Οι Γροιλανδοί προσέρχονται στις κάλπες την Τρίτη για να ψηφίσουν σε μια εκλογική αναμέτρηση που θα μπορούσε να αποδειχθεί μια από τις πιο σημαντικές στην ιστορία του νησιού της Αρκτικής.
Εν μέσω των επανειλημμένων απειλών του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ να καταλάβει τη Γροιλανδία, οι ψηφοφόροι στην αυτοδιοικούμενη επικράτεια της Δανίας θα εκλέξουν 31 μέλη του νομοθετικού της σώματος, το Inatsisartut, όπως κάνουν κάθε τέσσερα χρόνια.
Αυτή τη φορά, το διακύβευμα είναι υπαρξιακό: αφορά τη θέση της Γροιλανδίας στον κόσμο – για το αν θα πρέπει να παραμείνει μέρος της Δανίας, να επιδιώξει την ανεξαρτησία ή να σφυρηλατήσει στενότερους δεσμούς με μεγάλες δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη.
«Οι πολιτικοί δεν ήταν πολύ ξεκάθαροι για το τι είναι πραγματικά η ανεξαρτησία», είπε ο Masaana Egede, αρχισυντάκτης της γροιλανδικής εφημερίδας Sermitsiaq, σε ενημέρωση με διεθνείς δημοσιογράφους την περασμένη εβδομάδα, απαντώντας σε ερώτηση του POLITICO.
«Είναι οικονομική ανεξαρτησία; Αίσθημα ανεξαρτησίας; Έχουμε τα δικά μας σύνορα;» είπε ο Egede. «Μιλάμε τόσο πολύ για αυτό γιατί μας προκαλεί συναισθήματα. Θέλουμε ανεξαρτησία, αλλά όλοι έχουμε πολύ διαφορετικούς ορισμούς για το τι είναι ανεξαρτησία», είπε.
Ο Egede – ο ετεροθαλής αδερφός του πρωθυπουργού Múte Egede – είπε ότι υπάρχουν 32 τομείς όπου η Δανία εξακολουθεί να λαμβάνει αποφάσεις για λογαριασμό της Γροιλανδίας. «Ας πούμε ότι θα αναλαμβάναμε έναν ετησίως, θα μας έπαιρνε ακόμα 32 χρόνια για να γίνουμε πραγματικά ανεξάρτητοι», είπε.
Επί του παρόντος, το κόμμα με τις περισσότερες έδρες στο Inatsisartut είναι το Inuit Ataqatigiit, ή «Κοινότητα του Λαού», μαζί με τον εταίρο του συνασπισμού Siumut, ή «Εμπρός». Και τα δύο κόμματα είναι υπέρ της ανεξαρτησίας και έχουν δεσμευτεί να προκηρύξουν δημοψήφισμα για τον διαχωρισμό του νησιού από τη Δανία, χωρίς να διευκρινίσουν πότε θα γίνει αυτή η ψηφοφορία.
Σύμφωνα με μια συμφωνία του 2009 με τη Δανία, η Γροιλανδία μπορεί νόμιμα να κηρύξει την ανεξαρτησία — αλλά μόνο μετά τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Ενώ υπάρχει ευρεία υποστήριξη για την πλήρη κυριαρχία στη Γροιλανδία, ορισμένοι δεν είναι σίγουροι τι θα σήμαινε για την άμυνα και την οικονομία του νησιού.
«Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο»
Τα 2 εκατομμύρια και πλέον τετραγωνικά χιλιόμετρα της Γροιλανδίας είναι γεμάτα με τεράστιους, αναξιοποίητους φυσικούς πόρους, συμπεριλαμβανομένων των πολυπόθητων σπάνιων γαιών, αλλά έχει πληθυσμό λιγότερο από 60.000.
Καθιστά τη Γροιλανδία ευάλωτη σε απειλές για την ασφάλεια – και όχι μόνο από τον Τραμπ, ο οποίος χαρακτήρισε την απόκτηση του νησιού «απόλυτη αναγκαιότητα» και αρνήθηκε να αποκλείσει τη χρήση στρατιωτικής βίας ή οικονομικού εξαναγκασμού για να το κάνει και την περασμένη εβδομάδα είπε ότι οι ΗΠΑ θα την πάρουν «με τον έναν ή τον άλλον τρόπο». Ο Τραμπ έκανε λόγο για απειλές από την Κίνα και τη Ρωσία, που και οι δύο προσηλώνονται όλο και περισσότερο στην Αρκτική.
