Τρεις ημέρες μετά τη «συνάντηση παρωδία Τραμπ – Ζελένσκι» στον Λευκό Οίκο και λίγες μόνο ώρες μετά τη «διάσκεψη των προθύμων» στο Λονδίνο, ο Αμερικανός Πρόεδρος διέταξε την παύση της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, αναστέλλοντας την παράδοση κρίσιμου πολεμικού υλικού. Λίγο αργότερα, ο αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Τζέι Ντι Βανς απαξίωσε τα σχέδια αλλά και τη χρησιμότητα του συνασπισμού των προθύμων.
Τα ξημερώματα της Τετάρτης 5 Μαρτίου ο Αμερικανός Πρόεδρος από το Κογκρέσο αποκάλυψε ότι έλαβε επιστολή από τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στην οποία δηλώνει ότι η χώρα του είναι έτοιμη να διαπραγματευτεί άμεσα τον τερματισμό της ρωσο-ουκρανικής κρίσης και να υπογράψει την πρόταση Τραμπ. Ήταν αναμενόμενη η οπισθοχώρηση Ζελένσκι μετά την εκβιαστική συναλλακτική λογική του Αμερικανού Προέδρου και την αδυναμία των Ευρωπαίων να τον στηρίξουν αμυντικά και οικονομικά, τουλάχιστον στην παρούσα φάση.
Κέρδη επί του πεδίου
Η Μόσχα, αναλύοντας τη ρητορική Τραμπ τους προηγούμενους μήνες, αντιλήφθηκε πολύ γρήγορα ότι αναμένεται να επέλθει ρήξη στις σχέσεις Ουάσιγκτον και Κιέβου. Ως εκ τούτου, φρόντισε να αυξήσει τις δυνάμεις της στα θέατρα επιχειρήσεων της ανατολικής Ουκρανίας. Σήμερα, σύμφωνα με στοιχεία των ουκρανικών στρατιωτικών πληροφοριών, περίπου 620.000 Ρώσοι στρατιώτες επιχειρούν στην Ουκρανία και στην περιοχή του Κουρσκ, την οποία έχουν καταλάβει εν μέρει τα ουκρανικά στρατεύματα από τον Αύγουστο του 2024.
Από τον Ιανουάριο του 2025, διαπιστώθηκε μια αύξηση περίπου 40.000 Ρώσων στρατιωτών σε σχέση με την αντίστοιχη χρονική περίοδο του 2024. Σύμφωνα με πληροφορίες του Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW), οι ρωσικές δυνάμεις διεξάγουν επί του παρόντος επιθετικές επιχειρήσεις στις περιφέρειες Χάρκοβο, Λουχάνσκ, Ντόνετσκ και στη δυτική περιφέρεια Ζαπορίζια, ενώ προσπαθούν να διασχίσουν τον ποταμό Ντνίπρο στην περιφέρεια της Χερσώνας.
Γιατί άραγε η Μόσχα αύξησε τη δύναμη των Ρώσων στρατιωτών, λίγο πριν από την πιθανή έναρξη διαπραγματεύσεων για τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός; Ήταν προφανές ότι, αν η Ουάσιγκτον αποφάσιζε το πάγωμα της αμερικανικής βοήθειας προς το Κίεβο, τότε σε μερικές εβδομάδες η επιχειρησιακή δυνατότητα των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων θα άρχιζε να ελαττώνεται, και μάλιστα με γεωμετρική πρόοδο. Πράγματι, έστω και πρόσκαιρα, η ρήξη μεταξύ Ουάσιγκτον και Κιέβου επήλθε.
Ο Ζελένσκι δεν αποδέχθηκε την πρόταση Τραμπ για συνεκμετάλλευση των σπάνιων γαιών και των υδρογονανθράκων της Ουκρανίας, αφού δεν έλαβε εγγυήσεις ασφάλειας από τις Ηνωμένες Πολιτείες (ή και διότι έχει ήδη προσυμφωνήσει την εκμετάλλευσή τους με τη Βρετανία, όπως αναφέρουν μη επιβεβαιωμένες προς το παρόν πληροφορίες). Επομένως, για όσο χρονικό διάστημα θα ισχύει η αναβολή της αμερικανικής βοήθειας προς την Ουκρανία, οι ενισχυμένες πλέον ρωσικές δυνάμεις θα αποκομίζουν περισσότερα κέρδη επί του πεδίου.
Ακόμη κι αν ο Ζελένσκι υπογράψει τη συνεκμετάλλευση του ουκρανικού ορυκτού πλούτου με τους Αμερικανούς – κάτι που αναμένεται σύντομα – είναι σχεδόν βέβαιο ότι το Κρεμλίνο θα προβάλει αξιώσεις, τις οποίες δεν θα μπορέσει να αποδεχθεί το Κίεβο, τουλάχιστον σε πρώτο χρόνο. Το ρωσικό σχέδιο είναι απλό. Ο χρόνος τρέχει εις βάρος της Ουκρανίας και ο Πούτιν δεν βιάζεται να υπογράψει συμφωνία κατάπαυσης του πυρός με τον Ζελένσκι, τη στιγμή που «ο Τραμπ συμπεριφέρεται ως σύμμαχός του».
