Ενός κακού μύρια έπονται: η αρχαία σοφή ρήση μοιάζει να ταιριάζει γάντι με την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η κυβέρνηση το τελευταίο διάστημα, μετά τις μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις για το αδιανόητο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, αλλά και τις αποκαλύψεις για διάφορους χειρισμούς που σχετίζονται με την υπόθεση.
Η αλήθεια είναι ότι η συνέντευξη του πρωθυπουργού για το θέμα έμοιαζε λίγο με τον βρετανικό αφορισμό «damned if you do, damned if you don’t» (σε ελεύθερη μετάφραση, «χαμένος ό,τι κι αν κάνεις»), ωστόσο φαίνεται ότι είχε δύο βασικές παρενέργειες, οι οποίες εν τέλει έκαναν ακόμα πιο δυσχερή μια ήδη δύσκολη κατάσταση, διότι:
- Από τα όσα είπε ο πρωθυπουργός ανατρέπονταν βασικά αφηγήματα της κυβέρνησης για την τραγωδία, αφηγήματα που επί σχεδόν δύο χρόνια επαναλαμβάνονταν από μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου και της Κ.Ο. της Ν.Δ. και ξαφνικά έπαψαν να ισχύουν, και
- όλα αυτά ελέχθησαν χωρίς να υπάρχει μια νέα, σαφής και ευκρινής «γραμμή» για το τι μέλλει γενέσθαι, παρά μόνο ότι η κυβέρνηση περιμένει τα πορίσματα της Δικαιοσύνης, τα οποία και θα σεβαστεί – αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο και διερεύνησης πολιτικών ευθυνών, ανάλογα με τα όσα θα περιλαμβάνει η δικογραφία.
Τα παραπάνω μπορεί να έδειξαν – κυρίως σε όσους ήθελαν να πειστούν – ότι η κυβέρνηση αφουγκράστηκε τη λαϊκή οργή και επανεξέτασε τη στάση της, τουλάχιστον αναφορικά με ορισμένες ευαίσθητες πτυχές της υπόθεσης των Τεμπών.
Ωστόσο, στην πραγματικότητα, ύστερα από δύο χρόνια που σύσσωμη η κυβέρνηση αποκαλούσε οριακά «ψεκασμένους» και «συνομωσιολόγους» όσους ισχυρίζονταν π.χ. ότι η εμπορική αμαξοστοιχία μετέφερε παράνομα αρωματικούς υδρογονάνθρακες ή ότι το «ξεμπάζωμα – μπάζωμα» του σημείου του δυστυχήματος αντίκειται σε κάθε πρωτόκολλο και κανόνα διερεύνησης τέτοιων περιστατικών, η εξεύρεση «εξόδου κινδύνου» είναι εξαιρετικά δύσκολη.
Αυξημένες πιέσεις
Και γίνεται ακόμα πιο δύσκολη από το γεγονός ότι διαρκώς «σκάνε» νέα στοιχεία που ενισχύουν την αντίληψη πως η κυβέρνηση έκανε ό,τι μπορούσε για να αποκρύψει διάφορες λεπτομέρειες (δηλαδή τη θεωρία της συγκάλυψης), με τελευταίο επεισόδιο το αίτημα των συγγενών των θυμάτων της τραγωδίας προς τον πρόεδρο της Βουλής Νικήτα Κακλαμάνη να ενημερωθούν για την πορεία των δικογραφιών που εστάλησαν στο Κοινοβούλιο και από εκείνο το χρονικό σημείο και μετά τα ίχνη τους… χάθηκαν.
Οι εξηγήσεις ότι ενημέρωση για συμπληρωματικές δικογραφίες δεν γίνεται, αν και μπορεί να στέκει από άποψη κανονισμού και πρακτικής της Βουλής, εντούτοις σίγουρα δεν αντέχει σε κριτική μπροστά στο μέγεθος της τραγωδίας, αλλά και των κατηγοριών για απόπειρα συγκάλυψης.
Ειδικά δε για το θέμα της παρέμβασης στον τόπο του δυστυχήματος, καταθέσεις αστυνομικών και πυροσβεστών «καίνε» και κυβερνητικά στελέχη (π.χ. τον νυν υφυπουργό Κλιματικής Κρίσης και πρώην υφυπουργό Παρά τω Πρωθυπουργώ Χρήστο Τριαντόπουλο, ο οποίος φέρεται να ήταν παρών όταν ελήφθη η κρίσιμη απόφαση).
Μάλιστα, το ΠΑΣΟΚ ήδη κινείται… επιθετικά, καταθέτοντας πρόταση σύστασης Προανακριτικής Επιτροπής για τον Τριαντόπουλο, για την παρέμβαση στο χώρο του δυστυχήματος (μπάζωμα), παρότι κάποιοι εκ των συγγενών των θυμάτων διαφωνούν οριζοντίως και καθέτως, ζητώντας η όποια κίνηση να γίνει αφότου έχει σταλεί στη Βουλή η συνολική δικογραφία που θεωρείται δεδομένο ότι θα περιλαμβάνει και πολιτικά ονόματα.
