Την περασμένη εβδομάδα στην Ντόχα του Κατάρ πραγματοποιήθηκε μια ακόμη επαφή των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας. Οι κύριοι Γεραπετρίτης και Φιντάν, σύμφωνα με τις διαρροές και των δύο πλευρών, συζήτησαν – «μέσα σε πολύ καλό κλίμα» – την οργάνωση της επόμενης συνεδρίασης του Ανώτατου Ελληνοτουρκικού Συμβουλίου, που θα πραγματοποιηθεί στην Άγκυρα, πιθανότατα τον ερχόμενο Απρίλιο.
Την ίδια ώρα, πάντως, που οι δύο υπουργοί Εξωτερικών τα έλεγαν «σε καλό, θετικό, κλίμα» στην Ντόχα, ένα «μικρό» θρίλερ εκτυλισσόταν επτά μίλια βόρεια των ακτών της Κρήτης, με ένα τουρκικό πολεμικό πλοίο (κορβέτα) να παρενοχλεί ιταλικό ερευνητικό πλοίο που πραγματοποιούσε εργασίες για την πόντιση καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης και Κύπρου.
Με αφορμή την πόντιση του καλωδίου η τουρκική πλευρά βρήκε την ευκαιρία να υπενθυμίσει τη βασική της θέση, πως «τίποτε στην ανατολική Μεσόγειο δεν μπορεί να γίνει ερήμην της Άγκυρας», έστω κι αν πρόκειται για εργασίες σε θαλάσσιες περιοχές που αποτελούν προφανή ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, όπως είναι η περιοχή επτά μίλια βόρεια από τις ακτές της Κρήτης.
Οι τουρκικές αντιδράσεις
Η παρουσία του ιταλικού πλοίου στην περιοχή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από την τουρκική κυβέρνηση, η οποία θεωρεί ότι η συγκεκριμένη δράση (η πόντιση του καλωδίου) παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματά της στην ανατολική Μεσόγειο.
Η Τουρκία έχει επανειλημμένα αμφισβητήσει την ελληνική και κυπριακή κυριαρχία σε συγκεκριμένες θαλάσσιες ζώνες και διεκδικεί την αποκλειστική οικονομική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων στην περιοχή.
Στην προκειμένη περίπτωση, ωστόσο, οι τουρκικές αιτιάσεις ξεπέρασαν κάθε όριο προκλητικότητας, καθώς – όπως είπαμε – η θαλάσσια περιοχή όπου έπλευσε το ιταλικό ερευνητικό σκάφος ήταν επτά μίλια βόρεια των κρητικών ακτών!!!
Η… ψύχραιμη Αθήνα
Η ελληνική κυβέρνηση, από την πλευρά της, διατήρησε ψύχραιμη στάση, υπογραμμίζοντας ότι οι Νavtex για τις εργασίες του ιταλικού πλοίου στη συγκεκριμένη περιοχή εκδόθηκαν από τις ελληνικές αρχές, που έχουν την προφανή αρμοδιότητα, παρά τις τουρκικές αντιδράσεις, οι οποίες στην προκειμένη περίπτωση στηρίζονται μόνο στην επίδειξη και την απειλή της ωμής στρατιωτικής δύναμης – όπως θέλησε να υπογραμμίσει η Άγκυρα όταν αντικατέστησε την κορβέτα που επόπτευε την περιοχή με μια φρεγάτα.
Η ελληνική πλευρά υπογράμμισε επίσης ότι οι εργασίες για την πόντιση του καλωδίου γίνονται σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και πως η παρουσία μιας ελληνικής φρεγάτας στην περιοχή έχει ως στόχο την προστασία της αποστολής και την αποφυγή οποιασδήποτε πρόκλησης από την τουρκική πλευρά.
Οι επιπτώσεις
Η συγκεκριμένη υπόθεση αναδεικνύει τις ευρύτερες γεωπολιτικές επιπτώσεις στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Η αντιπαράθεση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για τα κυριαρχικά δικαιώματα και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων στην περιοχή αποτελεί διαχρονικό ζήτημα, το οποίο επηρεάζει τις διπλωματικές σχέσεις, την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή.
