Το Oρθόδοξο Πάσχα και το Kαθολικό Πάσχα έχουν συνήθως διαφορετικές ημερομηνίες, επειδή οι δύο Εκκλησίες χρησιμοποιούν διαφορετικά ημερολόγια για τον υπολογισμό.
Το Καθολικό Πάσχα υπολογίζεται σύμφωνα με το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, ενώ το Ορθόδοξο Πάσχα υπολογίζεται σύμφωνα την παλαιότερη εκδοχή του ημερολογίου,δηλαδή το Ιουλιανό.
Το Oρθόδοξο Πάσχα είναι κινητή εορτή, γι’ αυτό το λόγο δεν εορτάζεται κάθε χρόνο την ίδια ημερομηνία.
Ωστόσο, φέτος, η ημερομηνία του Πάσχα συμπίπτει για τις δύο Εκκλησίες, ως εκ τούτου, τόσο οι Ορθόδοξοι όσοι και οι Καθολικοί να εορτάσουν από κοινού το Άγιο Πάσχα στις 20 Απριλίου 2025, όπως ακριβώς συνέβη το 2017.
Το τελευταίο κοινό Πάσχα θα συμβεί το έτος 2698
Κοινός εορτασμός θα είναι ξανά τα έτη 2028, 2031, 2034, 2037, 2038, 2041 κ.α. , ενώ το τελευταίο κοινό Πάσχα υπολογίζεται ότι θα συμβεί το έτος 2698.
Άραγε, γιατί συμβαίνει αυτό; Η εαρινή ισημερία συνδέθηκε με τον εορτασμό του Χριστιανικού Πάσχα και την Ανάσταση του Χριστού. Αυτό συνέβη, επειδή ο Χριστός Αναστήθηκε την πρώτη μέρα μετά το Εβραϊκό Πάσχα.
Προκειμένου να επιλυθούν αυτές οι διαφωνίες, η Α’ Οικουμενική Σύνοδος το 325 μ.Χ. αποφάσισε ότι το Πάσχα θα γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της άνοιξης στις 21 Μαρτίου. Αν η πανσέληνος αυτή συμβεί Κυριακή, τότε θα γιορτάζεται την αμέσως επόμενη Κυριακή.
Όμως, το Ιουλιανό Ημερολόγιο είχε ένα μικρό σφάλμα, επειδή η διάρκεια του ηλιακού έτους στην πραγματικότητα είναι 365,242199 ημέρες.
Ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ’ ανέθεσε στους αστρονόμους Χριστόφορο Κλάβιους και Λουίτζι Λίλιο να κάνουν μία ημερολογιακή μεταρρύθμιση. Η 5η Οκτωβρίου 1582 μετονομάστηκε σε 15η Οκτωβρίου, ώστε να διορθωθεί το λάθος που είχε συσσωρευτεί τους προηγούμενους 11 αιώνες και η εαρινή ισημερία να επιστρέψει στην 21η Μαρτίου, όπως είχε συμβεί κατά την Α’ Οικουμενική Σύνοδο.
Η αντικατάσταση του ημερολογίου
Το Νέο ή Γρηγοριανό Ημερολόγιο υιοθετήθηκε από τα καθολικά κράτη της Ευρώπης μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, ενώ από τα προτεσταντικά πολύ αργότερα. Λόγω ακόμη πιο έντονης αντίδρασης της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο, το Ιουλιανό Ημερολόγιο παρέμεινε σε ισχύ σε όλα τα Ορθόδοξα κράτη έως τον 20ό αιώνα.
Στην Ελλάδα το Ιουλιανό Ημερολόγιο αντικαταστάθηκε από το Γρηγοριανό στις 16 Φεβρουαρίου 1923, που μετονομάστηκε σε 1η Μαρτίου. Αφαιρέθηκαν δηλαδή 13 ημέρες από το 1923.
