Βαριά είναι τα πλήγματα που δέχτηκε ο ΣΥΡΙΖΑ εντός του 2024, τα οποία έκαναν τρισχειρότερη την κατάσταση στην οποία ήδη βρισκόταν το κόμμα από τις εκλογές του 2023 και μετά.
Ωστόσο, η επίγευση στο τέλος αυτής της χρονιάς έχει αφήσει αισιοδοξία στο κόμμα, μετά το κλείσιμο της παρένθεσης Κασσελάκη και την ανάδειξη στην προεδρία του Σωκράτη Φάμελλου, ο οποίος ήδη από τις πρώτες εβδομάδες επιχειρεί να επαναφέρει τον ΣΥΡΙΖΑ σε τροχιά κανονικότητας.
Από τη στοιχειώδη αποκατάσταση μιας εύρυθμης πολιτικής και κομματικής λειτουργίας έως τους υψηλούς στόχους που θέτει η ηγεσία – της επιστροφής ουσιαστικά, αλλά και τυπικά ή θεσμικά στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης την οποία της στέρησαν οι δύο διασπάσεις – μάλλον υπάρχει πολύς δρόμος.
- Advertisement -
Όμως η ηγεσία φαίνεται πως έχει ιεραρχήσει στις προτεραιότητές της το να αποδείξει ότι συνεχίζει να αποτελεί κυβερνητική δύναμη, ότι μπορεί να διεκδικήσει ξανά την εξουσία. Κι ακόμη ότι μπορεί να ηγηθεί της ανασύνθεσης του προοδευτικού χώρου, στόχος που είχε τεθεί μετά τις εκλογές του 2023 και όσο ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ακόμη αξιωματική αντιπολίτευση και πολύ πάνω από το ΠΑΣΟΚ. Διαφορετικά, φοβάται ότι τυχόν στασιμότητα σε μονοψήφια ή χαμηλά διψήφια ποσοστά θα έχει ως αποτέλεσμα να χάσει το τρένο της πολιτικής, κοινωνικής και οργανωτικής ανάκαμψης.
Τα μεγάλα τραύματα
Τα βασικά πλήγματα που δέχτηκε ο ΣΥΡΙΖΑ τη χρονιά που πέρασε ήταν:
– Η απώλεια της θέσης της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που σημειώνεται για πρώτη φορά στα κοινοβουλευτικά χρονικά της Μεταπολίτευσης. Η εξέλιξη αυτή ήρθε ως συνέπεια των δύο διασπάσεων, με την αποχώρηση αρχικά των 11 βουλευτών της Νέα Αριστεράς και στη συνέχεια των 9, εκ των οποίων οι περισσότεροι φαίνεται να οδεύουν στο Κίνημα Δημοκρατίας. Συνολικά ο ΣΥΡΙΖΑ απώλεσε 21 βουλευτές, ανάμεσά τους και η διαγραφείσα από τον Κασσελάκη Αθηνά Λινού.
– Η στελεχιακή αποδυνάμωση, με τους περισσότερους να θεωρούν μεγαλύτερο πλήγμα την αποχώρηση των στελεχών της νέας γενιάς που είχαν υπηρετήσει σε υπουργικές θέσεις και συγκρότησαν τη Νέα Αριστερά.
– Η οργανωτική συρρίκνωση λόγω της αποχώρησης χιλιάδων μελών ή της αποστασιοποίησης και αδρανοποίησης πολλών.
– Μεγάλη πολιτική και κοινωνική απαξίωση που αποτυπώνεται και στη σημαντική δημοσκοπική υποχώρηση. Κοινοβουλευτικά μπορεί να είναι τρίτο κόμμα, δημοσκοπικά όμως βρίσκεται στην 5η θέση.
Τα στοιχήματα που έχει θέσει μέχρι στιγμής η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ έχουν ήδη καταγραφεί στις πρώτες κινήσεις Φάμελλου με στόχο ένα γρήγορο «come back», όπως είπε και ο ίδιος.
Τα μεγάλα στοιχήματα
Δύο βασικά στοιχήματα με επιμέρους πτυχές είναι τα εξής:
– Η ενότητα και ο ενιαίος λόγος. Είναι κοινός τόπος ότι η εικόνα ενότητας του κόμματος απέναντι στον Κασσελάκη και η διατήρησή της και μετά τις εκλογές, έστω και με κάποια σύννεφα, εξέπληξε.
