Την περιέργεια σε κάποιους και την ανησυχία σε άλλους, έχει προκαλέσει ένα φαινόμενο στο Καβούρι, όπου τα νερά της θάλασσας υποχώρησαν τις προηγούμενες ημέρες.
Μάλιστα, η αγωνία ορισμένων κατοίκων εντάθηκε καθώς υπήρξαν ερωτήματα για το εάν το φαινόμενο αυτό -που δεν είναι πρωτόγνωρο- έχει κάποια σχέση με την έντονη σεισμική δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή της Σαντορίνης.
Ωστόσο, τέτοιος συσχετισμός δεν υπάρχει, όπως ξεκαθαρίζουν οι ειδικοί.
- Advertisement -
Ο θαλάσσιος γεωλόγος, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών), Δρ. Βασίλειος Καψιμάλης, μίλησε στο noupou.gr και έβαλε τα πράγματα στη θέση τους, καθησυχάζοντας τους κατοίκους της περιοχής.
«Κοίταξα τις μετρήσεις του παλιρροιογράφου στο λιμάνι του Πειραιά, ο οποίος δείχνει τη θέση της θαλάσσιας στάθμης στην περιοχή τις τελευταίες 30 ημέρες λόγω του συνδυασμού των αστρονομικών και μετεωρολογικών φαινομένων. Είδα λοιπόν ότι σήμερα και τουλάχιστον τις τελευταίες 4-5 ημέρες, η επιφάνεια της θάλασσας βρίσκεται περίπου 15-20 εκατοστά κάτω από τη σχετική μέση θέση της, δηλαδή από το στατιστικό επίπεδο 0 των τελευταίων 30 ημερών. Αντίθετα, είδα ότι στις 17-18 Ιανουαρίου η στάθμη ήταν 17-18 εκατοστά πιο ψηλά από το στατιστικό 0. Δηλαδή, μέσα σε 20 ημέρες η επιφάνεια της θάλασσας κατέβηκε σχετικά ομαλά 35 εκατοστά, για αυτούς τους λόγους που σας είπα -κυρίως τους μετεωρολογικούς, όχι τόσο τους αστρονομικούς, αλλά, σε καμία περίπτωση, από τεκτονική κίνηση», ανέφερε χαρακτηριστικά στο τοπικό μέσο.
{https://www.youtube.com/watch?v=hozxLH15_MU&ab_channel=NOTIA.GR}
Οι ψαράδες ξέρουν…
Όσον αφορά στη σχετική ανησυχία κατοίκων και επισκεπτών της περιοχής που βλέπουν το συγκεκριμένο φαινόμενο, ο ίδιος συνεχίζει: «Αντιλαμβάνομαι την ανησυχία όσων βλέπουν τα νερά “κατεβασμένα”, αλλά αν ρωτήσετε τους ψαράδες θα σας απαντήσουν ότι αυτό είναι κάτι πάρα πολύ συχνό. Εν τω μεταξύ, αυτό που συμβαίνει δεν είναι και ακραίο. Δηλαδή έχουμε δει περιπτώσεις όπου η στάθμη της θάλασσας, για αυτούς τους λόγους που σας είπα -και όχι σεισμικούς- έχει κατέβει και έχει κρατηθεί σε ακόμη πιο χαμηλά επίπεδα και δυο και τρεις και τέσσερις μέρες συνεχόμενα. Στο τσουνάμι τα νερά αποσύρονται μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα (λίγων λεπτών ή ωρών) προς τη μεριά του ανοιχτού πελάγους και στη συνέχεια θα τα δείτε να επελαύνουν σιγά, σιγά και να κατακλύζουν την παράκτια περιοχή. Εν προκειμένω δεν είναι αυτό το γεγονός. Θα σας δώσω και μια άλλη διάσταση, για να καταλάβετε πιο καλά το φαινόμενο, το γιατί δεν κινδυνεύουμε. Κατ’ αρχάς, αυτή τη στιγμή οι σεισμοί που γίνονται στην περιοχή ανάμεσα από τη Σαντορίνη και την Άνδρο, είναι σχετικά μικρής έντασης. Δηλαδή αυτά τα 5, 5.5, ακόμα και αν φτάσει στα 6 και τα 6.5 Ρίχτερ, δεν δημιουργούν τσουνάμι. Είναι πολύ σπάνιο αυτό. Μόνο εάν προκύψουν δευτερογενώς κάποιες μεγάλες υποθαλάσσιες κατολισθήσεις. Και πάλι, επειδή η περιοχή αυτή είναι πολύ μακριά και παρεμβάλλονται από την Αττική και πάρα πολλά άλλα μικρά και μεγάλα νησιά, προκαλούν εξασθένηση της διάδοσης των κυμάτων βαρύτητας. Έτσι, είναι εξαιρετικά σπάνιο έως αδύνατο να έλθει το οποιοδήποτε τσουνάμι από το νότιο Αιγαίο και να χτυπήσει τις ακτές της Αττικής».
