Διεθνείς αντιδράσεις προκάλεσε η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει κυρώσεις στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, κατηγορώντας το για «παράνομες και αβάσιμες ενέργειες εναντίον της Αμερικής και στενού συμμάχου μας, του Ισραήλ» και για «κατάχρηση εξουσίας».
Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν περιλαμβάνονται στα 125 κράτη μέλη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, οι κυρώσεις που ανακοίνωσε ο Ντόναλντ Τραμπ κατά του Δικαστηρίου θα μπορούσαν να το οδηγήσουν σε επιχειρησιακή παράλυση.
Στα μέτρα περιλαμβάνεται η απαγόρευση για τα μέλη του προσωπικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου να ταξιδεύουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, πράγμα που θα περιέπλεκε το έργο του. Χρηματοπιστωτικοί θεσμοί μπορούν να αρνηθούν να συνεργασθούν με το Δικαστήριο από τον φόβο των αμερικανικών αντιποίνων.
- Advertisement -
Οι αμερικανικές κυρώσεις μπορούν επίσης να επηρεάσουν τεχνικές λειτουργίες και επιχειρήσεις πληροφορικής του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, ανάμεσά τους και την συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων.
Εκφράζονται επίσης φόβοι ότι, εξαιτίας των αμερικανικών κυρώσεων, θύματα εγκλημάτων για τα οποία είναι αρμόδιο το διεθνές δικαστήριο θα διστάζουν να εμφανισθούν.
«Εταιρείες και οργανισμοί είναι πιθανό να σταματήσουν τις σχέσεις τους με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο διότι είναι πολύ επικίνδυνο», σημειώνει ο James Patrick Sexton, ερευνητής του Ινστιτούτου TMC Asser του Πανεπιστημίου του Αμστερνταμ.
«Βασικοί προμηθευτές όπως η Microsoft μπορεί απλώς να αποσυρθούν προληπτικά», εκτιμά.
Οι κυρώσεις προκάλεσαν εσωτερική κρίση στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, σύμφωνα με τον Thijs Bouwknegt του Ινστιτούτου NIOD για την μελέτη του πολέμου, του Ολοκαυτώματος και της γενοκτονίας.
Ο εισαγγελέας Καρίμ Χαν έχει πολλούς συμβούλους αμερικανικής υπηκοότητας στην ομάδα του. «Δεν μπορούν να δουλέψουν μαζί», λέει ο Thijs Bouwknegt, ο οποίος κάνει λόγο και για πληροφορίες ότι οι μισθοί πληρώθηκαν νωρίτερα εκ του φόβου των τραπεζικών δυσκολιών που θα προκύψουν. «Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο είναι διεθνής οργανισμός, άρα υπάρχουν πολλές διεθνείς τραπεζικές συναλλαγές».
Το ΔΠΔ θα ξεκινήσει κατά πάσα πιθανότητα διπλωματική εκστρατεία για να εξασφαλίσει υποστήριξη προς τον θεσμό και προς την διεθνή δικαιοσύνη, σημειώνει ο James Patrick Sexton.
Τεχνικά, το ιδρυτικό καθεστώς του ΔΠΔ του επιτρέπει να λάβει μέτρα κατά οποιουδήποτε επιτίθεται κατά του προσωπικού του ή θέτει εμπόδια εκφοβίζοντας ή ασκώντας αθέμιτη επιρροή επί μέλους του ΔΠΔ.
Από νομικής απόψεως, αυτό σημαίνει ότι το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο μπορεί να απαντήσει στον Τραμπ, αλλά αυτό δεν θα διευθετούσε την κατάσταση, λέει ο James Patrick Sexton.
Οι ειδικοί φοβούνται ότι η αποδυνάμωση του Δικαστηρίου, που ερευνά εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, μπορεί να δώσει λευκή επιταγή στους δικτάτορες.
Οι κυρώσεις «επιδιώκουν να υπονομεύσουν και να καταστρέψουν ό,τι η διεθνής κοινότητα έχει προσεκτικά οικοδομήσει επί δεκαετίες ή και αιώνες», δηλώνει η Agnès Callamard, γενική γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας. «Παγκόσμιους κανόνες που εφαρμόζονται για όλους και έχουν ως στόχο την δικαιοσύνη για όλους».
