Οι μισοί πολίτες με σοβαρή αναπηρία στις παραγωγικές ηλικίες βρίσκονται στο φάσμα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Το 2023, τους παραπάνω κινδύνους αντιμετώπισε το 34,1% των ατόμων ηλικίας 16 ετών και άνω με σοβαρή αναπηρία, έναντι του 24,2% των ατόμων χωρίς αναπηρία της ίδιας ηλικίας.
Παράλληλα στα άτομα με σοβαρή αναπηρία ηλικίας 65+, το ποσοστό κινδύνου φτώχειας αυξάνεται κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ των ετών 2018 και 2023.
Μεγάλη ανησυχία, επίσης, προκαλεί το γεγονός ότι το 27,8% των ατόμων με σοβαρή αναπηρία 16 έως 64 ετών και το 14,9% των ατόμων με σοβαρή αναπηρία 65 ετών και άνω αντιμετωπίζουν σοβαρές υλικές και κοινωνικές στερήσεις.
Τα παραπάνω συμπεράσματα αποτελούν αντικείμενο του 3ου Δελτίου Στατιστικής Πληροφόρησης του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ) για το 2024 με θέμα: «Η Φτώχεια και ο Κοινωνικός Αποκλεισμός στα άτομα με αναπηρία, χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις».
Τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις αποτελούν μια πληθυσμιακή ομάδα που βιώνει με τον πλέον σκληρό τρόπο τις επιπτώσεις μιας παρατεταμένης και πολύπλευρης κρίσης. Στο σημερινό δυσχερές για την κοινωνία πλαίσιο, πέραν τις οικονομικής κρίσης έχουν προστεθεί υγειονομικές, κλιματικές και ενεργειακές απειλές, που επιδρούν επίσης υπέρμετρα στο βιοτικό επίπεδο των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις.
Πηγή των δεδομένων αποτελεί η δειγματοληπτική Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών (EU-SILC -Statistics on Income and Living Conditions) της Eurostat, που διενεργείται στην Ελλάδα από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, και αποτελεί τη βασική πηγή αναφοράς των συγκριτικών στατιστικών για την κατανομή του εισοδήματος και τον κοινωνικό αποκλεισμό σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Τι πρέπει να γίνει
Η ΕΣΑμεΑ επισημαίνει ότι η αύξηση της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις στο εργατικό δυναμικό της χώρας πρέπει να αποτελέσει βασική προτεραιότητα το επόμενο διάστημα:
- με την κατάργηση της άδικης διακοπής των επιδομάτων αναπηρίας όταν τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις εργάζονται,
- την ανάπτυξη προγραμμάτων για την προώθησή τους στην απασχόληση,
- την ενίσχυση των προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης.
Ωστόσο, είναι απολύτως αναγκαία η λήψη μέτρων για την άμεση ενίσχυση του εισοδήματος των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις ώστε να προστατευτούν από την εξαθλίωση. Οι προτάσεις τις ΕΣΑμεΑ είναι:
- η αύξηση των αναπηρικών επιδομάτων,
- η επαναφορά και συμπλήρωση των ευνοϊκών διατάξεων για τη συνταξιοδότηση των γονέων/ συζύγων/ αδελφών που έχουν στη φροντίδα τους άτομα με βαριά αναπηρία,
- η αποσύνδεση των προνοιακών επιδομάτων από τις συντάξεις,
- η φορολογική ελάφρυνση των ατόμων με αναπηρία 67% και άνω.
Τεράστιο το κόστος υγείας
Μείζον ζήτημα αποτελεί επίσης το υπέρογκο ιδιωτικό κόστος της υγείας, που επωμίζονται τα άτομα με αναπηρία με χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις στην Ελλάδα, το οποίο είναι το μεγαλύτερο στις 27 χώρες της Ε.Ε.
Σύμφωνα με την πρόσφατη πανελλαδική έρευνα της ΕΣΑμεΑ για την Πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις στην Υγεία, το 78% των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις τα δύο τελευταία χρόνια, έχουν μειώσει δαπάνες για βασικές ανάγκες διαβίωσης (τρόφιμα και ρούχα) προκειμένου να καλύψουν το κόστος της υγείας τους.
Είναι αναγκαία η λήψη άμεσων μέτρων όπως:
- η μείωση του ΦΠΑ στο χαμηλότερο συντελεστή για τα απαραίτητα τεχνικά βοηθήματα,
- η επαναφορά του άρθρου 18 του ν. 4172/2013 που προέβλεπε μείωση φόρου από ιατρικές δαπάνες, για τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους και η διεύρυνσή του,
- η μακροπρόθεσμη ενίσχυση και στήριξη του δημόσιου συστήματος υγείας, προκειμένου να μπορεί να ανταποκριθεί με επάρκεια στις ανάγκες υγείας των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες ή/ και σπάνιες παθήσεις καθώς και των ανασφάλιστων ατόμων.
Χωρίς σπίτι
Η ΕΣΑμεΑ επισημαίνει ότι σε μια εποχή που η φτώχεια λαμβάνει τα ακραία χαρακτηριστικά της στεγαστικής κρίσης και της ενεργειακής φτώχειας, είναι αναγκαίο να εξασφαλιστεί η στεγαστική και ενεργειακή ασφάλεια των ευάλωτων πολιτών που βρίσκονται στον μεγαλύτερο κίνδυνο φτώχειας.
Τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες ή/και σπάνιες παθήσεις στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν υπερβολική επιβάρυνση από το κόστος στέγασης σε ποσοστό που είναι επίσης το υψηλότερο μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.
Γι΄αυτό και είναι άμεσα αναγκαίο να διασφαλιστεί η προστασία τους από τους πλειστηριασμούς της πρώτης κατοικίας, να διευρυνθεί το μέτρο απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ για την πρώτη κατοικία σε όλα τα άτομα με αναπηρία και χρόνια νοσήματα, με ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω, αλλά και να εξασφαλιστεί διευρυμένη πρόσβαση στα κοινωνικά τιμολόγια ενέργειας.
Διαβάστε επίσης
«Συγγνώμη» από ΕΟΠΥΥ για το κλειστό φαρμακείο στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας