Συνήθως το μεσημεράκι, τα βλέφαρα βαραίνουν, δεν είμαστε αρκετά συγκεντρωμένοι στη δουλειά μας και εάν είμαστε στο σπίτι τότε υποκύπτουμε στην μεγάλη ανάγκη να πάρουμε έναν υπνάκο. Ωστόσο δεν είναι λίγες οι φορές που το βράδυ ξυπνάμε κατά τις 02.00 ή 03.00 και στριφογυρίζουμε δυσαρεστημένοι, γιατί δεν μπορούμε να κοιμηθούμε, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι αυτό, ότι δεν θα ξυπνάμε εύκολα το πρωί.
Ο μικρής διάρκειας ύπνος έχει επαινεθεί ως εργαλείο για την ενίσχυση της εγρήγορσης, την ενίσχυση της διάθεσης, την ενίσχυση της μνήμης και τη βελτίωση της παραγωγικότητας, αλλά αποδεικνύεται δίκοπο μαχαίρι, όπως επισημαίνει η Talar Moukhtarian, βοηθός καθηγήτρια Ψυχικής Υγείας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Warwick.
Οι ειδικοί επιμένουν ότι εάν γίνει σωστά, είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη βελτίωση της συγκέντρωσης και την υποστήριξη της ψυχικής και σωματικής υγείας. Εάν, όμως, γίνει λάθος τότε νιώθουμε ζαλισμένοι και αποπροσανατολισμένοι.
Το κλειδί για την ορθή πρακτική βρίσκεται στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο το σώμα, ρυθμίζει τον ύπνο και την εγρήγορση.
Οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν μια φυσική πτώση στην εγρήγορση νωρίς το απόγευμα, συνήθως μεταξύ 13:00 και 16:00. Αυτό δεν οφείλεται μόνο σε ένα βαρύ μεσημεριανό γεύμα, το εσωτερικό ρολόι του σώματός μας, ή ο κιρκάδιος ρυθμός, δημιουργεί κύκλους εγρήγορσης και κούρασης καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Η ύφεση στα επίπεδα ενέργειας νωρίς το απόγευμα αποτελεί μέρος αυτού του ρυθμού, γι’ αυτό και πολλοί άνθρωποι νιώθουν υπνηλία εκείνη την ώρα.
Μελέτες δείχνουν ότι ένας σύντομος υπνάκος κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της κόπωσης, στην ενίσχυση της εγρήγορσης και στη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας χωρίς να παρεμβαίνει στον νυχτερινό ύπνο. Αυτά τα αποκαλούμενα «power naps» επιτρέπουν στον εγκέφαλο να ξεκουραστεί χωρίς να πέσει σε βαθύ ύπνο, διευκολύνοντας το ξύπνημα με αίσθηση αναζωογόνησης.
Ωστόσο υπάρχει και η παγίδα: Ο πολύς υπνάκος μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να ξυπνάτε με χειρότερη αίσθηση από ό,τι πριν. Αυτό οφείλεται στην «αδράνεια του ύπνου» – την αδιαθεσία και τον αποπροσανατολισμό που προέρχεται από το ξύπνημα κατά τη διάρκεια βαθύτερων σταδίων ύπνου.
Μόλις ο υπνάκος ξεπεράσει τα 30 λεπτά, ο εγκέφαλος μεταβαίνει σε ύπνο αργών κυμάτων, γεγονός που καθιστά πολύ πιο δύσκολο το ξύπνημα. Μελέτες δείχνουν ότι το ξύπνημα από τον βαθύ ύπνο μπορεί να αφήσει τους ανθρώπους να αισθάνονται υποτονικοί για έως και μία ώρα. Αυτό μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις εάν στη συνέχεια προσπαθήσουν να εκτελέσουν εργασίες που έχουν σημασία για την ασφάλεια, να λάβουν σημαντικές αποφάσεις ή να χειριστούν μηχανήματα, για παράδειγμα. Και αν πάρουμε έναν υπνάκο πολύ αργά μέσα στην ημέρα, μπορεί να καταστρέψει τη φυσική επιθυμία του σώματος για ύπνο καθιστώντας δυσκολότερο να αποκοιμηθεί κανείς τη νύχτα.
Πότε ο μεσημεριανός ύπνος είναι απαραίτητος
Για ορισμένους, ο μεσημεριανός ύπνος είναι απαραίτητος. Οι εργαζόμενοι σε βάρδιες συχνά δυσκολεύονται με τον ακανόνιστο ύπνο λόγω ακανόνιστων προγραμμάτων, και ένας καλά συγχρονισμένος υπνάκος πριν από μια νυχτερινή βάρδια μπορεί να ενισχύσει την εγρήγορση και να μειώσει τον κίνδυνο λαθών και ατυχημάτων. Παρομοίως, οι άνθρωποι που δυσκολεύονται τακτικά να κοιμηθούν αρκετά τη νύχτα -είτε λόγω εργασίας ή άλλων απαιτήσεων, μπορεί να επωφεληθούν από τους μεσημεριανούς ύπνους για να συγκεντρώσουν επιπλέον ώρες ύπνου που αντισταθμίζουν την απώλεια ύπνου.
Παρ’ όλα αυτά, το να βασίζεστε στους μεσημεριανούς ύπνους αντί να βελτιώνετε τον νυχτερινό ύπνο είναι μια βραχυπρόθεσμη λύση και όχι μια βιώσιμη λύση. Τα άτομα με χρόνια αϋπνία συχνά συμβουλεύονται να αποφεύγουν εντελώς τους μεσημεριανούς ύπνους, καθώς ο ημερήσιος ύπνος μπορεί να αποδυναμώσει την επιθυμία τους να κοιμηθούν τη νύχτα.
Ορισμένες ομάδες χρησιμοποιούν τον στρατηγικό υπνάκο ως εργαλείο βελτίωσης της απόδοσης. Η Nasa έχει διαπιστώσει ότι ένας υπνάκος διάρκειας 26 λεπτών μπορεί να βελτιώσει την απόδοση του προσωπικού που εκτελεί πτήσεις μεγάλων αποστάσεων κατά 34% και την εγρήγορση κατά 54%.
Ποια είναι η ιδανική ώρα για τον μεσημεριανό ύπνο
Για να κοιμηθείτε αποτελεσματικά, ο χρόνος και το περιβάλλον έχουν σημασία. Η διάρκεια του μεσημεριανού ύπνου μεταξύ δέκα και 20 λεπτών αποτρέπει την υπνηλία. Η ιδανική ώρα είναι πριν από τις 2 μ.μ.
Οι καλύτεροι μεσημεριανοί ύπνοι γίνονται σε δροσερό, σκοτεινό και ήσυχο περιβάλλον, παρόμοιο με τις συνθήκες νυχτερινού ύπνου. Οι μάσκες ματιών και τα ακουστικά που ακυρώνουν τον θόρυβο μπορούν να βοηθήσουν, ιδιαίτερα για όσους κοιμούνται σε φωτεινά ή θορυβώδη περιβάλλοντα.
Πηγή: https://theconversation.com/can-a-daily-nap-do-more-harm-than-good-a-sleep-researcher-explains-251630
Διαβάστε επίσης:
ΙΣΑ: «Τα 15.000-20.000 εμφράγματα στην Ελλάδα κάθε χρόνο και ησημασία της πρόληψης»