Αν οι κυρώσεις έχουν ως στόχο τον εισαγγελέα του ΔΠΔ, πράγμα πιθανό, αυτό σημαίνει ότι οι έρευνες σε χώρες όπως το Αφγανιστάν, η Ουκρανία, το Σουδάν επηρεάζονται.
«Τα θύματα θα στερηθούν δικαστικές διαδικασίες ακόμη και σε υποθέσεις που δεν αποδοκιμάζουν οι ΗΠΑ», σύμφωνα με τον Sexton. Οι κυρώσεις «θα υπονομεύσουν όλες τις έρευνες, όχι μόνο την έρευνα για την Παλαιστίνη», εξηγεί προσθέτοντας ότι οι κυρώσεις επιβάλλονται σε μία ήδη δυσχερή στιγμή για το ΔΠΔ.
Το Δικαστήριο βρίσκεται σε αντιπαράθεση με την Ιταλία, η οποία απελευθέρωσε ύποπτο για εγκλήματα του λιβυκού πολέμου που καταζητείται από το ΔΠΔ. Το επιχείρημα της Ρώμης είναι ότι το ένταλμα σύλληψης ήταν κακοσυνταγμένο.
Πολλές χώρες έχουν επίσης εκφράσει επιφυλάξεις για τυχόν σύλληψη του Μπενιαμίν Νετανιάχου, κατά του οποίου έχει επίσης εκδοθεί ένταλμα σύλληψης αν επισκεφθεί κράτος μέλος του ΔΠΔ (το Ισραήλ δεν είναι μέλος του ΔΠΔ), υπονομεύοντας επίσης το κύρος του Δικαστηρίου.
Στην συγκυρία αυτή, οι αμερικανικές κυρώσεις αντιπροσωπεύουν «υπαρξιακή απειλή για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο», λέει ο Sexton. «Είναι μία κομβική στιγμή».
Το 2020, ο υπουργός Εξωτερικών του Τραμπ Μάικ Πομπέο επέβαλε κυρώσεις κατά του εισαγγελέα Φάτου Μπενσούντα, τότε εισαγγελέα του ΔΠΔ, εξαιτίας της έρευνας για εγκλήματα πολέμου απου διαπράχθηκαν από αμερικανούς στρατιώτες στο Αφγανιστάν.
Αναλαμβάνοντας την προεδρία των ΗΠΑ έναν χρόνο αργότερα ο Τζο Μπάιντεν ακύρωσε τις κυρώσεις.
Οι ΗΠΑ έχουν στην διάθεσή τους μέσα δυναμικής επέμβασης στην Ολλανδία. Το 2002, έτος έναρξης της λειτουργίας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, το αμερικανικό Κονγκρέσο υιοθέτησε τον «Νόμο Εισβολής στην Χάγη» που επιτρέπει στον αμερικανό πρόεδρο να δώσει εντολή για την χρησιμοποίηση στρατιωτικής βίας για την απελευθέρωση τυχόν αμερικανού υπηκόου που μπορεί να κρατείται στην Χάγη από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.
Πυρά και από τους ηγέτες της ΕΕ
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα επέκριναν την απόφαση του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει επιθετικές οικονομικές κυρώσεις κατά του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) γράφει το Politico.
BREAKING: European Commission President Ursula von der Leyen and European Council President António Costa today blasted US President Donald Trump’s decision to impose aggressive economic sanctions against the International Criminal Court.
Full story: https://t.co/P2pGSncmf8 pic.twitter.com/auOsPoDf4s
— POLITICOEurope (@POLITICOEurope) February 7, 2025
Στο πρώτο τους χτύπημα στη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ, οι βαρέων βαρών της ΕΕ είπαν ότι η κίνηση του Τραμπ αποδυνάμωσε τη δικαιοσύνη σε παγκόσμιο επίπεδο.
