Η προσπάθεια να αποτιμήσει κάποιος τη χρονιά που πέρασε για την Κεντροαριστερά / Αριστερά έχει σημαντικές δυσκολίες. Κυρίως επειδή θα πρέπει να εφεύρει επιχειρήματα για να ξεπεράσει την αίσθηση ότι στο σύνολο του χώρου κυριάρχησαν η απογοήτευση, η περαιτέρω διάσπαση και η ποσοστιαία καθήλωση σε μια εποχή που η Νέα Δημοκρατία διανύει τη δυσκολότερη περίοδο από τότε που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας.
Ακόμη χειρότερα είναι τα πράγματα σε ό,τι αφορά το άθροισμα των κομμάτων του χώρου που μπορούν να χαρακτηριστούν κόμματα εξουσίας – υπό την έννοια ότι θα μπορούσαν είτε να διεκδικήσουν την εξουσία είτε να αποτελέσουν μικρούς κυβερνητικούς εταίρους. Ας κάνουμε λοιπόν τρεις αποτυπώσεις, οι οποίες καταδεικνύουν δύο προβλήματα:
1. Στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου του 2023 το σύνολο των κομμάτων του χώρου που κατάφεραν να μπουν στη Βουλή συγκέντρωσαν 40,53% (ΣΥΡΙΖΑ 17,83%, ΠΑΣΟΚ 11,84%, ΚΚΕ 7,69%, Πλεύση Ελευθερίας 3,17%), ποσοστό 0,03% μικρότερο από το 40,56% που πήρε μόνη της η Ν.Δ.
● Εάν προσθέσουμε και το 2,50% που έλαβε το ΜέΡΑ25, το γενικό άθροισμα φτάνει στο 43,03%.
● Εάν αφαιρέσουμε από το 40,53% τα ποσοστά του ΚΚΕ και της Πλεύσης, μένει το μίζερο 29,67% που έλαβαν ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ – πολύ μακριά από το ποσοστό της Ν.Δ.
2. Έναν χρόνο αργότερα, στις ευρωεκλογές του Ιουνίου του 2024, η Ν.Δ. υπέστη μια πραγματική καθίζηση πέφτοντας στο 28,31% και εκπλήσσοντας αρνητικά ακόμη και τους πιο απαισιόδοξους οπαδούς της. Ωστόσο τα κόμματα της Κεντροαριστεράς / Αριστεράς που κινήθηκαν πάνω από το 3% συγκέντρωσαν 40,36% παρουσιάζοντας ανησυχητική στασιμότητα.
● Ακόμη πιο ανησυχητική είναι η κατάσταση στα δύο κόμματα εξουσίας του χώρου, καθώς το άθροισμά τους έφτασε μόλις το 27,71% (ΣΥΡΙΖΑ 14,92%, ΠΑΣΟΚ 12,79%) κινούμενο κατά 0,6% κάτω από το ποσοστό της Ν.Δ.
● Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε στο γενικό σύνολο του χώρου το 6,44% που έλαβαν τρία ακόμη κόμματα (2,55% το ΜέΡΑ25, 2,45% η Νέα Αριστερά και 1,45% οι Δημοκράτες του Ανδρέα Λοβέρδου), ωστόσο αυτή η πρόσθεση δεν αλλάζει σε τίποτε την εικόνα της δυνάμει κυβερνητικής Κεντροαριστεράς / Αριστεράς.
3. Στο κλείσιμο του 2024, η δημοσκόπηση του Δεκεμβρίου της Pulse RC δίνει – με βάση το δικό της σενάριο κατανομής των αναποφάσιστων – 30% στη Ν.Δ. Στην απέναντι πλευρά το σύνολο του ΠΑΣΟΚ (17%) και του ΣΥΡΙΖΑ (8%) φτάνει μόλις το 25%.
● Εάν προσθέσουμε το 5% του Κινήματος Δημοκρατίας του Στέφανου Κασσελάκη και το 2% της Νέας Αριστεράς, το άθροισμα ανεβαίνει στο 32%, αλλά ουδείς είναι σε θέση να εικάσει ότι τα δύο αυτά κόμματα – ή κάποιο από τα δύο – θα είναι σίγουρα στην επόμενη Βουλή ή θα μπορούν να αποτελέσουν κυβερνητικούς εταίρους.