Δυσοίωνες μελλοντικές εξελίξεις
Πέραν αυτών, οι μελλοντικές εξελίξεις προδιαγράφονται αρνητικές και για την Ευρώπη. Οι ευρωπαϊκές χώρες και γενικότερα ο συνασπισμός των προθύμων δεν διαθέτει την επιχειρησιακή δυνατότητα να υποστηρίξει αποτελεσματικά την Ουκρανία. Ακόμη χειρότερα, αδυνατεί να εξουδετερώσει τη ρωσική απειλή, σε περίπτωση που μελλοντικά το Κρεμλίνο αποφασίσει να κινηθεί επιθετικά δυτικότερα της Ουκρανίας. Σε κάθε περίπτωση, αυτό είναι απευκταίο σενάριο. Ένα εφιαλτικό σενάριο για την Ουκρανία και τη Γηραιά Ήπειρο γενικότερα.
Αντίθετα, μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και αργότερα μια ειρηνευτική συμφωνία, πιθανώς μέσω αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, συνιστά ένα επιθυμητό αλλά απομακρυσμένο σενάριο. Ένα σενάριο με περιορισμένες πιθανότητες, καθότι θα πρέπει αρχικά ο Ζελένσκι να ικανοποιήσει πλήρως τα κελεύσματα του Λευκού Οίκου. Δηλαδή να υπογράψει τη συμφωνία που αρνήθηκε να υπογράψει την προηγούμενη Παρασκευή (28 Φεβρουαρίου).
Στη συνέχεια το Κρεμλίνο και ο Λευκός Οίκος να συμφωνήσουν στην εφαρμογή ενός ειρηνευτικού σχεδίου, το οποίο θα πρέπει να γίνει αποδεκτό και από το Κίεβο. Πέραν αυτού, είναι αμφίβολο αν θα γίνει αποδεκτή από τη Μόσχα η παρουσία Αμερικανών στην Ουκρανία για τη συνεκμετάλλευση του ουκρανικού ορυκτού πλούτου.
Οι ευρωπαϊκές χώρες – μέλη του ΝΑΤΟ, αντιλαμβανόμενες την αδυναμία τους σε αμυντικό επίπεδο αν αποσυρθούν οι αμερικανικές δυνάμεις από την Ευρώπη, ετοιμάζουν πρόταση αύξησης των αμυντικών τους δαπανών κατά 800 δισ. ευρώ (Plan to REARM Europe) μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια. Κατ’ αυτόν τον τρόπο επιχειρούν να χρηματοδοτήσουν την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια. Ωστόσο η εν λόγω προσπάθεια είναι σχεδόν αδύνατον να λάβει σάρκα και οστά.
● Πρώτον, διότι η ρωσική απειλή μπορεί να είναι κοινή για την Ευρώπη, όμως διαφέρει από χώρα σε χώρα ως προς το μέγεθός της και ως προς την πιθανότητα εκδήλωσής της.
● Δεύτερον, διότι δεν υφίσταται κοινή ευρωπαϊκή βούληση, ως προς τη συνεισφορά και τον τρόπο αντιμετώπισης της απειλής.
● Τρίτον, διότι η συνοχή των χωρών – μελών είναι ζητούμενο και δεν συνιστά δεδομένο.
● Τέταρτον, διότι δρώντες εντός και εκτός της Ε.Ε. είναι πρόθυμοι να λειτουργήσουν τυχοδιωκτικά ή ως Δούρειοι Ίπποι.
Επιπρόσθετα εμφανίζεται η Τουρκία, η οποία δηλώνει ότι «μπορεί να σώσει την Ευρώπη» καθότι διαθέτει ισχυρές ένοπλες δυνάμεις, αρκεί να επισπευσθεί η ένταξή της στην Ε.Ε. Αυτός είναι και ο λόγος των πρόσφατων δηλώσεων Ερντογάν υπέρ της διατήρησης του θετικού κλίματος με την Ελλάδα, αλλά και της τηλεφωνικής επικοινωνίας Ερντογάν – Μητσοτάκη με αφορμή τα 57α γενέθλια του Έλληνα πρωθυπουργού. Η Άγκυρα γνωρίζει ότι η Αθήνα θα αντιδράσει στις επιδιώξεις της για τη συμμετοχή των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στο «Plan to REARM Europe» και επιστρατεύει, ως είθισται, τα «ήρεμα νερά» της Διακήρυξης των Αθηνών.
* Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι ταξίαρχος ε.α. της Π.Α., γεωστρατηγικός αναλυτής (geostrategical@yahoo.gr)
Διαβάστε επίσης:
Μάρκο Ρούμπιο: Έδωσε συνέντευξη με έναν… σταυρό στο μέτωπο – Το video που κάνει τον γύρο του κόσμου
Η Ζαχάροβα πήρε την… σκυτάλη από τον Μεντβέντεφ: Ο Μακρόν είναι παραμυθάς και εκτός πραγματικότητας
Η Τεχνητή Νοημοσύνη του Έλον Μασκ βρίσκει ότι ο Τραμπ είναι… υποτακτικός της Ρωσίας