Το 1924 η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία αποδέχτηκε το εκκλησιαστικό ημερολόγιο να ταυτιστεί με το πολιτικό και να ισχύσει για τις ακίνητες εορτές, αλλά όχι για το Πασχάλιο Ημερολόγιο και για τις κινητές εορτές, που εξακολουθούν να υπολογίζονται με βάση το Ιουλιανό ή Παλαιό Ημερολόγιο.
Όμως, η διαφορά του εορτασμού του Πάσχα ανάμεσα σε Ορθόδοξους και Καθολικούς δεν βασίζεται μόνο στο λάθος του Ιουλιανού Ημερολογίου, αλλά και στο σφάλμα του λεγόμενου «Μετωνικού Κύκλου» του 5ου αιώνα πΧ, τον οποίο χρησιμοποιούσαν οι χριστιανοί αλεξανδρινοί αστρονόμοι και με βάση τον οποίο η Ορθόδοξη Εκκλησία εξακολουθεί να υπολογίζει τις ημερομηνίες των μελλοντικών εαρινών πανσελήνων.
Στις 13 ημέρες της λανθασμένης Ιουλιανής εαρινής ισημερίας, πρέπει να προστεθεί και το λάθος του 19ετούς Μετωνικού κύκλου, το οποίο ανέρχεται, από το 325 μΧ έως σήμερα, σε τέσσερις έως πέντε ημέρες, με συνέπεια η Μετώνεια (ή Ιουλιανή) πανσέληνος να υπολογίζεται τέσσερις έως πέντες μέρες αργότερα από την πραγματική.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία εξακολουθεί να χρησιμοποιεί το παλαιό Ιουλιανό Ημερολόγιο και τον κύκλο του Μέτωνος για τον προσδιορισμό της ημερομηνίας του Πάσχα. Έτσι, συχνά το Ορθόδοξο Πάσχα εορτάζεται όχι την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο, αλλά την επόμενη ή μετά τη δεύτερη εαρινή πανσέληνο, αντί της πρώτης Κυριακής μετά την πρώτη εαρινή πανσέληνο, όπως είχε ορίσει η Σύνοδος της Νίκαιας.
Οι Καθολικοί και Προτεστάντες γιορτάζουν το Πάσχα σύμφωνα με τον κανόνα της Α’ Οικουμενικής Συνόδου, αλλά η εαρινή ισημερία και η εαρινή πανσέληνος υπολογίζονται σύμφωνα με το νέο Γρηγοριανό Ημερολόγιο, έχοντας λάβει υπόψη και το Μετώνειο σφάλμα.
Οι δύο Εκκλησίες θα εορτάσουν φέτος την ίδια ημέρα την Ανάσταση του Θεανθρώπου, καθώς η Γρηγοριανή και η Ιουλιανή – μετώνεια πανσέληνος «πέφτουν» από την Κυριακή μέχρι το Σάββατο της ίδιας εβδομάδας, συνεπώς την αμέσως επόμενη Κυριακή είναι το κοινό Πάσχα.
Συνολικά, κατά τον τρέχοντα αιώνα το Πάσχα θα είναι κοινό 31 έτη, ενώ κάθε επόμενο αιώνα αυτό θα συμβαίνει όλο και σπανιότερα.
Αξίζει να σημειωθεί, τέλος, ότι μετά το 2700 -λόγω συσσώρευσης του Μετώνειου σφάλματος- δεν θα μπορούν να συμπέσουν ποτέ την ίδια εβδομάδα η Ιουλιανή και η Γρηγοριανή πανσέληνος. Λαμβάνοντας υπόψη αυτό το δεδομένο, Ορθόδοξοι και Καθολικοί δεν θα γιορτάσουν ξανά από κοινού το Άγιο Πάσχα.
To άρθρο Πάσχα 2025: Πότε πέφτει το Πάσχα των Καθολικών και πότε συμπίπτει με το Ορθόδοξο Πάσχα δημοσιεύτηκε στο NewsIT .
