Οι τραυματισμοί των ματιών στην κουζίνα είναι συχνοί, επώδυνοι και συχνά σοβαροί, αφού μπορεί να προκαλέσουν από απλές εκδορές έως θερμικά εγκαύματα.
Στο 90% των περιπτώσεων όμως μπορούν να αποφευχθούν, εάν προσέξουμε λίγο περισσότερο τα μάτια μας και τις κινήσεις που κάνουμε πάνω από τις εστίες της κουζίνας ή τις ψησταριές, τονίζει ένας ειδικός.
Τα υπάρχοντα στοιχεία είναι μάλλον ανησυχητικά. Υπολογίζεται ότι 3 άνθρωποι ανά 100.000 πληθυσμού υφίστανται ετησίως έναν τραυματισμό στα μάτια. Οι πάσχοντες είναι συχνότερα αγόρια και άνδρες. Εκτιμάται ότι περισσότεροι από ένας στους δέκα άρρενες (το 13%) υφίστανται οφθαλμολογικό τραυματισμό στη διάρκεια της ζωής τους.
- Advertisement -
Από τους τραυματισμούς αυτούς σχεδόν οι μισοί συμβαίνουν στο σπίτι, αναφέρει η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (AAO). Η κουζίνα είναι ένας από τους συχνότερους χώρους όπου λαμβάνουν χώρα, κυρίως στους ενήλικες.
Ωστόσο δεν είναι πάντοτε απλοί και εύκολα διαχειρίσιμοι. Στην πραγματικότητα, οι τραυματισμοί των ματιών είναι η δεύτερη συχνότερη αιτία αμφοτερόπλευρης, μερικής ή ολικής τύφλωσης στον κόσμο (πρώτη είναι ο καταρράκτης).
«Τα μάτια είναι από τα πιο ευαίσθητα όργανα του σώματος και η λειτουργία τους επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής. Επομένως κάθε οφθαλμολογικός τραυματισμός μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες», αναφέρει ο χειρουργός οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
Και συνεχίζει: «Μελέτες έχουν δείξει πως οι ασθενείς που μεταφέρονται στα νοσοκομεία με οφθαλμολογικούς τραυματισμούς, συνήθως έχουν τραυματιστεί μέσα ή γύρω από το σπίτι τους. Σε ποσοστό, όμως, που φτάνει έως και το 90%, οι τραυματισμοί αυτοί θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί».
Εγκαύματα από λάδι ή λίπος
Οι τραυματισμοί των οφθαλμών στην κουζίνα συνήθως είναι εγκαύματα και τραύματα από συστατικά που πετάγονται από τα σκεύη ή από αιχμηρά αντικείμενα. Οι πιο συχνοί τραυματισμοί είναι τα θερμικά εγκαύματα. Συνήθως προκαλούνται από την έκθεση των ματιών στον καυτό ατμό ή σε ένα καυτό υλικό.
Το καυτό λάδι ή λίπος, π.χ., μπορεί εύκολα να προκαλέσει σοβαρό έγκαυμα στον κερατοειδή χιτώνα του ματιού. Αυτού του είδους οι τραυματισμοί είναι αρκετά συχνοί. Εύκολα θα αποφεύγονταν, όμως, εάν τα μαγειρικά σκεύη που το περιέχουν ήταν καλυμμένα και η χρήση τους γινόταν με πολλή μεγάλη προσοχή.
Τι να κάνετε: «Αν μπει καυτό λάδι ή λίπος στο μάτι, να το ξεπλύνετε αμέσως με άφθονο, δροσερό τρεχούμενο νερό, για να απομακρυνθεί γρήγορα από την επιφάνεια του ματιού», συνιστά ο κ. Κανελλόπουλος.
Μην χρησιμοποιήσετε σταγόνες για το κοκκίνισμα των ματιών για να ξεπλύνετε το μάτι. Αν δεν είναι ορατός ο τραυματισμός, τα τεχνητά δάκρυα μπορεί να μειώσουν τον πόνο. Αν όμως είναι εμφανές το τραύμα, νιώθετε έντονο πόνο ή ο πόνος δεν υποχωρεί γρήγορα, συμβουλευθείτε αμέσως τον οφθαλμίατρό σας, προσθέτει.