● Εάν σε αυτό το 32% προσθέσουμε το 9,5% του ΚΚΕ, το 5% της Πλεύσης Ελευθερίας και το 2,5% του ΜέΡΑ25, το συνολικό άθροισμα των κομμάτων του χώρου ανεβαίνει στο 49%. Όμως έτσι αναδεικνύεται το τεράστιο πρόβλημα των κομμάτων εξουσίας του χώρου: ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ έχουν μόλις το μισό από το συνολικό ποσοστό του ευρύτερου χώρου τους!
Τι έχουν τα έρμα;
Αυτή η εικόνα δείχνει, όπως σημειώσαμε, δύο σοβαρά προβλήματα της Κεντροαριστεράς / Αριστεράς:
1. Δεν διαθέτει καθαρό διεκδικητή της εξουσίας, παρότι η Ν.Δ. έχει προσγειωθεί σε ποσοστά που την καθιστούν εξαιρετικά ευάλωτη – συγκριτικά με τα σαραντάρια που χτυπούσε από το 2019 μέχρι το 2023.
Από τις βουλευτικές του Ιουνίου του 2023 μέχρι σήμερα, με τρόπο πολιτικό και δημοσκοπικό αλλά όχι εκλογικό, η σειρά κατάταξης στον χώρο άλλαξε, καθώς το ΠΑΣΟΚ είναι αξιωματική αντιπολίτευση στη Βουλή και έχει αντιστρέψει πλήρως τον συσχετισμό δύναμης εκείνων των εκλογών με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά, όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ τότε, δεν έχει τη δυναμική να απειλήσει άμεσα τη Ν.Δ.
2. Η γνωστή πολυδιάσπαση του χώρου επιδεινώνεται, καθώς
● όχι μόνο ενδυναμώνονται κόμματα που κινούνται για διαφορετικούς λόγους μακριά από τη συμμετοχή σε ένα κυβερνητικό σχήμα (ΚΚΕ, Πλεύση Ελευθερίας),
● αλλά γεννιούνται και νέα (Κίνημα Δημοκρατίας, Νέα Αριστερά), τα οποία αυτήν την ώρα τρώνε τις σάρκες του ΣΥΡΙΖΑ χωρίς να αποτελούν ούτε σίγουρες παρουσίες στην επόμενη Βουλή ούτε βέβαιους εταίρους σε έναν υποθετικό κυβερνητικό συνασπισμό.
Αυτό ακριβώς είναι το πιο αδύναμο σημείο σε ό,τι αφορά την προοπτική διακυβέρνησης της χώρας από την Κεντροαριστερά / Αριστερά: τα κόμματα που θα μπορούσαν με βεβαιότητα να αποτελέσουν κυβερνητικούς εταίρους κατέχουν μόλις το μισό από το συνολικό ποσοστό του χώρου. Και μάλιστα σε μια εποχή που ο αντίπαλος πόλος της Κεντροδεξιάς / Δεξιάς συγκεντρώνει πολύ ισχυρά ποσοστά (υπολογίζοντας μόνο όσα κόμματα λαμβάνουν από 3% και πάνω):
● 53,38% (με 40,56% για τη Ν.Δ.) τον Ιούνιο του 2023.
● 45,02% (με 28,31% για τη Ν.Δ.) τον Ιούνιο του 2024.
● 47,50% (με 30% για τη Ν.Δ.) στο σενάριο της Pulse τον Δεκέμβριο).
Το πολιτικό πρόβλημα
Αυτή η εικόνα πάντως διαμορφώνεται ενώ συμβαίνουν τα εξής:
● Περίπου 1,2 εκατομμύρια πολίτες, κατά βάση κεντρώοι, δεν πήγαν να ψηφίσουν στις ευρωεκλογές (συγκριτικά με τους ψηφίσαντες του 2023) και αναμένεται να διαμορφώσουν την τελική εικόνα λίγο πριν από τις εκλογές του 2027.
● Η Ν.Δ. έχει σαφές πρόβλημα στα δεξιά της, όπου, όπως συμβαίνει και στους δύο πόλους, τα κόμματα διαμαρτυρίας κάνουν πολύ έντονη την παρουσία τους. Το αποτέλεσμα είναι το κυβερνών κόμμα να επηρεάζει λιγότερο από τα δύο τρίτα του ευρύτερου χώρου του.
● Η κοινωνία έχει σωρεύσει μεγάλη απογοήτευση στον έκτο χρόνο της διακυβέρνησης από τη Ν.Δ.