Ο Δρ. Καψιμάλης ξεκαθαρίζει παράλληλα πως όποια φαινόμενα και αν ακολουθήσουν σχετικά με τις σεισμικές δονήσεις ανάμεσα στη Σαντορίνη και την Αμοργό, δεν πρόκειται να επηρεάσουν τα παράλια της Αττικής: «Στην πολύ μεγάλη έκρηξη, την προϊστορική, του ηφαιστείου της Σαντορίνης, όπου είχε δημιουργηθεί ένα πολύ μεγάλο τσουνάμι, το οποίο θεωρείται ότι κατέκλυσε τα βόρεια παράλια της Κρήτης και κατέστρεψε τον Μινωικό Πολιτισμό, δεν επηρέασε την Αττική. Επομένως, πολύ περισσότερο σήμερα που τα γεωλογικά φαινόμενα που εμφανίζονται στην περιοχή ανάμεσα στη Σαντορίνη και την Αμοργό, τα οποία έχουν υποδεέστερη ένταση, δεν υπάρχει περίπτωση να πλήξουν με οποιοδήποτε τρόπο την Αττική».
Η άμπωτη «τραβάει» τη θάλασσα – Βίντεο του 2021 από το ίδιο φαινόμενο στο Καβούρι
Ανάλογη συνθήκη με αυτή που συνέβη στο Καβούρι, είχε σημειωθεί τον Μάρτιο του 2021, όταν ο Καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και πρόεδρος του ΟΑΣΠ (Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας), Ευθύμιος Λέκκας είχε πει πως «όταν παρατηρούνται τέτοια φαινόμενα, συνήθως οφείλονται σε μετεωρολογικές συνθήκες, όπως νότιους ανέμους, ή μπορεί να οφείλεται στη σύνοδο κάποιων πλανητών που ασκούν έλξη σε θαλάσσιες μάζες. Σε ισημερίες που υπάρχουν μεταξύ της Γης και της Σελήνης. Δεν οφείλονται δηλαδή, σε ενδογενή φαινόμενα, αλλά σε εξωγενή που έχουν να κάνουν με την κίνηση πλανητικών σωμάτων. Όταν έχουμε νότιους ανέμους, το βόρειο αιγαίο πλημμυρίζει και το νότιο αδειάζει. Σε ορισμένες περιπτώσεις -σε κλειστές θάλασσες- τέτοια φαινόμενα μπορεί να συμβαίνουν πριν από σεισμό, αλλά αυτές είναι ελάχιστες περιπτώσεις. Κρατήστε πως η υποχώρηση των νερών -έως και 50 εκατοστά- από την ακτή οφείλεται σε μετεωρολογικές συνθήκες (πχ νότιοι άνεμοι), σε παλιρροϊκές δυνάμεις, τις αστρονομικές συνθήκες, ενώ παίζει ρόλο και η τοπική γεωγραφία. Το Καβούρι είναι περιοχή μοναδικής γεωγραφίας, με την ακτογραμμή να διαθέτει έναν ρηχό βυθό που εκτείνεται αρκετά μακριά από την ακτή. Κατά τη διάρκεια της άμπωτης, η στάθμη του νερού “πέφτει”, αυτή η ρηχή περιοχή μπορεί να γίνει ορατή ή πολύ ρηχή, δημιουργώντας την εντύπωση πως η θάλασσα έχει υποχωρήσει σημαντικά ή ακόμα και ότι “εξαφανίστηκε”».
