«Ο μόνος τρόπος για να καταστεί η ΕΕ αυτάρκης σε ότι αφορά τη συλλογή πλάσματος για την παραγωγή φαρμάκων που είναι απαραίτητα για τους Ευρωπαίους ασθενείς είναι να συμβάλλουν όλα τα κράτη-μέλη στη δωρεά πλάσματος, τουλάχιστον στον βαθμό που θα καλύπτονται οι ανάγκες των ασθενών σε φάρμακα από πλάσμα».
Αυτή ήταν η απάντηση του Τσέχου Υφυπουργός Υγείας, Jakub Dvořáček, στην ερώτηση σχετικά με την πολιτική δέσμευση της Ελληνικής κυβέρνησης να προχωρήσει σε μεταρρύθμιση του συστήματος συλλογής πλάσματος και το κατά πόσο αυτή αντικατοπτρίζει μια πιο εκτεταμένη ευρωπαϊκή προσπάθεια ενίσχυσης της διαθεσιμότητας πλάσματος για την παραγωγή φαρμάκων κρίσιμης σημασίας.
Τα παραπάνω αναφέρθηκαν στο πλαίσιο του Διεθνές Συνέδριο Πρωτεϊνών Πλάσματος (International Plasma Protein Congress – IPPC), που αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση για τον κλάδο των πρωτεϊνών πλάσματος στην Ευρώπη. Το συνέδριο διοργανώνεται σε ετήσια βάση από την Plasma Protein Therapeutics Association (PPTA) και φέτος πραγματοποιήθηκε στη Βαρσοβία, στις 20-21 Μαΐου 2025.
Η 20ή επέτειος της διοργάνωσης συγκέντρωσε διακεκριμένους ομιλητές από τον κλάδο της υγείας και της φαρμακευτικής κοινότητας, φορείς άσκησης πολιτικής και εκπροσώπους ασθενών.
Σημειώνεται ότι η Τσεχία, μέσω ενός μεικτού μοντέλου δημόσιας και ιδιωτικής συλλογής πλάσματος που προβλέπει και οικονομική αποζημίωση για τους δότες, συλλέγει σε σταθερή βάση σημαντικές ποσότητες πλάσματος για την παραγωγή φαρμάκων, επαρκείς για να καλύψουν τις ανάγκες των ασθενών σε θεραπείες από πλάσμα σε εθνικό επίπεδο, αντιπροσωπεύοντας παράλληλα ένα μεγάλο ποσοστό του συνολικού πλάσματος που συλλέγεται για την παραγωγή φαρμάκων σε επίπεδο Ε.Ε. Με πληθυσμό 10 εκατομμυρίων, όπως και η Ελλάδα, η χώρα συλλέγει 1,3 εκατομμύρια λίτρα πλάσματος σε ετήσια βάση.
Αξίζει να τονιστεί ότι η Ελλάδα με 10 εκατομμύρια πληθυσμό συλλέγει 570.000 μονάδες αίματος ετησίως, ενώ η Ελβετία με πληθυσμό 8 εκατομμύρια, συλλέγει 250.000 μονάδες. Κι όμως η χώρα μας, από το 1970 κάνει εισαγωγή αίματος από την Ελβετία, παρ’ ότι είναι μικρότερο κράτος, με λιγότερες ποσότητες αίματος, από το οποίο λαμβάνεται και το πλάσμα μετά από ειδική επεξεργασία.
Τι είναι τα φάρμακα από πλάσμα και τι ξεχωριστό έχουν
Τα φάρμακα από πλάσμα είναι απολύτως απαραίτητα για την διασφάλιση ενός φυσιολογικού προσδόκιμου και μιας καλής ποιότητας ζωής για τους ασθενείς που πάσχουν από ορισμένες χρόνιες και σπάνιες παθήσεις, όπως οι πρωτοπαθείς και δευτεροπαθείς ανοσοανεπάρκειες, οι ανοσομεσολαβούμενες περιφερικές νευροπάθειες, η αιμορροφιλία, το κληρονομικό αγγειοοίδημα, η νόσος Kawasaki, το σύνδρομο Guillain-Barré, κ.α. Επιπλέον, χρησιμοποιούνται συχνά και στην κοινή ιατρική για διάφορα θέματα όπως η υποστήριξη ασθενών μετά από χειρουργεία, οι μεταμοσχεύσεις οργάνων και η θεραπεία δαγκωμάτων ζώων.