Κι όμως, η κεντρο-αριστερή πλευρά του πολιτικού φάσματος όχι μόνο υπολείπεται παλαιότερων αθροισμάτων της, όχι μόνο αδυνατεί να προτάξει μια δύναμη εξουσίας, αλλά συνεχίζει να διασπάται. Με άλλα λόγια, αντί να εμφανίζεται μια κεντρομόλος δύναμη με αίτημα την εκλογική νίκη, επικρατεί η κεντρόφυγος, η οποία οδηγεί όλο και περισσότερους σε μικρά κόμματα χωρίς αξιόλογη προοπτική και μικραίνει διαρκώς το άθροισμα αυτών που θα ήθελαν να αρθρώσουν πρόταση εξουσίας.
Η ανεξέλεγκτη πορεία του ΣΥΡΙΖΑ
Ο κύριος πόλος εξουσίας αυτού του χώρου την περίοδο 2012 – 2023 ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος έφτασε να κυβερνήσει την περίοδο 2015 – 2019, καταφέρνοντας να συνενώσει ένα πλήθος τάσεων στην Αριστερά – πλην ΚΚΕ – και να εισπράξει ένα σοβαρό ποσοστό κεντρώων ψηφοφόρων που εγκατέλειψαν το ΠΑΣΟΚ.
Άντεξε ακόμη και τη δραματική αποχώρηση μεγάλου μέρους των κομμουνιστικής προέλευσης στελεχών του και, για ένα διάστημα, φαινόταν ότι μπορούσε να απορροφήσει ακόμη και τμήματα δεξιών ψηφοφόρων και στελεχών, όπως έπραξε ενσωματώνοντας στελέχη των Ανεξάρτητων Ελλήνων μετά τη ρήξη με τον Καμμένο για τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Μόνο που αυτή η ικανότητα διατηρήθηκε μόνο όσο υπήρχαν ο Αλέξης Τσίπρας και η προοπτική της εξουσίας. Όταν αυτή χάθηκε εξαιτίας της πλήρους κυριαρχίας του Κυριάκου Μητσοτάκη, τότε
● ο ΣΥΡΙΖΑ συνετρίβη επειδή τον εγκατέλειψαν οι πολιτικά κεντρώοι, αλλά και η μεσαία τάξη, η οποία υπέφερε φορολογικά κατά τη διακυβέρνησή του,
● ο Τσίπρας έφυγε βιαστικά από την προεδρία
● και ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε πορεία διάλυσης αμέσως μετά την εκλογή τού – πολιτικά, ιδεολογικά και από άποψη νοοτροπίας – εντελώς ασύμβατου Στέφανου Κασσελάκη ως προέδρου.
Μια διάσπαση (αποχώρηση Νέας Αριστεράς), μια πολύμηνη γελοιοποίηση, μια απόπειρα κατάργησής του από τον Κασσελάκη και μετατροπής του σε προσωπικό κόμμα, μια μάχη επιβίωσης χωρίς αρχές, η αποπομπή του Κασσελάκη με συνοπτικές διαδικασίες και μια ακόμη διάσπαση μπορεί να μην επέφεραν τη διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά η συρρίκνωσή του δεν είναι ανατάξιμη – τουλάχιστον όχι σε ορατό χρόνο.
Το ταβάνι του ΠΑΣΟΚ
Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματικής αντιπολίτευσης στη Βουλή έπεσε ουρανοκατέβατη στα χέρια του ΠΑΣΟΚ, το οποίο, με την άνοδό του στις δημοσκοπήσεις, βρίσκεται εκεί που ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ τον Ιούνιο του 2023: περί το 18%, το οποίο ενίοτε υπερβαίνει. Όμως το ταβάνι του 20% φαίνεται πολύ σκληρό για την ώρα.
Αυτή την εποχή το Κίνημα φοράει ένα φαρδύ δημοσκοπικό κοστούμι πάνω σε ένα κομματικό σώμα του 8%, του ποσοστού που είχε πριν από τις εκλογές του 2023. Ο σχεδιασμός του, τον οποίο αποκάλυψε την προηγούμενη εβδομάδα το «Ποντίκι», αποσκοπεί στην επανασύνδεσή του με κοινωνικά στρώματα που το είχαν εγκαταλείψει την προηγούμενη δεκαετία και με ψηφοφόρους που βρίσκονται διασκορπισμένοι από την Αριστερά μέχρι την Κεντροδεξιά.
Αν υποθέσουμε ότι τα περιφερειακά συνέδρια και οι κινήσεις αμφίπλευρης διεύρυνσης θα φέρουν κάποιο καλό αποτέλεσμα, μένει το ερώτημα: Μπορεί να ανέβει σε ποσοστά που θα το καθιστούν αξιόμαχο αντίπαλο της Ν.Δ.; Τα εμπόδια είναι πολλά:
● Η τάση του Μητσοτάκη να ενσωματώνει μέρος των αιτημάτων της αντιπολίτευσης.
● Η διαφαινόμενη επιβίωση του ΣΥΡΙΖΑ – πιθανώς και του Κασσελάκη.
● Η στροφή πολλών δυσαρεστημένων πολιτών όλων των αποχρώσεων σε μικρά αρχηγοκεντρικά κόμματα (31,5% συγκεντρώνουν στη δημοσκόπηση της Pulse – το 19% κινείται δεξιά της Ν.Δ. και το 12,5% αριστερά του ΠΑΣΟΚ!) χωρίς προοπτική εξουσίας.
Ειδικά αυτή η τελευταία παράμετρος δείχνει ότι η δυσαρέσκεια προς την κυβέρνηση δεν διοχετεύεται στην αναζήτηση εναλλακτικής κυβερνητικής λύσης, αλλά στη διαμαρτυρία και ενδεχομένως στην (προσωρινή;) αδιαφορία για το πώς θα κυβερνηθεί η χώρα.
Το μήνυμα που λείπει
Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι η πιο σοβαρή αποστολή που έχει μπροστά του το ΠΑΣΟΚ – αφού σε αυτό έλαχε ο κλήρος να δώσει την επόμενη μάχη με τη Ν.Δ. – αφορά τον πόλεμο κατά της μιζέριας. Δηλαδή τον πόλεμο εναντίον:
● Του παρελθόντος του – ώστε να πείσει ότι το σημερινό ΠΑΣΟΚ δεν έχει σχέση με αυτό που οι πολίτες εγκατάλειψαν μαζικά πριν από μια δεκαετία.
● Της προσωπικής μιζέριας μιας σειράς στελεχών, που εξακολουθούν να βάζουν τον εαυτό τους και τα νιτερέσα τους πάνω από τη συλλογική επιτυχία.
● Της κοινωνικής παραίτησης από την αναζήτηση εναλλακτικής πρότασης.
● Της πολυδιάσπασης του πολιτικού συστήματος.
● Της αίσθησης πάρα πολλών πολιτών ότι με τη Ν.Δ. και τον Μητσοτάκη θα έχουν το κεφάλι τους ήσυχο.
● Του φόβου ότι μια αλλαγή διακυβέρνησης θα είναι ρίσκο, ειδικά σε μια εποχή τόσο ταραγμένη.
Προφανώς τα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ, θετικά συγκριτικά με πέρυσι, αλλά μικρά για τις πολιτικές του ανάγκες, δεν είναι ούτε απλό ούτε εύκολο να μεγαλώσουν. Και – θα το επαναλάβουμε – δεν θα μεγαλώσουν εάν το ΠΑΣΟΚ δεν δώσει μια καθαρή απάντηση στο ερώτημα: «Γιατί ΠΑΣΟΚ και όχι Ν.Δ.; Γιατί Ανδρουλάκη και όχι Μητσοτάκη;».
Όσο η απάντηση αυτή δεν δίνεται ή δεν είναι καθαρή και εύληπτη από τους ενδιαφερόμενους πολίτες, η τελική επιλογή των κοινωνικών στρωμάτων που ψηφίζουν με κριτήριο τη διακυβέρνηση και, εν τέλει, καθορίζουν τα εκλογικά αποτελέσματα πιθανότατα θα είναι θετική για τη Ν.Δ. Είτε ως η καλύτερη επιλογή είτε ως το μικρότερο κακό…
Διαβάστε επίσης:
ΣΥΡΙΖΑ: Μάχη με το χρόνο για επανεκκίνηση και συνέδριο – Οι χειρισμοί στο θέμα του ΠτΔ
Απόστολος Γκλέτσος για υποψηφιότητα στον ΣΥΡΙΖΑ: «Εγώ έκανα τη βρόμικη δουλειά, τη λάντζα» (Video)
ΠΟΛΙΤΙΚΗ | topontiki.gr