Τραυματισμός από υγρά που κοχλάζουν
Οφθαλμικό έγκαυμα μπορεί επίσης να προκληθεί από σάλτσες, νερό, ζωμό από ωμά ζωικά προϊόντα (π.χ. κοτόπουλο) και άλλα υγρά που κοχλάζουν. Τα καυτά υγρά μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά εγκαύματα ή φλύκταινες. Ενέχουν όμως και πρόσθετους κινδύνους.
Όταν, λ.χ., μπαίνει στο μάτι καυτή σάλτσα ντομάτας, μπορεί να προκληθεί και μηχανικός τραυματισμός. Η συνέπεια είναι να έχετε αίσθηση ξένου σώματος στο μάτι, πόνο, κοκκίνισμα και ερεθισμό. Επιπλέον, η ντομάτα και άλλα συστατικά (π.χ. λεμόνι) είναι όξινα. Γι’ αυτό τον λόγο προκαλούν πρόσθετα καυστικά ενοχλήματα στα μάτια.
Άλλα υγρά, όπως αυτά που περιέχουν ωμό κοτόπουλο, μπορεί να περιέχουν βακτήρια. Σε τέτοια περίπτωση ελλοχεύει και κίνδυνος μόλυνσης στο καμένο μάτι.
Τι να κάνετε: Αν σας μπει στο μάτι καυτό υγρό ή και συστατικό από το φαγητό που μαγειρεύετε, να το ξεπλύνετε με άφθονο δροσερό, τρεχούμενο νερό. Αν εντοπίσετε βλάβη στην επιφάνεια του ματιού ή δεν υποχωρήσουν τα συμπτώματα με το ξέπλυμα, συμβουλευθείτε τον οφθαλμίατρο.
Μπαχαρικά και μυρωδικά
Έγκαυμα στον κερατοειδή μπορεί να προκαλέσουν και τα υπολείμματα ορισμένων μπαχαρικών. Όταν π.χ. καθαρίζετε καυτερές πιπεριές, απομένουν στα δάκτυλά σας λιπαρά υπολείμματα. Αυτά θα καταλήξουν στα μάτια σας, εάν απλώς ξεβγάλετε τα χέρια σας και ύστερα τα τρίψετε. Επομένως να σαπουνίζετε και να ξεβγάζετε καλά τα χέρια σας, όταν χρησιμοποιείτε τέτοιου είδους τρόφιμα.
Επειδή, δε, κάθε λαχανικό (π.χ. κρεμμύδι) έχει διαφορετικές ιδιότητες που μπορεί να προκαλέσουν επιφανειακό, επώδυνο ερεθισμό ή και έγκαυμα στο μάτι, προτιμότερο είναι να τα κόβετε φορώντας γάντια μιας χρήσεως. Να πετάτε τα γάντια αμέσως μόλις τελειώσετε την επεξεργασία των λαχανικών, συνιστά ο καθηγητής.
Τι να κάνετε: Αν καταλήξει στο μάτι σας κάποιο καυτερό μπαχαρικό ή λαχανικό, και πάλι η πρώτη σας κίνηση πρέπει να είναι το ξέπλυμα με νερό. Ύστερα να σαπουνίσετε τα βλέφαρα και την περιοχή γύρω από τα μάτια σας με βρεφικό σαμπουάν. Να έχετε όμως κλειστά τα μάτια σας. Δεν πρέπει ποτέ να μπαίνει απευθείας σαπούνι πάνω τους.
Τρόφιμο που πετάγεται από το σκεύος και αιχμηρά αντικείμενα
Ακόμα και κάτι που τηγανίζετε (π.χ. μανιτάρια) μπορεί να πεταχτεί από το σκεύος και να μπει στο μάτι σας. Και σε αυτή την περίπτωση, η πρώτη σας κίνηση πρέπει να είναι το καλό ξέβγαλμα.
Οι τραυματισμοί από αιχμηρά αντικείμενα στην κουζίνα επίσης είναι αρκετά συνηθισμένοι. Αν και παρατηρούνται συχνότερα στα παιδιά, μπορεί να συμβούν και σε ενήλικες. Οι συνηθέστεροι υπαίτιοι είναι πιρούνια και μαχαίρια.