Είναι μια νέα συνθήκη, καλοδεχούμενη από πολλούς εντός κι εκτός του κόμματος και οφείλεται και στον Σωκράτη Φάμελλο αλλά και στον Παύλο Πολάκη, ο οποίος πάντως διακήρυξε από τη βραδιά των εκλογών ότι οι απόψεις του εκφράζουν το «μισό κόμμα» και διεκδικεί το μερίδιο ισχύος που θεωρεί πως του αναλογεί. Όλοι οι παράγοντες ψηλαφούν τη νέα κατάσταση και ψάχνουν τον νέο τους ρόλο.
Κανείς δεν περιμένει ότι θα εξαφανιστούν οι κακοδαιμονίες που μαστίζουν επί χρόνια την κομματική λειτουργία, οι αντιπαλότητες, οι ανταγωνισμοί, οι παραγοντισμοί. Κανείς δεν βάζει το χέρι του στη φωτιά ότι θα έχει διάρκεια μια σχετικά ομαλή πορεία. Προς το παρόν πάντως και μέχρι νεωτέρας οι συγκρούσεις έχουν φύγει από την ημερήσια διάταξη και έχει επιστρέψει η ηρεμία.
Ο Σωκράτης Φάμελλος με τη συχνή αναφορά του σε «ενιαίο λόγο» δείχνει να αντιλαμβάνεται ότι η πολυφωνία, όχι ως εσωτερικός πλουραλισμός των απόψεων των διάφορων ρευμάτων αλλά ως σταθερή τακτική διασφάλισης ισορροπιών μεταξύ τάσεων, στο παρελθόν έβλαψε τον ΣΥΡΙΖΑ. Εξ ου και ο νέος πρόεδρος έχει διαμηνύσει πως στο κόμμα πλέον δεν θα υπάρχουν ομάδες και τάσεις, αλλά θα λειτουργεί ενιαία. Προφανώς ομάδες συνεχίζουν να υπάρχουν πέριξ του Πολάκη ή του Παππά, και μένει να φανεί μέχρι το συνέδριο τι στάση θα έχουν στο εξής.
– Η προσπάθεια, πάση θυσία, ο ΣΥΡΙΖΑ να μην καταγραφεί στη συνείδηση των ψηφοφόρων ως ένα μικρομεσαίο κόμμα που έχει τελειώσει ο ρόλος του στο πολιτικό σύστημα, κάτι που θα τον απειλήσει με αποδρομή.
Το γεγονός ότι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως «κρατάει» δυνάμεις και έχει δυνατότητες για περαιτέρω άνοδο, έχει εμφυσήσει στην Κουμουνδούρου πνεύμα αισιοδοξίας, ότι γλίτωσε καταρχάς την «κατρακύλα» του 5% και ότι μπορεί να διασωθεί σε υψηλότερα επίπεδα.
Ο Σωκράτης Φάμελλος εξ αρχής έχει θέσει τον στόχο ο ΣΥΡΙΖΑ να επιστρέψει ουσιαστικά και πρακτικά στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ήδη έχει ρίξει το βάρος στη συγκέντρωση δυνάμεων, την επιστροφή στελεχών και γενικώς τη διεύρυνση και το «ξαναμεγάλωμα» του κόμματος με ορίζοντα το συνέδριο της άνοιξης.
Η στάση για ΠΑΣΟΚ και Νέα Αριστερά
Αμέσως η θέση αυτή, σε συνδυασμό με τα πυκνά προσκλητήρια επιστροφής προς αποχωρήσαντες και απογοητευμένους, με τη Νέα Αριστερά να αποτελεί έναν από τους βασικούς αποδέκτες, έχει καταδείξει ότι η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ έχει ως άμεσο στρατηγικό στόχο την επανένωση με το κόμμα που συγκροτήθηκε από την πρώτη διάσπαση, η επιστροφή του οποίου θα δώσει στην Κουμουνδούρου το «φιλί της ζωής» – κοινοβουλευτικά τουλάχιστον.