Το 2021, όταν τα νερά στο Καβούρι είχαν υποχωρήσει ξανά:
{https://www.youtube.com/watch?v=uOXm1ad2G-4&t=5s&ab_channel=Nyxtobaths}
Τι είναι η άμπωτη – Η γεωμορφολογική ιδιαιτερότητα στο Καβούρι
Η άμπωτη χαρακτηρίζεται από την κάθοδο των νερών της θάλασσας -την πτώση της στάθμης λόγω παλιρροϊκών φαινομένων. Η παλίρροια είναι το φυσικό φαινόμενο της περιοδικής ανόδου και καθόδου της στάθμης του νερού μίας μεγάλης λίμνης και κυρίως των θαλασσών. Η άνοδος της στάθμης ονομάζεται πλημμυρίδα και η κάθοδος άμπωτη.
Το φαινόμενο αυτό επαναλαμβάνεται δύο φορές το 24ώρο (για την ακρίβεια, σε κάθε 24 ώρες 50 λεπτά και 30 δευτερόλεπτα) και οφείλεται στη βαρυτική έλξη της Σελήνης, αλλά και του Ήλιου πάνω στη Γη, όπως και στην περιστροφή των ουρανίων σωμάτων αυτών.
Το σχήμα του κόλπου του Καβουρίου, που μπορεί να λειτουργήσει σαν φυσική λεκάνη, μπορεί να ενισχύσει τα παλιρροϊκά φαινόμενα. Όταν το νερό απομακρύνεται από την ακτή, κατά τη διάρκεια της άμπωτης, μπορεί να αποστραγγιστεί εκτενέστερα από αυτές τις ρηχές περιοχές, αποκαλύπτοντας περισσότερο βυθό της θάλασσας.
Κάτι άλλο που μπορεί να επηρεάσει τις παλίρροιες είναι οι καιρικές συνθήκες. Η χαμηλότερη ατμοσφαιρική πίεση, που συχνά συνδέεται με θυελλώδεις καιρικές συνθήκες, μπορεί να προκαλέσει υψηλότερες παλίρροιες. Η υψηλή πίεση μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερες παλίρροιες. Επιπροσθέτως, οι ισχυροί άνεμοι που πνέουν στα ανοιχτά θα μπορούσαν να επιδεινώσουν το φαινόμενο, «σπρώχνοντας» το νερό μακριά από την ακτή.
Κατά τη διάρκεια μιας εξαιρετικά χαμηλής παλίρροιας, ειδικά αν αυτή συνδυαστεί με άλλους παράγοντες, όπως ο άνεμος ή η ατμοσφαιρική πίεση, το νερό μπορεί να υποχωρήσει τόσο πολύ που να μοιάζει σαν να έχει εξαφανιστεί η θάλασσα.
Εν τω μεταξύ, μερικές φορές το φαινόμενο ενισχύεται από φυσικά γεγονότα όπως η ευθυγράμμιση του ήλιου και της σελήνης κατά τη διάρκεια της εαρινής παλίρροιας -συμβαίνει κοντά στην πανσέληνο-, οδηγώντας σε υψηλότερες παλίρροιες και χαμηλότερες παλίρροιες. Με την άνοδο της παλίρροιας η θάλασσα επιστρέφει εκεί όπου την έχουμε συνηθίσει.
