Προγράμματα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την αντιμετώπιση απειλών όπως η ελονοσία και ο HIV, καθώς και η παγκόσμια συνθήκη για την πρόληψη νέων πανδημιών, δείχνουν να βρίσκονται σε κίνδυνο μετά την ανακοίνωση του νέου προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ότι αποσύρει τη χώρα του από τον φορέα του ΟΗΕ.
Χωρίς να κατηγορήσει ευθέως στην Κίνα, στην οποία είχε παλαιότερα επιρρίψει την ευθύνη για την πανδημία Covid-19, ο Τραμπ υποστήριξε την Δευτέρα ότι ο ΠΟΥ απέτυχε να αποφύγει την «πολιτική επιρροή» ορισμένων χωρών-μελών.
Ο ΠΟΥ από την πλευρά του αρνείται τις κατηγορίες και δηλώνει πως συνεχίζει να πιέζει το Πεκίνο για δεδομένα προκειμένου να εξακριβωθεί αν ο πανδημικός κορονοϊός προήλθε από άγρια ζώα ή από εργαστήριο.
Σχετικά με την Κίνα, ο Τραμπ κατήγγειλε επίσης τις «άδικες» εισφορές που καλούνται να καταβάλλουν οι ΗΠΑ, σε σχέση με τις εισφορές μεγαλύτερων όπως είπε χωρών.
«Ο ΠΟΥ μάς κατάκλεψε, όλοι κατακλέβουν τις ΗΠΑ. Αυτό θα πάψει να συμβαίνει» είπε ο Τραμπ την ώρα που υπέγραφε εκτελεστικό διάταγμα για την αποχώρηση, μια από τις πρώτες κινήσεις του μετά την ορκωμοσία.
Το προσωπικό της αμερικανικής κυβέρνησης που εργάζεται για τον ΠΟΥ θα ανακληθεί και θα αναλάβει νέα καθήκοντα
Απαντώντας σε ερώτηση για την απόφαση Τραμπ, εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε κατά την τακτική ενημέρωση των δημοσιογράφων ότι ο ρόλος του ΠΟΥ πρέπει να ενισχυθεί, όχι να αποδυναμωθεί.
«Η Κίνα θα συνεχίσει να υποστηρίζει τον ΠΟΥ για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του και θα βαθύνει τη διεθνή συνεργασία για τη δημόσια υγεία» δήλωσε ο εκπρόσωπος.
Το εκτελεστικό διάταγμα προβλέπει ότι οι ΗΠΑ θα αποσυρθούν από τον ΠΟΥ σε 12 μήνες και θα διακόψει τη χρηματοδότησή του.
Αυτό θα αποτελούσε σημαντικό πλήγμα για τον οργανισμό, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ είναι μακράν ο μεγαλύτερος χρηματοδότησης, καλύπτοντας περίπου το 18% της συνολικής χρηματοδότησης.
Ο πιο πρόσφατος διετής προϋπολογισμός του ΠΟΥ, για την περίοδο 2024-25 ήταν 6,8 δισεκατομμύρια δολάρια.
Αρκετοί επιστήμονες εντός και εκτός του ΠΟΥ εκτίμησαν μιλώντας στο Reuters ότι η αποχώρηση των ΗΠΑ θέτει σε κίνδυνο τα προγράμματα του οργανισμού, ιδιαίτερα αυτά που αφορούν τη φυματίωση, την πιο θανατηφόρα σε παγκόσμιο επίπεδο λοίμωξη, καθώς και τις δράσεις κατά του HIV/AIDS και της ελονοσίας.
Εκτός της συνθήκης για τις πανδημίες
Ακόμα, το εκτελεστικό διάταγμα Τραμπ προβλέπει ότι μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία αποχώρησης οι ΗΠΑ δεν θα συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις για την ολοκλήρωση μιας διεθνούς συνθήκης για την πρόληψη των πανδημιών.
Το προσωπικό της αμερικανικής κυβέρνησης που εργάζεται για τον ΠΟΥ θα ανακληθεί και θα αναλάβει νέα καθήκοντα, ενώ η κυβέρνηση θα αναζητήσει συνεργάτες που θα αναλάβουν τις προηγούμενες δραστηριότητές της στον οργανισμό.
Το διάταγμα προβλέπει, τέλος, αναθεώρηση της αμερικανικής Στρατηγικής Ασφάλειας Παγκόσμιας Υγείας του 2024.
Δεύτερος μεγαλύτερος χρηματοδότης του ΠΟΥ είναι το Ίδρυμα «Μπιλ και Μελίντα Γκέιτς», με το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων να διατίθενται για την εξάλειψη της πολυομυελίτιδας.
Στην δεύτερη θέση βρίσκεται η ομάδα Gavi για την δίκαιη κατανομή των εμβολίων και ακολουθούν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Παγκόσμια Τράπεζα.
Η δεύτερη σε χρηματοδότηση χώρα μετά τις ΗΠΑ είναι η Γερμανία, που καλύπτει γύρω στο 3% του προϋπολογισμού του ΠΟΥ.
Ο Τραμπ είχε ξεκινήσει και το 2000 τη διαδικασία αποχώρησης από τον ΠΟΥ, η οποία όμως διακόπηκε όταν ανέλαβε ο διάδοχός του Τζο Μπάιντεν.
Η απόφαση που είχε ανακοινωθεί εν μέσω πανδημίας στέρησε από τον ΠΟΥ κονδύλια 200 εκατ. δολαρίων εν μέσω της μεγαλύτερης κρίσης δημόσιας υγείας εδώ και έναν αιώνα.