Η στόχευση αυτή, σε συνδυασμό με την εκτίμηση ότι το ΠΑΣΟΚ «δεν τραβάει», δεν μπορεί να δώσει απαντήσεις από προοδευτική σκοπιά, χορεύει το «ταγκό της συναίνεσης» με τον Μητσοτάκη και θα «ξεφουσκώσει» κάποια στιγμή αφήνοντας χώρο στον ΣΥΡΙΖΑ να επανακάμψει, φαίνεται να είναι επικρατούσα αυτή τη στιγμή και καθοδηγεί τις κινήσεις και τη ρητορική της ηγεσίας.
Πιάνει το νήμα από το 2023
Πιο παραμελημένο πάντως είναι το ζήτημα των προγραμματικών επεξεργασιών και αναλύσεων και της παραγωγής πολιτικής, αλλά και της αντιπολιτευτικής στάσης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ουσιαστικά πιάνει το νήμα από εκεί που το άφησε ο Αλέξης Τσίπρας τον Ιούνιο του 2023, όταν αποχώρησε από την ηγεσία, καθώς με τα όσα ακολούθησαν ουσιαστικά έμεινε εκτός πολιτικής επί ενάμιση σχεδόν χρόνο.
Μοιραία έχει τις ίδιες επεξεργασίες ως μπούσουλα και την ίδια οπτική όσον αφορά τη στρατηγική απεύθυνσης προς τα ακροατήρια που διεκδικεί με μια αμφίθυμη στάση όσον αφορά το λεγόμενο Κέντρο και στοχεύοντας κατά βάση στο αριστερό παραδοσιακό του ακροατήριο και στην Κεντροαριστερά.
Και το κάνει με ρητορική περί σύγκρουσης με το σύστημα και «ανατροπής» της κυβέρνησης, η οποία όμως τον αποκόπτει από ευρύτερα ακροατήρια στα οποία η μνήμη του 2015 και συνολικά της διακυβέρνησης του 2015 – 2019 δεν έχει ξεθωριάσει.
Είναι ευνόητο, και με δεδομένο ότι από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει γίνει κάποια κατανοητή στον κόσμο αυτοκριτική, η κυβέρνηση να χρησιμοποιεί την περίοδο αυτή ως «μπαμπούλα», όπως στη συζήτηση του προϋπολογισμού όπου επιστρατεύτηκε η ρητορική πως δεν είναι εποχές για «πειράματα» (όπως είπε π.χ. ο Κ. Χατζηδάκης) στοχεύοντας στα «φοβικά» αντανακλαστικά της κοινωνίας.
Ο «τυφώνας» Κασσελάκη και η πορεία προς την έξοδο
Εν είδει μιας σύντομης ανασκόπησης των όσων έγιναν το 2023 – 2024:
Η επένδυση κορυφαίων στελεχών στον Στέφανο Κασσελάκη το καλοκαίρι του 2023 με στόχο τη γρήγορη ανάκαμψη και την απόκρουση της επικράτησης της Έφης Αχτσιόγλου στις εκλογές, υπό το φόβητρο της αριστερής και γραφειοκρατικής στροφής και υπό το φαινομενικά ουδέτερο βλέμμα του Αλέξη Τσίπρα, κατέληξε σε φιάσκο.
Τα αρνητικά σημάδια φάνηκαν ήδη από την πρώτη διάσπαση, τον Νοέμβριο του 2023, αλλά τότε πολλοί πρόβαλλαν το επιχείρημα ότι τα στελέχη της αριστερής πτέρυγας ήταν εκείνα που βιάστηκαν να φύγουν, υποβαθμίζοντας τα δείγματα γραφής Κασσελάκη: τον διχαστικό λόγο, τη διάθεση παραμερισμού των οργάνων και των παραδοσιακών στελεχών του κόμματος, γενικότερα την επίθεση στην κλασική δομή και διάρθρωση του κόμματος με αφορισμούς περί «γραφειοκρατίας», τις θέσεις που εξέφραζε, και σταδιακά τη διάθεση μετατροπής του ΣΥΡΙΖΑ σε κόμμα Κασσελάκη.
Το κλίμα έγινε ανεπίστρεπτα αρνητικό από τις αρχές του 2024, όπου καταγράφηκαν τα πρώτα ρήγματα με τους βασικούς υποστηρικτές του, τον Παύλο Πολάκη, τον Νίκο Παππά και άλλους. Αυτή η πρώτη φάση εκδήλωσης ρηγμάτων κορυφώθηκε στο συνέδριο του Φεβρουαρίου, το οποίο χαρακτηρίστηκε από την παρέμβαση Τσίπρα και τις παραλίγο νέες εσωκομματικές κάλπες. Τις τελευταίες απέτρεψαν οι Ν. Παππάς, Σ. Φάμελλος και Γ. Τσίπρας με το επιχείρημα ότι το κόμμα δεν πρέπει να μπει σε μια διχαστική δοκιμασία παραμονές των ευρωεκλογών.
