Τις πολύ πρώιμες και ανεπαίσθητες αλλαγές της νοητικής εξασθένισης στο γήρας, εντοπίζει ένα εργαλείο αιχμής, το R4Alz-R (REMEDES for Alzheimer-Revised), το οποίο θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο του 14ου Πανελλήνιου Συνεδρίου για τη Νόσο Αλτσχάιμερ και του 6ου Μεσογειακού Συνεδρίου Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων που θα πραγματοποιηθούν στη Θεσσαλονίκη 13 έως 16 Φεβρυαρίου. Το εργαλείο αυτό έχει δυνατότητα να διακρίνει και να ξεχωρίζει με εξαιρετική ευαισθησία την Υποκειμενική Νοητική Εξασθένιση, μια κατηγορία νοητικής έκπτωσης που μέχρι πρόσφατα δεν ήταν κλινικά αναγνωρίσιμη, αλλά και με συγκεκριμένα όρια κατωφλίου, αποδεικνύοντας ότι η έγκαιρη διάγνωση είναι επιτέλους εφικτή.
«Η βασική ιδέα ήταν να δημιουργηθεί ένα εργαλείο (τεστ) το οποίο θα μπορούσε να καθορίσει με ακρίβεια και σε πολύ πρώιμο στάδιο, δηλαδή πολύ πριν από την εμφάνιση των κλινικών συμπτωμάτων της άνοιας (ακόμη και μια δεκαετία),τα νοητικά ελλείμματα που ίσως αποτελούν προάγγελο μιας επικείμενης νόσου Αλτσχάιμερ, ή κάποιου είδους άνοιας, κάτι το οποίο αποτελεί το ιερό δισκοπότηρο των νευροεπιστημών» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η ψυχολόγος Ελένα Πόπτση, η οποία πραγματοποίησε τη μελέτη για τη δημιουργία του εργαλείου αυτού στο πλαίσιο της διδακτορικής διατριβής της, που ολοκληρώθηκε τον περασμένο Οκτώβριο.
Η μελέτη που θα παρουσιαστεί στο συνέδριο συνοψίζει πως η φύση των ελλειμμάτων, τα οποία αρχικά παρουσιάζονται σε επίπεδο νευροεκφύλισης, αφορούν καθαρά εκτελεστικές ικανότητες (αναστολή, εναλλαγή κανόνων έργων, νοητική ευελιξία), ενώ οι διαταραχές στη μνήμη επεισοδίων καθυστερούν να εμφανιστούν στη φάση της Ήπιας Νοητικής Διαταραχής.
«Αυτό σημαίνει,ότι τα πρώιμα σημάδια που πρέπει να προσέξουμε δεν είναι προβλήματα στη μνήμη – τα οποία έρχονται σε επόμενη φάση – όπως το να μην θυμάμαι τα ραντεβού μου χωρίς να τα σημειώσω, αλλά προβλήματα στην εκτελεστική λειτουργία, π.χ. να ξεκινώ να πάω σε ένα δωμάτιο και κατά τη διαδρομή να μην θυμάμαι τι πήγα να πάρω, καθώς δεν μπορώ να αναστείλω τα άσχετα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, ή να δυσκολεύομαι να βρω μια εναλλακτική λύση για ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζω» εξηγεί η κ.Πόπτση. Παράλληλα σημειώνει ότι η συγκεκριμένη μελέτη επιβεβαιώνει τα νέα θεωρητικά μοντέλα της νοητικής γήρανσης, υποστηρίζοντας ότι η ηλικία από μόνη της είναι μόνο ένας αριθμός και ότι η νοητική έκπτωση είναι αποτέλεσμα μιας σειράς τόσο βιολογικών όσο και περιβαλλοντικών παραγόντων, καταδεικνύοντας ότι η νοητική σταθερότητα είναι δυνατή και επιτεύξιμη στους ηλικιωμένους, εφόσον ο ηλικιωμένος είναι και σωματικά υγιής.
«Μία από τις καινοτομίες του τεστ είναι η επιλογή του συστήματος REMEDES ως εργαλείο χορήγησης των δοκιμασιών, το οποίο είναι ένα σύστημα καταμέτρησης αντανακλαστικών που αποτελείται από έναν αριθμό ασύρματων συσκευών, ικανών να παράγουν οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα. Το REMEDES επιλέχθηκε εξαιτίας της απλότητας των ερεθισμάτων που παρέχει, απαλλάσσοντας το τεστ από την επιρροή του γλωσσικού επιπέδου, της εκπαίδευσης και της αποκρυσταλλωμένης νοημοσύνης του εξεταζόμενου, προσφέροντας μεγαλύτερη ακρίβεια στη διάγνωση. Επιπρόσθετα, η τρισδιάστατη φύση των συσκευών δίνει την αίσθηση παιχνιδιού κατά την εξέταση, κάνοντας την εκτίμηση πιο ελκυστική σε σχέση με το μολύβι και το χαρτί και πιο φιλική σε σχέση με τη χρήση ενός υπολογιστή» αναφέρει η κ. Πόπτση σημειώνοντας ότι το σύστημα REMEDES κατασκευάστηκε από την εργαστηριακή ομάδα ISSEL του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών.
Η ηλεκτρονική έκδοση της συστοιχίας R4Alz είναι ήδη διαθέσιμη δημόσια και δωρεάν, για όποιον επιθυμεί να την χρησιμοποιήσει, ωστόσο δεν έχουν διερευνηθεί ακόμη οι ψυχομετρικές ικανότητες της συγκεκριμένης ηλεκτρονικής έκδοσης, κάτι που είναι άμεσος μελλοντικός στόχος.
«Όταν συμβεί αυτό θα είμαστε σε θέση να προσφέρουμε ένα έγκυρο και αξιόπιστο ηλεκτρονικό εργαλείο, προσβάσιμο σε όλους, για ερευνητικούς ή και διαγνωστικούς σκοπούς» σημειώνει η κ. Πόπτση και προσθέτει: «Μια ακόμη πρόκληση της μελέτης είναι να ελέγξει το κατά πόσο τα άτομα που η συστοιχία καταφέρνει να διαγνώσει ως εν δυνάμει άτομα που θα νοσήσουν στο μέλλον, διαθέτουν τους αντίστοιχους βιοδείκτες (τουλάχιστον όσον αφορά τη νόσο Αλτσχάιμερ, η οποία αποτελεί την πιο συχνή αιτία άνοιας),έτσι ώστε να μιλάμε με βεβαιότητα ότι το R4Alz-R, αποτελεί το απόλυτο εργαλείο πρώιμης διάγνωσης» καταλήγει η ερευνήτρια.
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ
www.ertnews.gr