Αν και ο καφές προσφέρει πολλά οφέλη για την υγεία, η υπερβολική πρόσληψη μπορεί να έχει πιθανούς κινδύνους. Αλληλεπιδρά με πολλά όργανα, επηρεάζοντας τη λειτουργία του εγκεφάλου, την υγεία της καρδιάς, την πέψη και τις μεταβολικές διεργασίες.
Αυτό το άρθρο εξηγεί το πώς ο καφές επηρεάζει τα διάφορα όργανα και παρέχει στοιχειοθετημένες πληροφορίες ως οδηγό για την υγιεινή κατανάλωση καφέ.
Πώς ο καφές επηρεάζει τον εγκέφαλο
Η καφεΐνη, η κύρια δραστική ένωση του καφέ, διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα, μπλοκάροντας τους υποδοχείς αδενοσίνης, κάτι που βοηθά στην αύξηση της εγρήγορσης και στη μείωση της κόπωσης.
Πιθανά οφέλη:
Μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο νευροεκφυλιστικών ασθενειών όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον.
Ενισχύει τη γνωστική λειτουργία, την μνήμη και τον χρόνο αντίδρασης.
Πιθανοί κίνδυνοι:
Η υψηλή κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, ανησυχία και αϋπνία.
Συμπτώματα στέρησης όπως πονοκέφαλοι και κόπωση μπορεί να εμφανιστούν σε όσους πίνουν καφέ πολύ συχνά.
Αρκετές μελέτες υποδεικνύουν ότι η μέτρια κατανάλωση καφέ (2-4 φλιτζάνια ημερησίως) μπορεί να προστατεύσει από τη γνωστική έκπτωση, αλλά η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να έχει δυσμενείς νευρολογικές επιπτώσεις.
Επίδραση στην καρδιά και στο καρδιαγγειακό σύστημα
Ο καφές έχει μια πολύπλοκη “σχέση” με την υγεία της καρδιάς. Ενώ ορισμένες μελέτες δείχνουν προστατευτικές καρδιαγγειακές επιδράσεις, η υπερβολική πρόσληψη μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινές αυξήσεις της αρτηριακής πίεσης.
Πιθανά οφέλη:
Περιέχει αντιοξειδωτικά που μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων.
Η μέτρια κατανάλωση καφέ έχει συσχετιστεί με χαμηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού.
Πιθανοί κίνδυνοι:
Μπορεί να προκαλέσει προσωρινή αύξηση της αρτηριακής πίεσης, ιδιαίτερα σε άτομα με υπέρταση.
Η υπερβολική πρόσληψη μπορεί να οδηγήσει σε ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς (αίσθημα παλμών).
Όσοι έχουν προϋπάρχουσες καρδιακές παθήσεις θα πρέπει να συμβουλευτούν γιατρό πριν καταναλώσουν μεγάλες ποσότητες καφέ.
Ο ρόλος του καφέ στην υγεία του ήπατος
Έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωση καφέ μπορεί να είναι ευεργετική για την υγεία του ήπατος, ιδιαίτερα σε άτομα που με αυξημένο κίνδυνο ηπατικής νόσου.
Πιθανά οφέλη:
Μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο κίρρωσης και καρκίνου του ήπατος.
Βοηθά στην προστασία από την λιπώδη νόσο του ήπατος, μειώνοντας τη φλεγμονή.
Πιθανοί κίνδυνοι:
Η υπερβολική κατανάλωση καφέ, ειδικά με πρόσθετη ζάχαρη και κρέμες με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, μπορεί να αναιρέσει τα οφέλη του για το συκώτι.
Μελέτες δείχνουν ότι τόσο με, όσο και χωρίς καφεΐνη, ο καφές υποστηρίζει τη λειτουργία του ήπατος.
Ο καφές και το πεπτικό σύστημα
Ο καφές διεγείρει την παραγωγή γαστρικού οξέος, το οποίο μπορεί να επηρεάσει διαφορετικά την πέψη από άτομο σε άτομο.
Πιθανά οφέλη:
Βοηθά την πέψη, διεγείροντας το οξύ του στομάχου και αυξάνοντας την κινητικότητα του εντέρου.
Μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας, προάγοντας τις κινήσεις του εντέρου.
Πιθανοί κίνδυνοι:
Μπορεί να επιδεινώσει την παλινδρόμηση οξέος και την καούρα σε άτομα με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή γενικότερα ευαίσθητο στομάχι.
Μερικοί βιώνουν στομαχικές ενοχλήσεις ή διάρροια μετά την κατανάλωση καφέ με άδειο στομάχι.
Όσοι είναι επιρρεπείς σε παλινδρόμηση οξέος μπορεί να ωφεληθούν από τον καφέ χαμηλής οξύτητας, που είναι λιγότερο ερεθιστικός για το στομάχι.
Επίδραση στα νεφρά
Η καφεΐνη έχει διουρητική δράση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη ούρηση.
Πιθανά οφέλη:
Μπορεί να βοηθήσει στην έκπλυση των τοξινών και να βελτιώσει την λειτουργία των νεφρών.
Ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν μειωμένο κίνδυνο νεφρολιθίασης με την κατανάλωση καφέ.
Πιθανοί κίνδυνοι:
Η υπερβολική πρόσληψη χωρίς επαρκή κατανάλωση νερού μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση.