Χρησιμοποιώντας ως αποκλειστική πρώτη ύλη για την παραγωγή τους το ανθρώπινο πλάσμα, μια ουσία η οποία δεν μπορεί να δημιουργηθεί συνθετικά σε εργαστήριο, ούτε και να αντικατασταθεί από κάποια άλλη, τα φάρμακα από ανθρώπινο πλάσμα (PDMPs) έχουν μια ιδιαίτερα σύνθετη διαδικασία παραγωγής. Η εξάρτηση της παραγωγής αυτών των φαρμάκων από την εθελοντική δωρεά του πλάσματος από υγιείς δότες, εξηγεί την πολυπλοκότητα και την κρισιμότητα των συγκεκριμένων φαρμάκων, αλλά και τη δυσκολία στην εξασφάλιση σταθερής πρόσβασης σε αυτά σε επίπεδο ΕΕ.
Αναφορές Ελλήνων ασθενών – Η Ελληνική πραγματικότητα
Ασθενείς και εκπρόσωποι συλλόγων ασθενών από όλη την Ευρώπη μοιράστηκαν προσωπικές εμπειρίες, αναδεικνύοντας τα εμπόδια που τίθενται στην πρόσβαση των ασθενών σε αυτές τις απαραίτητες για τη ζωή τους θεραπείες και στο ψυχολογικό τους αντίκτυπο.
Από την πλευρά της Ελλάδας, ο κ. Τοπάλης, μέλος του ΔΣ του Συλλόγου Ασθενών και Φίλων Ατόμων με Ανοσοανεπάρκειες «ΓΑΛΗΝΟΣ» και ο κ. Πετράκης, Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Ασθενών με Πρωτοπαθείς Ανοσοανεπάρκειες «ΑΡΜΟΝΙΑ», που παραβρέθηκαν στο συνέδριο αναφέρθηκαν στην εξάρτηση της παραγωγής των PDMPs από την εθελοντική δωρεά πλάσματος αλλά και στις ελλείψεις σε φάρμακα τις οποίες αντιμετωπίζουν διαχρονικά οι Έλληνες ασθενείς.
«Δεδομένου ότι το πλάσμα δεν μπορεί να παραχθεί τεχνητά, η διαθεσιμότητά του ως πρώτη ύλη για την παραγωγή φαρμάκων βασίζεται αποκλειστικά στις εθελοντικές δωρεές του υγειούς πληθυσμού. Έτσι, η απουσία σταθερής ποσότητας πρώτης ύλης μας δημιουργεί μια επιπρόσθετη πίεση για το τι θα συμβεί στην υγεία μας αν δεν μπορούμε να λάβουμε τα φάρμακα μας σε σταθερή βάση, πέρα από την ανησυχία μας για την εξέλιξη της ίδιας της ασθένειάς μας. Καλούμε, λοιπόν, την ελληνική πολιτεία να ακολουθήσει το παράδειγμα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών και να ενισχύσει τις προσπάθειες συλλογής πλάσματος για την παραγωγή των φαρμάκων που τόσο έχουμε ανάγκη» δήλωσε ο Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Ασθενών με Πρωτοπαθείς Ανοσοανεπάρκειες «ΑΡΜΟΝΙΑ», κ. Κώστας Πετράκης.
Τι ισχύει για τη συλλογή πλάσματος στην ΕΕ
Αξίζει να αναφερθεί ότι μόνο τέσσερα ευρωπαϊκά κράτη, όπου λειτουργούν με μεικτά συστήματα συλλογής πλάσματος (Αυστρία, Τσεχία, Ουγγαρία, Γερμανία) συλλέγουν πάνω από το 47% του ευρωπαϊκού πλάσματος. Αντίθετα, οι ευρωπαϊκές χώρες με αποκλειστικά δημόσια συστήματα συλλογής πλάσματος εμφανίζουν σημαντικό έλλειμμα και εισάγουν πλάσμα από άλλες χώρες. Μια τέτοια περίπτωση χώρας είναι η Γαλλία η οποία καλύπτει τις ανάγκες της σε πλάσμα μόνο κατά 50% από το εθνικό δημόσιο σύστημα συλλογής.
Διαβάστε επίσης:
Άδωνις Γεωργιάδης: «Μείζον πρόβλημα οι εξαγγελίες Τραμπ για τις τιμές των φαρμάκων»