Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης αποτελεί μία από τις πιο φωτεινές μορφές της Ορθοδοξίας στη σύγχρονη εποχή.
Ο λόγος του Αγίου Παϊσίου, ταπεινός αλλά βαθιά ουσιαστικός, καθοδήγησε χιλιάδες ανθρώπους σε περιόδους κρίσης και υπαρξιακής αναζήτησης, αφήνοντας ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στον πνευματικό χάρτη του τόπου μας.
Ποιος ήταν ο Άγιος Παΐσιος
Ο κατά κόσμον Αρσένιος Εζνεπίδης, γεννήθηκε στις 25 Ιουλίου 1924 στο Φάρασα της Καππαδοκίας, λίγες ημέρες πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Η οικογένειά του, όπως και χιλιάδες άλλες, ήρθε στην Ελλάδα ως πρόσφυγες και εγκαταστάθηκε αρχικά στην Κέρκυρα και στη συνέχεια στην Κόνιτσα της Ηπείρου. Βαφτίστηκε από τον Άγιο Αρσένιο τον Καππαδόκη, ο οποίος, όπως λέγεται, προείδε τη μελλοντική του αγιότητα και του έδωσε το δικό του όνομα.
Από μικρός ο μικρός Αρσένιος έδειχνε ασυνήθιστη αγάπη για την προσευχή, τη σιωπή και τη μελέτη των βίων των Αγίων. Η ευλάβειά του ήταν γνωστή σε όλη τη γειτονιά. Παρά την ευσέβειά του, εργάστηκε ως ξυλουργός και στη συνέχεια υπηρέτησε στον Ελληνικό Στρατό ως ασυρματιστής, συμμετέχοντας και στον Εμφύλιο Πόλεμο. Η θητεία του τον έφερε πολλές φορές αντιμέτωπο με τον πόνο, την απώλεια και την απόγνωση, όμως ακόμη και τότε, η καρδιά του ήταν δοσμένη στον Χριστό.
Μετά την απόλυσή του από τον στρατό, το 1950, πήγε στο Άγιον Όρος. Αρχικά εγκαταστάθηκε στη Μονή Εσφιγμένου, στη συνέχεια στη Μονή Φιλοθέου, όπου εκάρη μοναχός με το όνομα «Αβέρκιος», και αργότερα μετεγκαταστάθηκε σε ερημητήρια και καλύβες του Αγίου Όρους, ακολουθώντας αυστηρό ασκητικό τρόπο ζωής. Το 1958 έφυγε προσωρινά από το Άγιον Όρος για να ζήσει στην Ιερά Μονή Σταμίου στην Κόνιτσα, βοηθώντας παράλληλα την πνευματική ζωή των κατοίκων της περιοχής.
Το 1964 επέστρεψε οριστικά στο Άγιον Όρος και εγκαταστάθηκε στην Καλύβη της Παναγούδας, κοντά στη Μονή Κουτλουμουσίου. Εκεί έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του, αφιερωμένος στην προσευχή, τη νηστεία και την πνευματική καθοδήγηση των πιστών. Εκατοντάδες άνθρωποι, απλοί και σημαντικοί, προσέτρεχαν στην πόρτα του για να ζητήσουν συμβουλές, παρηγοριά και καθοδήγηση. Παρά την επιθυμία του να ζει μακριά από τη δημοσιότητα, ο λόγος του και η απλότητά του άγγιξαν βαθιά τις ψυχές των ανθρώπων. Είχε έντονη παρρησία, διορατικό και προορατικό χάρισμα, και πολλές φορές μιλούσε για γεγονότα που δεν είχαν ακόμη συμβεί κάτι που, αργότερα, μαρτυρούσαν όσοι τον είχαν συναντήσει.
Η αρρώστια, ο θάνατος και η αγιοποίησή του
Τον Μάρτιο του 1993, οι γιατροί διέγνωσαν ότι έπασχε από καρκίνο. Τα πρώτα σημάδια ασθένειας άρχισαν να φαίνονται όταν ένιωσε έντονους πόνους και αιμορραγία. Μετά από πίεση των κοντινών του προσώπων, συμφώνησε να μεταφερθεί στο Θεαγένειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, όπου διαγνώστηκε με καρκίνο σε προχωρημένο στάδιο. Υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση, αλλά αρνήθηκε να συνεχίσει τη θεραπεία με χημειοθεραπείες.