Η κατάσταση αυτή προφανώς δυσκολεύει ακόμα περισσότερο την κυβέρνηση, η οποία συνειδητοποιεί ότι πλέον δύσκολα μπορεί να κάνει πίσω, όσον αφορά στη δικαστική διερεύνηση ποινικών ευθυνών πολιτικών προσώπων, καθώς σε αντίθετη περίπτωση θα ρίξει λάδι στη φωτιά των ισχυρισμών περί συγκάλυψης, αλλά και θα φανεί εντελώς ανακόλουθη, σε μια φάση που ούτως ή άλλως δέχεται μύδρους για τον συνολικό χειρισμό της υπόθεσης.
Βέβαια, αν ισχύουν τα όσα λένε και ορισμένα από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τότε ο Τριαντόπουλος ενδέχεται να αντιμετωπίσει κατηγορίες πλημμεληματικού χαρακτήρα, όπερ σημαίνει ότι θα μπορούσε να «πέσει στα μαλακά» – αν είναι “μαλακά” να κατηγορείται κάποιος υπουργός για παράβαση καθήκοντος.
Δύο «γραμμές»
Εν πάση περιπτώσει, οι πληροφορίες από το κυβερνητικό στρατόπεδο αναφέρουν ότι στην παρούσα φάση υπάρχουν δύο «αντιμαχόμενες» απόψεις σχετικά με το δέον γενέσθαι μετά τη συνέντευξη του πρωθυπουργού:
- Η πρώτη λέει ότι, αφ’ ης στιγμής ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης άνοιξε θέμα λαθών, παραλείψεων και ενδεχομένως κακών εκτιμήσεων και δράσεων, καλό θα είναι να συνεχιστεί η ίδια «γραμμή», τουλάχιστον μέχρι την ολοκλήρωση της έρευνας της Δικαιοσύνης, προκειμένου να γίνει ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση είναι δεσμευμένη στην πλήρη διαλεύκανση της υπόθεσης.
- Η δεύτερη, ωστόσο, εκτιμά ότι σταδιακά θα πρέπει να υπάρξει ανάληψη της πρωτοβουλίας και επιστροφή στην αρχική «γραμμή», ότι, δηλαδή, η κυβέρνηση δεν έχει τίποτα να κρύψει, ότι προφανώς δεν ευθύνεται για πιθανά λάθη σε επιχειρησιακό επίπεδο, αλλά και ότι ο θόρυβος γύρω από την τραγωδία των Τεμπών πυροδοτείται και από την αντιπολίτευση, η οποία επιχειρεί να εκμεταλλευτεί τον πόνο των συγγενών των θυμάτων για μικροπολιτικά οφέλη.
Μάλιστα, στο πλαίσιο αυτό, ακόμα και κυβερνητικά στελέχη κάνουν λόγο για απόπειρα αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης και της χώρας, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει συζητήθηκε και εισήγηση προς τον Μητσοτάκη να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης με τη λογική ότι θα προλάβει πιθανή πρόταση δυσπιστίας από πλευράς της αντιπολίτευσης.
Πάντως κορυφαίες πηγές του Μαξίμου, με τις οποίες επικοινώνησε το «Ποντίκι», απέρριψαν κατηγορηματικά ένα τέτοιο ενδεχόμενο, το οποίο, είναι αλήθεια, προκάλεσε απορία και σε στελέχη του κόμματος της Ν.Δ., τα οποία δεν έβλεπαν τι όφελος θα μπορούσε να έχει μια τέτοια κίνηση και ότι, αντιθέτως, θα μπορούσε να υπογραμμίσει την (κοινοβουλευτική και όχι μόνο…) απομόνωση της κυβέρνησης.
«Ισορροπία τρόμου»
Για την ώρα, αυτό που καταγράφεται στο επικοινωνιακό μέτωπο είναι μια, ας πούμε, «ισορροπία τρόμου», όπου, ανάλογα με το πρόσωπο και την προσέγγιση, εκφράζεται και η μία ή η άλλη τάση. Για παράδειγμα, ο βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης Στράτος Σιμόπουλος, μιλώντας στο Kontra Channel, είπε μεταξύ άλλων ότι «πιστεύω, βεβαίως θα φανεί από τη Δικαιοσύνη, ότι καλώς ελήφθη η απόφαση για μπάζωμα του σημείου γιατί έπρεπε, στην κυριολεξία, να βρούμε υπολείμματα θυμάτων για να ταυτοποιηθούν αγνοούμενοι, ήταν λογικό», ενώ άλλα στελέχη αρκούνται να παραπέμπουν στα πορίσματα της Δικαιοσύνης αναμένοντας κι αυτά «πού θα κάτσει η μπίλια».