Τι να κάνετε: Οι τραυματισμοί από αιχμηρά αντικείμενα στα μάτια είναι επείγοντα περιστατικά. Συμβουλευθείτε αμέσως τον οφθαλμίατρο.
Ψήσιμο στα κάρβουνα
Το ψήσιμο σε κάρβουνα ή/και ξύλα επίσης κρύβει κινδύνους. Καπνός, στάχτη και σπίθες μπορεί να μπουν στα μάτια στη διάρκειά του, με συνέπεια διάφορα προβλήματα. Ο καπνός προκαλεί ερεθισμό που εκδηλώνεται με:
- Πόνο
- Δάκρυσμα
- Κοκκίνισμα
- Ξηρότητα
- Κνησμό (φαγούρα)
Αν όμως κάθεστε πολύ κοντά στη φωτιά και μπει καυτός καπνός στο μάτι σας, υπάρχει πρόσθετος κίνδυνος για επιφανειακό έγκαυμα.
Αν μαζί με τον καπνό μπει στάχτη ή σπίθα, τα προβλήματα μπορεί να είναι πιο σοβαρά. Μπορεί, λ.χ., να υποστείτε:
- Εκδορά (γρατζουνιά) στον κερατοειδή χιτώνα
- Έγκαυμα στα βλέφαρα ή στον οφθαλμικό βολβό
- Φλεγμονή στην λεπτή μεμβράνη (επιπεφυκότα) που επιστρώνει το λευκό τμήμα των ματιών και το εσωτερικό των βλεφάρων
Για να προστατεύσετε τα μάτια σας όταν ψήνετε στα κάρβουνα, βεβαιωθείτε ότι η ψησταριά βρίσκεται σε σημείο προστατευμένο από τον άνεμο. Να κάθεστε επίσης σε απόσταση ασφαλείας από αυτήν και αντίθετα από τη φορά του αέρα για να μην έρχεται πάνω σας ο καπνός. Όταν θα πρέπει να πλησιάζετε την ψησταριά, να προσέχετε πολύ τα μάτια σας. Ιδανικά πρέπει να φοράτε ειδικά προστατευτικά γυαλιά. Όμως και ένα γερό ζευγάρι γυαλιών ηλίου με μεγάλους φακούς μπορεί να τα προστατεύσει αρκετά.
Τι να κάνετε: Αν μπει καπνός στο μάτι σας, ξεπλύνετέ το με δροσερό τρεχούμενο νερό βρύσης. Αν επιμένει ο πόνος ή η ενόχληση, συμβουλευθείτε τον οφθαλμίατρό σας, συνιστά ο κ. Κανελλόπουλος.
Αν μπει σπίθα ή στάχτη, μην τρίψετε το μάτι σας. Αν κλείσει αντανακλαστικά, ρίξτε πρώτα εξωτερικά δροσερό νερό και ύστερα προσπαθήστε να ανοίξετε απαλά το βλέφαρο. Αν μπορέσετε, συνεχίστε να ρίχνετε νερό για αρκετά λεπτά (μπορεί να χρειασθούν και 15-20 λεπτά) και καλέστε τον οφθαλμίατρό σας. Αν δεν μπορείτε να ανοίξετε το μάτι σας, πηγαίνετε αμέσως στον οφθαλμίατρο.
«Οι τραυματισμοί των ματιών μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρή διαταραχή της όρασης ή ακόμα και μόνιμη μείωσή της, αλλά μπορούν να προληφθούν με απλά μέτρα, όπως η χρήση ειδικών προστατευτικών γυαλιών, το καλό πλύσιμο των χεριών και η συγκέντρωση στις εργασίες που γίνονται στην κουζίνα ή/και γύρω από την ψησταριά. Η λήψη των μέτρων αυτών και η άμεση ιατρική συμβουλή μπορεί να μας προστατεύσουν από τα δυσάρεστα απρόοπτα», καταλήγει ο κ. Κανελλόπουλος.
Πηγή: iatropedia
Photo By Pixabay
Διαβάστε επίσης:
Προσοχή στην κανέλα – Ποια φάρμακα εξουδετερώνει και μπορεί να απειλήσει την υγεία
Χωρίς ιατρικό προσωπικό τα Κέντρα Υγείας της Θεσσαλονίκης – Τι καταγγέλλουν οι γιατροί του πρώην ΙΚΑ