Πέρα από τις άμεσες πολιτικές και στρατιωτικές αντιδράσεις, το ζήτημα της πόντισης του καλωδίου έχει επίσης οικονομικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις. Η ενίσχυση των τηλεπικοινωνιακών υποδομών είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη της περιοχής, ενώ η προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων αποτελεί προτεραιότητα για όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Αναμένοντας τον Τραμπ
Οι εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν «σκαλώσει» όλο αυτό το διάστημα, αναμένοντας τα απτά δείγματα των προθέσεων του Τραμπ και της νέας αμερικανικής διοίκησης για την περιοχή. Δείγματα που από μια πρώτη ματιά περιπλέκουν τα πράγματα…
Η δήλωση του Τραμπ (μετά τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Νετανιάχου, ο οποίος ήταν ο πρώτος ηγέτης που είδε τον νέο Πρόεδρο των ΗΠΑ), σύμφωνα με την οποία οι ΗΠΑ θέλουν την εποπτεία της Λωρίδας της Γάζας για να κάνουν την περιοχή Κυανή Ακτή – χωρίς τους Παλαιστίνιους, φυσικά –, δείχνει απροκάλυπτη αμετροέπεια, η οποία ταυτόχρονα προκαλεί ανησυχία και φόβο, καθώς οι πολιτικές επιλογές δεν γίνονται με γνώμονα αρχές και δίκαιο, αλλά προκύπτουν ως εντολές των ισχυρών με τις οποίες θα πρέπει να συμμορφωθούν οι αδύναμοι.
Όπως σημειώνουν στο «Ποντίκι» παλιές… καραβάνες του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, το μόνο θετικό αυτήν την περίοδο για τη χώρα είναι το γεγονός της έμπρακτης και ένθερμης σχέσης που διατηρεί με το Ισραήλ, το οποίο αποτελεί – κατά τα φαινόμενα – στρατηγικό εταίρο του Τραμπ και βρίσκεται ταυτόχρονα σε διαρκή αντιπαράθεση με την Τουρκία.
Η αναζήτηση των ισορροπιών στην περιοχή από την αμερικανική διοίκηση προφανώς θα επικεντρωθεί στην επίλυση/διευθέτηση πιο επειγόντων ζητημάτων απ’ ό,τι είναι οι ελληνοτουρκικές εκκρεμότητες στο Αιγαίο, όπως είναι το Παλαιστινιακό και η νέα κατάσταση στη Συρία.
Βέβαια, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή έχει αναδείξει τον σημαντικό περιφερειακό ρόλο της Τουρκίας, η οποία δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει, ελέγχει ήδη τη νέα συριακή κυβέρνηση και υπό την έννοια αυτή αποτελεί σημαντικό παράγοντα που δεν είναι δυνατό να αγνοηθεί ούτε από τη νέα αμερικανική διοίκηση υπό τον Τραμπ.
Ο κίνδυνος
Ο κίνδυνος για απρόβλεπτες και δυσμενείς εξελίξεις για τα συμφέροντα της χώρας, όπως επισημαίνουν Έλληνες διπλωμάτες, έχει να κάνει ακριβώς με την αυτόνομη και ακηδεμόνευτη (από ισχυρότερες δυνάμεις) τουρκική παρουσία και την υποχρέωση των ισχυρότερων αυτών δυνάμεων, όπως είναι οι ΗΠΑ στην προκειμένη περίπτωση, να διαπραγματευτούν με την Άγκυρα για όποιο σχέδιο αφορά την περιοχή.
Κανείς, λοιπόν, δεν μπορεί να γνωρίζει πώς, πότε και με ποιους όρους ο Τραμπ θα τα βρει με τον «έξυπνο φίλο του», όπως έχει χαρακτηρίσει τον Ερντογάν, και τι θα συνεπάγεται αυτό για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τα ελληνικά συμφέροντα στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο.
Διαβάστε επίσης:
Νυχτερινός ουρανός χωρίς παρατηρησιμότητα είναι μια μορφή υποβάθμισης του αστικού τοπίου
ΣΥΡΙΖΑ: Αντίστροφη στρατηγική από ΠΑΣΟΚ για τα Τέμπη