Τα Βελανίδια είναι ένα πανέμορφο παραθαλάσσιο χωριό της Λακωνίας, χτισμένο αμφιθεατρικά στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Πάρνωνα, προσφέροντας μαγευτική θέα στο απέραντο γαλάζιο του Μυρτώου Πελάγους.
Το γραφικό χωριό βρίσκεται στο άκρο της χερσονήσου του Μαλέα, στην ανατολική πλευρά του όρους Κρίθινα.
Στην περιοχή συναντά κανείς απόκρημνα βράχια, πυκνή βλάστηση και μικρούς κόλπους με κρυστάλλινα νερά. Τα Βελανίδια είναι ένας ιδανικός προορισμός για όσους αναζητούν στιγμές χαλάρωσης, μακριά από την πολυκοσμία, συνδυάζοντας βουνό και θάλασσα, ιστορία και παράδοση.
Το χαρακτηριστικό γνώρισμα του χωριού είναι η αρχιτεκτονική των σπιτιών, τα οποία έχουν ως επί το πλείστον μπλε παράθυρα και κεραμιδένιες στέγες, θυμίζοντας νησιωτικό οικισμό.
Τα Βελανίδια είναι οικισμός των Βυζαντινών χρόνων, κάτι που μαρτυρά το πλήθος των βυζαντινών ναών που είναι διάσπαρτοι σε όλη την έκταση.
Πιθανότατα ο οικισμός που δημιουργήθηκε περί το 1718 στη θέση «Παλιοκαμάρες» είναι συνένωση πολλών μικρότερων και παλαιοτέρων κάτι που εξηγείται από την ανάγκη των ανθρώπων εκείνης της εποχής για την δημιουργία πιο οργανωμένων οικισμών.
Όπως μαρτυρούν χαλάσματα κοντά στο ναό του Αγίου Παντελεήμονος ο οικισμός αυτός εγκαταλείφθηκε οριστικά από τους γηγενείς, οι οποίοι μετακινήθηκαν στην σημερινή θέση του οικισμού, γύρω στα 1770, με την εγκατάσταση Σπετσιωτών φυγάδων μετά τα Ορλωφικά. Έτσι, πραγματοποιήθηκε η συνένωση των δύο οικισμών με αποτέλεσμα τα σημερινά Βελανίδια, τα οποία φέρουν ξεκάθαρες αρχιτεκτονικές επιρροές από νησιώτικους οικισμούς.
Εξάλλου, οι περισσότεροι κάτοικοι του νησιού ήταν ναυτικοί και ψαράδες που ψάρευαν με ανεμότρατες σ’ όλο το Αιγαίο Πέλαγος, φθάνοντας μέχρι στην Αφρική, και ιδιαίτερα στη Λιβύη. Ακόμα και σήμερα, πάντως, αρκετοί κάτοικοι διατηρούν την τοπική παράδοση. Κατά τον αρχαιολόγο Χάσλακ εδώ τοποθετείται η αρχαία πόλη Σίδη, και πιο συγκεκριμένα στο όρμο του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται ανατολικά του Κάβο Μαλέα.
Το χωριό έχει θέα τόσο προς το Μυρτώο πέλαγος, όσο και προς το ακρωτήριο Μαλέας, επίσης γνωστό και ως «Καβομαλιάς», όπου βρίσκεται ο φημισμένος πέτρινος φάρος. Ο φάρος δεσπόζει στην άκρη των απόκρημνων βράχων, κόβοντας την ανάσα. Πρόκειται για ένα από τα πιο εντυπωσιακά αξιοθέατα της περιοχής, όπου οι επισκέπτες πρέπει να κατευθυνθούν νότια προς τον Άγιο Μύρο, και στην συνέχεια να διασχίσουν ένα μονοπάτι για να φθάσουν στο σημείο.
Ο φάρος κατασκευάστηκε περίπου το 1860 και θεωρείται ένας από τους παλαιότερους στη Μεσόγειο. Λειτουργεί από 1883 με μία μικρή διακοπή τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Το 2006 χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο μνημείο και ξεκίνησε η διαδικασία αποκατάστασης του.
Πάνω από τον Άγιο Μύρο, στην κορυφή του όρους Κριθίνα, βρίσκεται και το Γερμανικό Παρατηρητήριο. Η πρόσβαση στο σημείο είναι δύσκολη και γίνεται μόνο μέσω πεζοπορικού μονοπατιού. Πρόκειται για ένα συγκρότημα στρατιωτικών κτιρίων που κατασκευάστηκε το 1942 από τους Γερμανούς, προκειμένου να καταστεί δυνατός ο έλεγχος της ναυσιπλοΐας στην ευαίσθητη αυτή περιοχή της Μεσογείου κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η περιοχή είναι γνωστή και ως «μικρό Άγιο Όρος», αφού φιλοξενεί πολλά εκκλησάκια κτισμένα, κυρίως, κατά τον 12ο και 13ο αιώνα. Από τα βυζαντινά ναΐδρια ξεχωρίζουν οι μονόχωροι καμαροσκέπαστοι ναοί του Αγίου Παντελεήμονος, του Αγίου Κωνσταντίνου και του Αγίου Χρυσοστόμου, οι οποίοι παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον τοιχογραφικό τους διάκοσμο, όπου διακρίνεται η παραστατικότητα των μορφών.
Το μέρος αυτό επέλεξαν σημαντικές μορφές της Εκκλησίας, όπως ο Άγιος Γεώργιος και ο Άγιος Θωμάς ο εν Μαλεώ, για να ασκητέψουν και να θαυματουργήσουν.
Για τους λάτρεις της πεζοπορίας, το μέρος προσφέρει μοναδικές διαδρομές μέσα σε καταπράσινα τοπία και απόκρημνες ακτές, ενώ, έχει διατηρήσει τον αυθεντικό του χαρακτήρα, μακριά από τον μαζικό τουρισμό.
Τα Βελανίδια απέχουν από την Αθήνα 350 χλμ. κάτι που σημαίνει ότι θα χρειαστείτε περίπου 5 ώρες για να φθάσετε στο σημείο με το αυτοκίνητο.
To άρθρο Βελανίδια: Το χωριό – «παράδεισος» της Λακωνίας που θυμίζει νησιώτικο οικισμό δημοσιεύτηκε στο NewsIT .