Όπως είπε χαρακτηριστικά: «Δεν θέλω να ταλαιπωρηθώ παραπάνω. Θέλω να ζήσω φυσιολογικά ό,τι μου χαρίσει ο Θεός.» Ο ίδιος ο Άγιος έβλεπε την ασθένεια όχι ως τιμωρία ή ατυχία, αλλά ως δώρο του Θεού. Έλεγε συχνά ότι «ο πόνος εξαγνίζει» και ότι «μέσα από την ασθένεια, ο άνθρωπος μαθαίνει να εμπιστεύεται ολοκληρωτικά τον Θεό». Αντιμετώπισε τον καρκίνο σαν έναν τελικό πνευματικό αγώνα, έναν τελευταίο δρόμο ταπείνωσης και θυσίας, ώστε να μείνει ενωμένος με τον πόνο των άλλων ανθρώπων.
Αν και υπέφερε, αντιμετώπισε την ασθένεια με χαρακτηριστική υπομονή, ταπείνωση και καρτερία, χωρίς να γογγύζει ποτέ. Εκοιμήθη στις 12 Ιουλίου 1994, στην Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στη Σουρωτή Θεσσαλονίκης, όπου και ετάφη. Αναφορές λένε πως ο Άγιος Παΐσιος, λόγω της σκληρής ασκητικής ζωής του και της αδιάκοπης νηστείας, εξάντλησε τον οργανισμό του. Ζούσε με ελάχιστο φαγητό, συνήθως παξιμάδι, λίγες ελιές και βότανα, και πολλές φορές κοιμόταν ελάχιστα, ξοδεύοντας ολόκληρες νύχτες στην προσευχή για τον κόσμο. Δεν φρόντιζε ποτέ τον εαυτό του όχι από αμέλεια, αλλά από πλήρη αυταπάρνηση.
Άφησε πίσω του όχι μόνο μαρτυρίες για θαύματα, αλλά και ένα ζωντανό παράδειγμα για το πώς αντιμετωπίζεται η δοκιμασία με πίστη και αξιοπρέπεια. Η επίσημη αναγνώριση της αγιότητάς του έγινε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο στις 13 Ιανουαρίου 2015, ενώ η μνήμη του τιμάται στις 12 Ιουλίου.
Το έργο του
Το έργο του Αγίου Παϊσίου δεν ήταν εξωτερικό ή θεαματικό, αλλά εσωτερικό, πνευματικό και βαθειά ανθρώπινο. Δεν ίδρυσε ιδρύματα, δεν ανέπτυξε οργανωτικές δράσεις, ούτε κατείχε υψηλές εκκλησιαστικές θέσεις. Το έργο του ήταν η διακονία της ψυχής, η προσευχή για τον κόσμο και η πνευματική στήριξη χιλιάδων ανθρώπων που τον επισκέπτονταν, κουβαλώντας τον πόνο και τις αγωνίες τους.
Πνευματική καθοδήγηση
Χιλιάδες άνθρωποι από την Ελλάδα και το εξωτερικό τον επισκέπτονταν στην καλύβη του στην Παναγούδα, στο Άγιον Όρος. Ο λόγος του ήταν απλός, αλλά γεμάτος ουσία και σοφία. Καθοδηγούσε ανθρώπους όλων των ηλικιών και κοινωνικών τάξεων: από απλούς εργάτες μέχρι πολιτικούς και επιστήμονες. Πολλοί τον θεωρούσαν σύγχρονο «διάφανο» άνθρωπο του Θεού, γιατί έβλεπε βαθιά μέσα στην ψυχή τους χωρίς να του πουν τίποτα.
Παρηγοριά στους πονεμένους
Ο Άγιος Παΐσιος είχε ιδιαίτερη ευαισθησία για τον ανθρώπινο πόνο. Συγκινούταν εύκολα με τις ιστορίες που του έλεγαν οι επισκέπτες του και προσπαθούσε να απαλύνει τον πόνο τους με λόγια πίστης και ελπίδας. Έλεγε: «Ο πόνος εξαγνίζει τον άνθρωπο. Γίνεται προσευχή, και η προσευχή φέρνει τη θεία χάρη».
Θαυματουργικό χάρισμα
Υπάρχουν δεκάδες καταγεγραμμένες μαρτυρίες για θαύματα που επιτέλεσε εν ζωή ή μετά την κοίμησή του, θεραπείες ανίατων ασθενειών, προγνώσεις γεγονότων, ενίσχυση σε στιγμές κινδύνου. Πάντα όμως απέδιδε τα πάντα στη χάρη του Θεού και όχι στον εαυτό του. Ένα από τα πιο γνωστά και συγκλονιστικά θαύματα που έκανε ο Άγιος Παΐσιος ενώ ήταν εν ζωή αφορά τη θεραπεία ενός νεαρού παιδιού με καρκίνο στον εγκέφαλο.