Τα άτομα με νεφρική νόσο και υπέρταση θα πρέπει να μετριάσουν την πρόσληψη καφεΐνης.
Υγεία των οστών και απορρόφηση ασβεστίου
Υπάρχει συνεχής συζήτηση στην ερευνητική κοινότητα σχετικά με την επίδραση του καφέ στην υγεία των οστών.
Πιθανά οφέλη:
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι ο καφές μπορεί να έχει ουδέτερες ή ακόμα και θετικές επιδράσεις στην οστική πυκνότητα, όταν καταναλώνεται με μέτρο.
Πιθανοί κίνδυνοι:
Η υψηλή πρόσληψη καφεΐνης μπορεί να μειώσει την απορρόφηση ασβεστίου, επηρεάζοντας δυνητικά την οστική πυκνότητα.
Οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο οστεοπόρωσης και θα πρέπει να εξασφαλίζουν επαρκή πρόσληψη ασβεστίου, εάν καταναλώνουν τακτικά καφέ.
Καφές και μεταβολισμός
Η καφεΐνη επηρεάζει τον μεταβολισμό και την ευαισθησία στην ινσουλίνη, παίζοντας ρόλο στη διαχείριση του βάρους και στην πρόληψη του διαβήτη.
Πιθανά οφέλη:
- Μπορεί να αυξήσει τον μεταβολικό ρυθμό, βοηθώντας στη διαχείριση του βάρους.
- Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι ο καφές μειώνει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, βελτιώνοντας την ευαισθησία στην ινσουλίνη.
Πιθανοί κίνδυνοι:
- Η προσθήκη ζάχαρης και υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γαλακτοκομικών στον καφέ μπορεί να εξουδετερώσει τα μεταβολικά του οφέλη.
- Η κατανάλωση σκέτου ή με μη ζαχαρούχα πρόσθετα καφέ μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση των θετικών μεταβολικών επιδράσεών του.
Ποιοι πρέπει να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικοί
1. Έγκυες
- Η υψηλή πρόσληψη καφεΐνης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχει συνδεθεί με χαμηλό βάρος γέννησης και αναπτυξιακές ανησυχίες.
- Συνιστάται στις έγκυες να περιορίζουν την πρόσληψη καφεΐνης στα 200 mg την ημέρα (περίπου ένα φλιτζάνι καφέ).
2. Άτομα με αγχώδεις διαταραχές
- Η καφεΐνη μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα άγχους και να προκαλέσει νευρικότητα ή κρίσεις πανικού σε ευαίσθητα άτομα.
- Η μείωση της κατανάλωσης καφέ ή η μετάβαση σε ντεκαφεϊνέ ροφήματα μπορεί να είναι ευεργετική.
3. Άτομα με διαταραχές ύπνου
- Η κατανάλωση καφέ πολύ αργά μέσα στην ημέρα μπορεί να διαταράξει τους κύκλους του ύπνου και να συμβάλει στην αϋπνία.
- Ο περιορισμός της κατανάλωσης καφέ τουλάχιστον 6 ώρες πριν τον ύπνο μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου.
Συχνές Ερωτήσεις
Μπορεί ο καφές να βελτιώσει την λειτουργία του εγκεφάλου μακροπρόθεσμα;
Μελέτες δείχνουν ότι η μέτρια κατανάλωση καφέ μπορεί να βοηθήσει στην προστασία από τη νόσο του Αλτσχάιμερ και τη νόσο του Πάρκινσον, αλλά η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε άγχος και εξάρτηση.
Είναι ο καφές κακός για το συκώτι;
Όχι, η έρευνα δείχνει ότι ο καφές μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ηπατικής νόσου, αλλά η υπερβολική ζάχαρη και τα ανθυγιεινά πρόσθετα μπορούν να βλάψουν την υγεία του ήπατος.
Πώς επηρεάζει ο καφές την πέψη;
Ο καφές διεγείρει την παραγωγή οξέος του στομάχου, το οποίο μπορεί να βοηθήσει την πέψη, αλλά μπορεί να προκαλέσει παλινδρόμηση οξέος σε ευαίσθητα άτομα.
Τα άτομα με υπέρταση πρέπει να αποφεύγουν τον καφέ;
Η μέτρια κατανάλωση καφέ δεν αυξάνει σημαντικά την μακροπρόθεσμη αρτηριακή πίεση, αλλά τα άτομα με υπέρταση θα πρέπει να παρακολουθούν την ανταπόκρισή τους στην καφεΐνη.
Σύνοψη
Ο καφές επηρεάζει πολλαπλά όργανα με θετικό και αρνητικό τρόπο, ανάλογα με τα επίπεδα κατανάλωσης και τις ατομικές συνθήκες υγείας. Η μέτρια πρόσληψη σχετίζεται με οφέλη για την υγεία του εγκεφάλου, της καρδιάς, του ήπατος και του μεταβολισμού, ενώ η υπερβολική πρόσληψη μπορεί να επιδεινώσει το άγχος, να διαταράξει τον ύπνο και να επηρεάσει την υγεία των οστών.
Πηγή: onmed.gr
Διαβάστε επίσης:
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων: «Προσοχή στις θαυματουργές θεραπείες που πουλάει το διαδίκτυο»
Νέα μελέτη: Ποια είναι τα οφέλη του μητρικού γάλακτος στην καρδιά των παιδιών και των ενηλίκων