Έχοντας υπόψη το έντονο ενδιαφέρον αυτών των μεγάλων δυνάμεων για τη μοίρα του – και το ταξίδι με μεγάλη δημοσιότητα στην πρωτεύουσα Nuuk του μεγαλύτερου γιου του Τραμπ, Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ, κατά το οποίο μοίρασε καπέλα MAGA και φέρεται να παρέσυρε άστεγους να παρευρεθούν σε ένα δωρεάν γεύμα – η Γροιλανδία θέσπισε αυστηρότερους νόμους για τις ξένες παρεμβάσεις τον περασμένο μήνα, απαγορεύοντας τις ξένες και ανώνυμες πολιτικές δωρεές.
Η ανεξαρτησία θα σήμαινε επίσης μια τεράστια τρύπα στον προϋπολογισμό του νησιού χωρίς την ετήσια επιδότηση 500 εκατομμυρίων δολαρίων που παρέχεται από τη Δανία, η οποία πληρώνει για το σύστημα πρόνοιας σκανδιναβικού τύπου της Γροιλανδίας. Η ΕΕ στέλνει επίσης χρηματοδότηση στη Γροιλανδία, αν και το νησί δεν είναι μέλος του μπλοκ.
Ωστόσο, το αντιαποικιακό αίσθημα είναι ισχυρό, με τον πρωθυπουργό Egede, τον ηγέτη των Inuit Ataqatigiit, να χρησιμοποιεί την πρωτοχρονιάτικη ομιλία του για να δηλώσει ότι είναι «ώρα να κάνουμε το επόμενο βήμα για τη χώρα μας» και για τους Γροιλανδούς να απελευθερωθούν από «τα δεσμά της αποικιακής εποχής».
Οι βουλευτές της Γροιλανδίας αντιτάχθηκαν στα έργα εξόρυξης που υποστηρίζονται από την ΕΕ, επειδή τα κοιτάσματα σπάνιων γαιών βρίσκονται εντός των πόρων ουρανίου. Η συζήτηση για το εάν η εξόρυξη θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο προς την ανεξαρτησία με τη διαφοροποίηση της οικονομίας κυριάρχησε στις τελευταίες εκλογές της Γροιλανδίας το 2021 και ώθησε τον Inuit Ataqatigiit στη νίκη, αφού το κόμμα υποστήριξε την απαγόρευση εξόρυξης ουρανίου. Το αποτέλεσμα: τα έργα για σπάνιες γαίες έχουν επίσης σταματήσει.
Αλλά το θέμα της εξόρυξης ουρανίου δεν ήταν σημαντικό θέμα κατά τη διάρκεια αυτής της προεκλογικής εκστρατείας. Ούτε το ερώτημα αν θα τονωθεί ο τουρισμός ή η ναυτιλία, παρά το γεγονός ότι θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν στη χρηματοδότηση μιας ανεξάρτητης Γροιλανδίας. «Το ζήτημα της ανεξαρτησίας έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις», είπε ο αρχισυντάκτης του Sermitsiaq, Egede, εκτόπισε τη συζήτηση για την οικονομία της Γροιλανδίας, η οποία κανονικά «θα ήταν ένα πολύ, πολύ μεγάλο μέρος των εκλογών».
Ενώ ο Τραμπ υποσχέθηκε να κάνει το νησί της Αρκτικής «πλούσιο» κατά τη διάρκεια της προεδρικής του ομιλίας την περασμένη Τρίτη, η μεγάλη πλειοψηφία των Γροιλανδών – περίπου το 85% – αντιτίθεται στην ιδέα να γίνουν μέρος των ΗΠΑ, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Ιανουαρίου.
Ό,τι κι αν επιλέξουν οι Γροιλανδοί την Τρίτη, το αποτέλεσμα είναι βέβαιο ότι θα στείλει κυματισμούς πολύ πέρα από τις παγωμένες ακτές τους.
Διαβάστε επίσης:
Ο ΓΓ του ΝΑΤΟ προειδοποιεί τους Σέρβους της Βοσνίας ότι δεν θα επιτραπούν αποσχιστικές τάσεις