Στη δεκαετία του ’80, η μητέρα του επισκέφθηκε τον Γέροντα Παΐσιο στο Άγιον Όρος, συντετριμμένη. Ο ο Γιωργάκης της, είχε διαγνωστεί με κακοήθη όγκο στον εγκέφαλο, και οι γιατροί δεν του έδιναν πολλές ελπίδες. Ετοιμάζονταν για χειρουργείο, με πολύ μικρές πιθανότητες επιβίωσης. Η μητέρα πήγε στην Παναγούδα, έκλαιγε με λυγμούς και ικέτευε τον Γέροντα να προσευχηθεί. Ο Άγιος την παρηγόρησε και της είπε: «Μην κλαις, θα γίνει καλά το παιδί. Εγώ θα προσευχηθώ, κι εσύ να έχεις πίστη.
Θα δείτε τι θα κάνει ο Χριστός και η Παναγία». Η γυναίκα γύρισε στην Αθήνα με ελπίδα. Πριν την προγραμματισμένη επέμβαση, έγιναν νέες εξετάσεις και οι γιατροί έμειναν άφωνοι: ο όγκος είχε εξαφανιστεί ολοκληρωτικά, χωρίς καμία εξήγηση. Το παιδί ήταν τελείως καλά.
Οι Έλληνες καλλιτέχνες που τον συνάντησαν και οι εμπειρίες τους μαζί του
Πολλοί γνωστοί Έλληνες είχαν επισκεφθεί τον Άγιο Παΐσιο όσο ήταν εν ζωή, ζητώντας τη συμβουλή, την προσευχή ή την καθοδήγησή του.
Γιάννης Ζουγανέλης
Ο Γιάννης Ζουγανέλης προέβη σε μια σπάνια εξομολόγηση και καθήλωσε για τη γνωριμία του με τον Άγιο Παΐσιο. Ο ίδιος αποκάλυψε τη συγκλονιστική εμπειρία που είχε στο Άγιο Όρος, αλλά και τι τον συμβούλευσε ο γέροντας.
«Πήγα για πρώτη φορά στο Άγιο Όρος πριν 40 χρόνια περίπου. Γνώρισα τον Άγιο Παΐσιο. Ήταν ένας ταπεινός άνθρωπος και ενδιαφερόταν πάρα πολύ για τη συνύπαρξη των ανθρώπων.Ένιωθα από τα συμφραζόμενα ότι ο γέροντας Παΐσιος “έπιασε” το ενδεχόμενο μιας δικιάς μου ματαιοδοξίας και με συμβούλευσε να είμαι φιλόδοξος, αλλά όχι ματαιόδοξος», έχει αναφέρει μεταξύ άλλων.
Σε άλλη συνέντευξή του ο Γιάννης Ζουγανέλης είχε μιλήσει για μια μεταφυσική εμπειρία που είχε στο Άγιο Όρος, εκεί που χρόνια πριν είχε γνωρίσει τον Άγιο Παΐσιο.
«Είχα μια συγκλονιστική μεταφυσική εμπειρία και μάλιστα μου συνέβη στο Αγιο Ορος, όπου είχα γνωρίσει τον Αγιο Παΐσιο. Μάλιστα, μου επέτρεψε να έχουμε διαφωνίες γιατί η διαφωνία φέρνει την αρμονία. Εκεί προσκύνησα οστά που πραγματικά ανάβλυζαν μύρο».
Πέτρος Ξεκούκης
Ο ηθοποιός, που συμμετείχε στη σειρά «Άγιος Παΐσιος, Από τα Φάρασα στον Ουρανό», εξομολογήθηκε σε συνέντευξή του πως στην διάρκεια των γυρισμάτων βίωσε ένα θαύμα. «Ο ασκητής που υποδύθηκα στη σειρά για τον «Άγιο Παϊσιο» ζούσε επάνω σε έναν βράχο και προσευχόταν μέρα νύχτα με τα χέρια ψηλά.