Ωστόσο στην κυβέρνηση αναγνωρίζεται ότι το τέλος της ανακριτικής έρευνας για τα Τέμπη μπορεί να είναι ένα μείζον ορόσημο για τη διερεύνηση της υπόθεσης, ωστόσο πάντα υπάρχει ο κίνδυνος στη συνέχεια η δικογραφία να γίνει «φύλλο και φτερό» και να υπάρξει νέος κύκλος αποκαλύψεων και πιέσεων, αλλά και νέες επιθέσεις για απόπειρα συγκάλυψης.
Ως εκ τούτου, λένε οι πληροφορίες, πλέον ένα μεγάλο μέρος του σχεδιασμού της «επόμενης ημέρας» αφιερώνεται στη δημιουργία… αναχωμάτων για την πιθανότητα να ανοίξει νέος κύκλος «πυρών» και ανάγκης για άμυνα.
Ούτως ή άλλως, λένε οι πληροφορίες, εξαιρώντας το ενδεχόμενο να συμβεί κάτι πολύ μεγάλο, στην κυβέρνηση έχουν συμβιβαστεί με την ιδέα ότι η τραγωδία των Τεμπών θα κυριαρχεί στο πολιτικό σκηνικό για μεγάλο χρονικό διάστημα – ας μην διαφεύγει ότι θα υπάρξει και δίκη για τα φυσικά πρόσωπα, στα οποία έχει ήδη ασκηθεί δίωξη, αλλά και ότι δεν αποκλείεται από τη δικογραφία να προκύψει θέμα ποινικών ευθυνών και για τον Κώστα Αχ. Καραμανλή.
Σημειώνεται, δε, ότι μιλώντας στον ρ/σ Παραπολιτικά FM, ο Αντώνης Ψαρόπουλος, πατέρας της 20χρονης Μάρθης που σκοτώθηκε στο δυστύχημα, τόνισε για τον πρώην υπουργό ότι «δεν μιλάμε για παράβαση καθήκοντος, η παράβαση καθήκοντος είναι πλημμέλημα, μιλάμε για τη διατάραξη ασφάλειας συγκοινωνιών σταθερής τροχιάς, κακουργηματική πράξη».
Ανάκτηση πρωτοβουλίας
Το ερώτημα, βέβαια, είναι πώς η κυβέρνηση θα μπορούσε να ανακτήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων.
Στο σημείο αυτό, λένε πηγές από το κυβερνών κόμμα, έχει ιδιαίτερη σημασία το πώς θα κινηθούν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία για την ώρα δεν έχουν καταφέρει να ομονοήσουν σχετικά με την τακτική που θα πρέπει να ακολουθηθεί (ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Αριστερά και Πλεύση Ελευθερίας θεωρούν απαραίτητη την πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης, το ΠΑΣΟΚ θα περιμένει τα πορίσματα της Δικαιοσύνης για να τοποθετηθεί επί του θέματος και ζητά Προανακριτική για τον Τριαντόπουλο, το ΚΚΕ επίσης τηρεί στάση αναμονής, ενώ τα κόμματα στα δεξιά της Ν.Δ. εκτοξεύουν μύδρους κατά της κυβέρνησης, αλλά δεν έχουν προβεί σε άλλη κίνηση).
Σε αυτό το πλαίσιο και δεδομένης της «γραμμής» περί προσπάθειας μικροπολιτικής εκμετάλλευσης του ανθρώπινου πόνου και αποσταθεροποίησης, η κυβέρνηση ελπίζει ότι θα καταφέρει να κινητοποιήσει μέρος εκείνου του 13% που έφυγε στις ευρωεκλογές και που δεν φαίνεται να έχει πάει κάπου αλλού.
Ωστόσο η μόνη βεβαιότητα είναι ότι, σχεδόν δύο χρόνια μετά την τραγωδία που πάγωσε τη χώρα, η κυβέρνηση φαίνεται ότι αδυνατεί να ξεφύγει από το Catch-22 που η ίδια δημιούργησε με τους αρχικούς χειρισμούς της: όταν σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση της Interview το 77% των ερωτηθέντων θεωρεί πως υπάρχει ζήτημα συγκάλυψης στην υπόθεση των Τεμπών, αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να πείσει ούτε καν τους δικούς της ψηφοφόρους ότι δεν επιχειρεί να συγκαλύψει κάτι…
Διαβάστε επίσης:
ΣΥΡΙΖΑ: Αντίστροφη στρατηγική από ΠΑΣΟΚ για τα Τέμπη
Επιδοτήσεις και τον Φεβρουάριο
