Τα Κορέστεια, γνωστά και ως «πλίνθινα χωριά», είναι μια συστάδα ορεινών οικισμών (Άνω και Κάτω Κρανιώνα, Μελάς, Μακροχώρι, Μαυρόκαµπος, Άγιος Αντώνιος, Γάβρος, Χαλάρα), που συναντά κανείς κυρίως στον οδικό άξονα που συνδέει την Καστοριά με τις Πρέσπες.
Η Δημοτική Ενότητα Κορεστείων βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του Δήμου Καστοριάς στη δυτική Μακεδονία.
- Advertisement -
Χαρακτηριστικό στοιχείο της περιοχής είναι τα διάσπαρτα εγκαταλελειμμένα πλινθόκτιστα χωριά με το εντυπωσιακό κόκκινο χρώμα, που αποτελούν δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, ωστόσο, οι περισσότεροι ένοικοι τους μετανάστευσαν μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο.
Η ονομασία προέρχεται από παραφθορά της αρχαίας μακεδονικής χώρας, η οποία καλείτο Ορεστίς, από τους πρώτους κατοίκους της, που εγκαταστάθηκαν τη 2η χιλιετία π.Χ.
Τα Κορέστεια καλύπτουν γεωγραφικά τους δυτικούς πρόποδες του όρους Βέρνου, τους ανατολικούς πρόποδες του όρους Όρλοβο και τους ανατολικούς πρόποδες του όρους Τρικλάριου. Η περιοχή των Κορεστείων συνορεύει και με άλλες ιστορικές περιοχές της δυτικής Μακεδονίας, όπως την Πόπολη στα ανατολικά, και την περιοχή των Πρεσπών στα βόρεια.
Τα χωριά της περιοχής των Κορεστείων είναι κτισμένα δίπλα από τους παραποτάμους του Λιβαδοπόταμου (ή Λαδοπόταμου), του κυριότερου υδροφορέα της περιοχής, που στο άνω ρου του διαμορφώνει την κλειστή και μακρά κοιλάδα.
Στην συνέχεια ο ποταμός εξέρχεται από την περιοχή, διασχίζει το φαράγγι της Κορομηλιάς και συναντά τον Αλιάκμονα στο οροπέδιο του Άργους Ορεστικού.
Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική των χωριών είναι ιδιαίτερη για την περιοχή της δυτικής Μακεδονίας. Τα παλαιά σπίτια είναι κτισμένα από λάσπη με κοκκινόχωμα, νερό και άχυρο, που δίνουν το κοκκινωπό χρώμα στο τοπίο της περιοχής, ενώ οι στέγες σκεπάζονταν με ξύλα, καλάμια και κεραμίδια.
Ο τρόπος κατασκευής των σπιτιών διατηρήθηκε από τους μάστορες έως τα μέσα του 20ου αιώνα και έπειτα εγκαταλείφθηκε.
Τα τελευταία χρόνια μελετάται η ένταξη των οικισμών της δημοτικής ενότητας Κορεστείων σε καθεστώς προστασίας, από την Εφορεία Νεότερων Μνημείων Κεντρικής Μακεδονίας. Το μοναδικό μέχρι σήμερα χαρακτηρισμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού ιστορικό και διατηρητέο κτήριο της περιοχής, είναι το σπίτι όπου σκοτώθηκε ο ήρωας του Μακεδονικού Αγώνα Παύλος Μελάς, το οποίο λειτουργεί σήμερα ως μουσείο Παύλου Μελά.
Από τα πλινθόχτιστα σπίτια των Κορεστείων, που βρίσκονται στα όρια της δημοτικής ενότητας, έχουν διασωθεί εκατό περίπου σπίτια στους εγκαταλελειμμένους οικισμούς Γάβρος, Κρανιώνας και Μαυρόκαμπος, ενώ σε αντίστοιχο αριθμό έχουν διασωθεί σε καλύτερη κατάσταση, στους κατοικημένους οικισμούς Άγιος Αντώνιος, Μακροχώρι και Μελάς.
Οι οικισμοί των Κορεστείων έχουν αποτελέσει το σκηνικό κινηματογραφικών ταινιών, όπως της ταινίας «Παύλος Μελάς» του Φίλιππου Φυλακτού, «Τζέιμς Μποντ: Για τα μάτια σου μόνο» του Τζον Γκλε, «Ψυχή Βαθιά» του Παντελή Βούλγαρη, καθώς και «Μετέωρο Βήµα του Πελαργού» του Θόδωρου Αγγελόπουλου.
To άρθρο Κορέστεια: Tα πλίνθινα χωριά της Καστοριάς με το κόκκινο χρώμα δημοσιεύτηκε στο NewsIT .