Η ανοιχτή ρήξη με Τσίπρα
Τα όργανα όμως ήχησαν για τα καλά μετά τις ευρωεκλογές.
Αφενός τα δείγματα γραφής Κασσελάκη είχαν πολλαπλασιαστεί έχοντας μεγεθύνει την εσωκομματική δυσαρέσκεια, σε συνδυασμό με τη θετική αποτίμηση που έκανε η ηγεσία μετά τη νέα εκλογική υποχώρηση στο 14,9%, σχεδόν τρεις μονάδες κάτω από το αποτέλεσμα του Ιουνίου του 2023.
Αφετέρου η ενεργοποίηση του Αλέξη Τσίπρα διά της πρεμιέρας του Ινστιτούτου του, με μηνύματα περί της μεγάλης Κεντροαριστεράς, προκάλεσε την έκρηξη του πρώην προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος, θεωρώντας από το συνέδριο και μετά πως ο Α. Τσίπρας τον υπονομεύει, ήρθε σε ανοιχτή ρήξη με τον πρώην πρωθυπουργό, κάτι που αποδείχτηκε το μη περαιτέρω, ακόμη και για μετριοπαθή στελέχη που επιδείκνυαν μέχρι τότε ανοχή.
Τα γεγονότα του Φεβρουαρίου και του Ιουνίου ήταν το προανάκρουσμα μιας περιδίνησης πρωτοφανούς για ελληνικό πολιτικό κόμμα, που ακολούθησε μέχρι και τη νέα διάσπαση στις 8 Νοεμβρίου 2024.
Ο Στέφανος Κασσελάκης, προκειμένου να υπερβεί την ανοιχτή δυσαρέσκεια των εσωκομματικών του αντιπάλων, προχώρησε σε διάφορες σπασμωδικές κινήσεις, προκαλώντας τελικά τη συσπείρωση του παραδοσιακού ΣΥΡΙΖΑ απέναντί του.
Αποκορύφωμα στάθηκε το ξήλωμα του Σωκράτη Φάμελλου από τη θέση του επικεφαλής της Κ.Ο. και την αντικατάστασή του με τον Νίκο Παππά, και την ανακοίνωση των καταστατικών αλλαγών στη δομή του κόμματος, πολλές από τις οποίες δεν μπόρεσαν να περάσουν από την αρμόδια επιτροπή, αφού για πολλούς σηματοδοτούσαν διάλυση του υπάρχοντος ΣΥΡΙΖΑ. Ακολούθησε η πρόταση μομφής στην Κ.Ε. της 7ης-8ης Σεπτεμβρίου και η απομάκρυνσή του από την Κουμουνδούρου, την οποία αρχικώς αποδέχτηκε για να την αμφισβητήσει στη συνέχεια, ισχυριζόμενος ότι παραμένει ο νόμιμος πρόεδρος του κόμματος.
Τη σκυτάλη πήρε η διαμάχη για τα κριτήρια του ορισμού υποψηφιοτήτων και ποιο σώμα είναι αρμόδιο να τις εγκρίνει στη συνέχεια, αλλά και για τον τελικό αποκλεισμό της υποψηφιότητάς του από την Κεντρική Επιτροπή. Η τελευταία πράξη του δράματος ολοκληρώθηκε στην πρώτη μέρα του συνεδρίου με τα όσα διαδραματίστηκαν εντός κι εκτός της συνεδριακής αίθουσας, με τον Στέφανο Κασσελάκη να ανακοινώνει ότι αποχωρεί από τον ΣΥΡΙΖΑ και πως θα δημιουργήσει δικό του φορέα.
Διαβάστε επίσης:
Σχέδιο να μπει σε λειτουργία από το 2026 ο διπλός ελληνικός Iron Dome – Τα τρία στάδια
Και τώρα… τρέχουμε: Ευρώπη και Ελλάδα αναζητούν επιπλέον πόρους για την άμυνα, ενόψει Τραμπ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ | topontiki.gr