«Το ΔΠΔ εγγυάται τη λογοδοσία για διεθνή εγκλήματα και δίνει φωνή στα θύματα σε όλο τον κόσμο», έγραψε η φον ντερ Λάιεν σε ανάρτηση στο X. «Πρέπει να μπορεί να επιδιώκει ελεύθερα τον αγώνα κατά της παγκόσμιας ατιμωρησίας. Η Ευρώπη θα υπερασπίζεται πάντα τη δικαιοσύνη και τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου».
Η εντολή Τραμπ θεωρείται ως απάντηση στην απόφαση του Δικαστηρίου να εκδώσει εντάλματα σύλληψης τον περασμένο Νοέμβριο για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον πρώην υπουργό Άμυνας του Ισραήλ Γιόαβ Γκάλαντ για φερόμενα εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στη Γάζα.
Ο Νετανιάχου, μακροχρόνιος σύμμαχος του Τραμπ, έγινε αυτή την εβδομάδα ο πρώτος παγκόσμιος ηγέτης που επισκέφτηκε τον πρόεδρο των ΗΠΑ μετά την ορκωμοσία του και την Πέμπτη συναντήθηκε με νομοθέτες στο Κογκρέσο της χώρας.
Ο Κόστα επέκρινε με παρόμοιο τρόπο την ενέργεια του Τραμπ, η οποία, όπως έγραψε, «υπονομεύει το διεθνές σύστημα ποινικής δικαιοσύνης στο σύνολό του».
Ο Κόστα και η φον ντερ Λάιεν έχουν υιοθετήσει μια προσεκτική επικοινωνιακή προσέγγιση στον Τραμπ από την επανεκλογή του και μέχρι στιγμής έχουν αποφύγει τις άμεσες αντιπαραθέσεις με τον πρόεδρο των ΗΠΑ.
Ο πρόεδρος του Συμβουλίου συναντήθηκε με τον Πρόεδρο του ΔΠΔ, δικαστή Tomoko Akane, την Πέμπτη, λίγες ώρες πριν ο Τραμπ υπογράψει εκτελεστικό διάταγμα για την επιβολή παγώματος περιουσιακών στοιχείων και ταξιδιωτικών απαγορεύσεων κατά του προσωπικού του ΔΠΔ και των μελών των οικογενειών τους, εάν είναι αποφασισμένοι να εμπλακούν σε προσπάθειες έρευνας πολιτών των ΗΠΑ και των συμμάχων της χώρας.
Ο Τραμπ δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι οι Παλαιστίνιοι πρέπει να απομακρυνθούν από τη Γάζα όταν ολοκληρωθούν οι εχθροπραξίες, ώστε οι ΗΠΑ να μπορέσουν να «κυρώσουν» τον παράκτιο θύλακα και να τον μετατρέψουν σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής».
Ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ είπε στο POLITICO ότι ο Akane του ΔΠΔ συζήτησε τις πολυαναμενόμενες κυρώσεις των ΗΠΑ κατά τη συνάντηση με τον Κόστα, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους η ΕΕ θα μπορούσε να ενισχύσει την υποστήριξή της στο Δικαστήριο.
Οι θέσεις των προέδρων της Επιτροπής και του Συμβουλίου είχαν ρητό σκοπό να επιβεβαιώσουν τη δέσμευση της ΕΕ στο ΔΠΔ και το διεθνές δίκαιο, πρόσθεσε ο αξιωματούχος.
Ο αξιωματούχος επιβεβαίωσε ότι ενώ όλα όσα λέει ο Τραμπ λαμβάνονται σοβαρά υπόψη, υπάρχει στρατηγική εστίαση στην απάντηση μόνο σε συγκεκριμένες ενέργειες όπως η έκδοση του εκτελεστικού διατάγματος της Πέμπτης με στόχο το Δικαστήριο, σύμφωνα με το Politico.
Διαβάστε επίσης:
Υποκλοπές: Σκάνδαλο με spyware στην Ιταλία – «Ουρές» και στην Ελλάδα
Αγνοείται αεροσκάφος με δέκα επιβαίνοντες στην Αλάσκα – Σε συναγερμό οι αρχές