Εκεί που κάναμε τα γυρίσματα, 1600 – 1800 μέτρα υψόμετρο, φύσαγε τόσο πολύ που δεν μπορούσα να κρατηθώ όρθιος και έπεφτα. Με γύριζε ο αέρα μπρος πίσω και μου φώναζε ο σκηνοθέτης: Σε παρακαλώ Πέτρο, έστω για τρία λεπτά κρατήσου ακίνητος για να μπορέσω να κάνω το πλάνο. Του είπα και εγώ χαριτολογώντας: Κάτσε να κάνουμε αυτό που διαβάζουμε και στο σενάριο αλλά και που το έλεγε ο άγιος. Να πούμε, μέγα το όνομα της Αγίας Τριάδος. Λοιπόν θαυμαστά, όσο και αν φαίνεται απίστευτο, σταμάτησε ο αέρας. Μπόρεσα εγώ και σήκωσα τα χέρια ψηλά και έκανα τη σκηνή χωρίς να κουνιέμαι».
Όπως έχει αναφέρει ακόμη ο ηθοποιός, σε νεαρή ηλικία είχε την τύχη να συναντήσει τον Άγιο από κοντά με ένα περιστατικό που συνέβη τότε στην καλύβα του Αγίου να έχει χαραχτεί μέχρι σήμερα στην μνήμη του ηθοποιού. Ήμασταν 7-8 άτομα μαζί. Όπως μιλούσαμε είπε ένας παρευρισκόμενος στον Άγιο ότι δεν πιστεύει και ότι τον έφερε ο φίλος του στο Άγιο Όρος και τότε ο Άγιος του απάντησε : “Καλά παιδί μου, μόνο πρόσεξε το φίδι να μην σε δαγκώσει”.
Ήταν ένα φίδι δίπλα του. Αυτός πετάχτηκε και φώναξε: “Παναγία μου”. Του είπε τότε ο Άγιος Παΐσιος: “Είδες; Δεν είπες μαμά μου, αλλά Παναγία μου”».
Η ρεμπέτισσα, Μαριώ
Η ερμηνεύτρια και συγγενής του Άγιου Παΐσιου, σόκαρε όταν αποκάλυψε πως μέσα από ένα σημείωμα έμαθε πως είναι ανιψιά του Αγίου. «Είχα πάει στα Ιωάννινα, ήρθαν δύο κορίτσια στη ρεσεψιόν και μου άφησαν ένα σημείωμα. Συναντηθήκαμε και μου είπαν ότι είναι δεύτερες ξαδέλφες μου. Ρώτησα από πού είμαστε ξαδέλφες και μου είπαν «η μαμά σου και ο θείος ο Παΐσιος είναι πρώτα ξαδέλφια».Όπως εξομολογήθηκε η Μαριώ ανατρίχιασε όταν πληροφορήθηκε τη συγγένεια τους.
«Ο παππούς Παΐσιος ήξερε για μένα και λέω φαντάζομαι τι θα λέει για μένα που τραγουδάω ρεμπέτικα. Άκουγα ιστορίες ότι είναι θαυματουργός και δεν ήξερα ότι είναι θείος μου. Ένιωσα ότι είμαι κοντά στον Θεό, όταν έμαθα ότι είναι θείος μου. Ανατρίχιασα. Ο καημός της μητέρας μου ήταν που έφυγαν από τα Φάρασα. Η αδελφή της μητέρας μου γεννήθηκε μέσα στο καΐκι που πήραν για να φύγουν από τα Φάρασα. Ηγιαγιά μου πέθανε μέσα στο καΐκι από επιλόχειο πυρετό και την πέταξαν στη θάλασσα. Η μητέρα μου πόνεσε από την σκηνή που είδε, έμεινε μόνη της με δυο αδελφάκια».
Η γνωστή ρεμπέτισσα αποκάλυψε και ένα θαύμα που συνέβη χάρη στον Άγιο. «Ζήτησα από τον παππού Παΐσιο να σταματήσω να καπνίζω και ξύπνησα την επόμενη μέρα και δεν ήθελα να ακουμπήσω το τσιγάρο. Είναι μέσα μου ο θείος Παΐσιος. Είναι δέος να ξέρεις πως υπήρχε μέσα στην οικογένεια μας ο Άγιος Παΐσιος, μάς βοηθάει όλους ο Άγιος Παΐσιος. Μου στάθηκε ο παππούς Παΐσιος σε δύσκολες στιγμές. Είναι στο σπίτι μου, είναι μπροστά μου, είναι στην οικογένειά μου. Κάθε φορά που τον σκέφτομαι τον παππούλη μου ανατριχιάζω, νιώθω ότι είναι εδώ».
