτη πληροί αυτό το κριτήριο».
Με τον K2-18 b να βρίσκεται 120 έτη φωτός μακριά, δεν υπάρχει προοπτική να λυθεί η διαμάχη με άμεσες παρατηρήσεις. Όμως, όπως σημειώνει ο Madhusudhan, αυτό δεν εμπόδισε ποτέ την ανακάλυψη φαινομένων όπως οι μαύρες τρύπες.
«Στην αστρονομία, το ζητούμενο δεν είναι να πάμε εκεί», τόνισε. «Προσπαθούμε να κατανοήσουμε αν οι νόμοι της βιολογίας είναι καθολικοί. Δεν το βλέπω ως: “Πρέπει να πάμε να κολυμπήσουμε στο νερό για να πιάσουμε το ψάρι”».
The post Ίσως δεν είμαστε μόνοι! Βρέθηκε η «ισχυρότερη ένδειξη» για εξωγήινη ζωή appeared first on ieidiseis.gr.