Σταύρος Ζαλμάς
Όπως έχει γνωστοποιήσει ο αγαπητός ηθοποιός, είχε συναντήσει και συνομιλήσει αρκετές φορές με τον Άγιο καθώς επισκεπτόταν συχνά με φίλους του το Άγιο Όρος. Κατά τη διάρκεια μιας εκδρομής τους λοιπόν στο Άγιον Όρος , ο Σταύρος Ζαλμάς αναζήτησε τον Γέροντα Παΐσιο. Όταν τον βρήκαν, κάθισαν μαζί κοιτώντας τη θάλασσα και συζήτησαν για διάφορα θέματα, μεταξύ των οποίων και η πίστη και η προσευχή.
Ο Άγιος Παΐσιος, αναφερόμενος σε ανθρώπους που δεν γνωρίζουν πώς να προσευχηθούν, είπε:«Όταν δεν ξέρουν να πουν προσευχή και αισθάνονται την ανάγκη, τους λέω να λένε ένα τραγούδι με νόημα…». Αυτή η απλή αλλά βαθιά παρατήρηση εντυπωσίασε τον ηθοποιό, ο οποίος τη χαρακτήρισε ως την πιο ακομπλεξάριστη, ελεύθερη και ανοιχτή στο σύμπαν κουβέντα που είχε ακούσει ποτέ.
Η σειρά του Mega: «Άγιος Παΐσιος, από τα Φάρασα στον ουρανό»
Η ζωή του Αγίου Παϊσίου έγινε τηλεοπτική σειρά και αποτυπώνει κάποιες από τις σημαντικότερες στιγμές του Αγίου από την στιγμή που γεννήθηκε, μέχρι και την κοίμησή του. H σειρά προσπαθεί να προσεγγίσει το τεράστιο πνευματικό μέγεθος του Αγίου Παισίου. Ενός ανθρώπου της εποχής μας που με την μοναχική του άσκηση και την θυσιαστική αγάπη που έδειξε στους συνανθρώπους του, έφτασε στην Θέωση και σήμερα τιμάται ως άγιος της εκκλησίας μας.
Στον ρόλο του Αγίου Παϊσίου βρέθηκε ο Προκόπης Αγαθοκλέους. Ο Β’ κύκλος 12 επεισοδίων της επιτυχημένης ιστορικής βιογραφικής σειράς «Άγιος Παΐσιος – Από τα Φάρασα στον Ουρανό» ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες αφήνοντας στους πιστούς της τηλεθεατές μια πολύ γλυκιά γεύση.
Μερικές από τις συμβουλές και τα σοφά λόγια του Αγίου
«Πολλοί άνθρωποι τα έχουν όλα, αλλά έχουν και λύπη γιατί τους λείπει ο Χριστός…»
«Με μια ματιά στον Ουρανό, θα άλλαζαν τα πράγματα!»
«Σήμερα μέσα στους τόσους κινδύνους που ζει ο άνθρωπος, ο Θεός τον φυλάει όπως η μάνα το μικρό παιδί, όταν αρχίζει να περπατάει. Τώρα μας βοηθούν πιο πολύ ο Ιησούς Χριστός, η Παναγία και οι Άγιοι, αλλά δεν το καταλαβαίνουμε. Πού θα ήταν ο κόσμος, αν δεν βοηθούσαν!»
«Τα χρόνια που περνάμε είναι πολύ δύσκολα και πολύ επικίνδυνα, αλλά τελικά θα νικήσει ο Χριστός!»
«Τα πατερικά βιβλία για να βοηθήσουν, πρέπει να διαβάζονται με ταπείνωση και προσευχή…»
«Ο Θεός ποτέ δεν μας αφήνει… Εμείς τον αφήνουμε!»
«Όλα να τα αντιμετωπίζετε με αγάπη, με καλοσύνη, με πραότητα, με υπομονή και ταπείνωση. Να είστε βράχοι. Όλα να ξεσπάνε πάνω σας και σαν τα κύματα να γυρίζουν πίσω. Εσείς να είστε ατάραχοι!»
«Με την μπόρα την δαιμονική, θα ‘ρθει η λιακάδα η θεϊκή!»
Δες βίντεο από σπάνια ομιλία του Αγίου όπως δημοσιεύτηκε στο κανάλι ”Ορθοδοξία και Πίστη”:
To άρθρο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης: Ο ταπεινός ασκητής που έγινε φως για τον κόσμο και οι γνωστοί Έλληνες που τον επισκέφθηκαν δημοσιεύτηκε στο NewsIT .
