Η ομολογουμένως εκπληκτική προέλαση των Σύριων ανταρτών τερμάτισε την επί δεκαετίες διακυβέρνηση του Μπασάρ αλ Άσαντ, με τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης να καταλαμβάνουν την πρωτεύουσα και να αναγκάζουν τον πρόεδρο να φύγει στις 8 Δεκεμβρίου.
Η ανατροπή ακολούθησε έναν εμφύλιο πόλεμο 13 ετών, ο οποίος ξεκίνησε αφού ο Άσαντ συνέτριψε τις διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας, σκοτώνοντας περισσότερους από μισό εκατομμύριο ανθρώπους και εκτοπίζοντας εκατομμύρια άλλους, και ενέπλεξε διεθνείς δυνάμεις και τους πληρεξούσιους τους.
Όλα τα μάτια είναι πλέον στραμμένα στο πώς διαμορφώνεται το πολιτικό τοπίο της Συρίας μετά την ανατροπή της κυριαρχίας μισού αιώνα της οικογένειας Άσαντ.
Εκείνοι που έχουν έννομο συμφέρον στη σύγκρουση και το μέλλον της χώρας περιλαμβάνουν, από τη μια πλευρά, τη Ρωσία και το Ιράν – που υποστήριξαν τον Άσαντ- και από την άλλη τις ΗΠΑ και την Τουρκία, που υποστήριξαν διαφορετικές ομάδες ανταρτών.
Οι χώρες αυτές, μαζί με το Ισραήλ, έπαιξαν ρόλο στη Συρία – και θα μπορούσαν να συνεχίσουν να το κάνουν.
Τουρκία
Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, η Τουρκία υποστήριξε τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης – κυρίως τον Συριακό Εθνικό Στρατό (SNA) – παρέχοντας όπλα, στρατιωτική και πολιτική υποστήριξη.
Ο βόρειος γείτονας της Συρίας ασχολήθηκε κυρίως με τη αξιοποίηση των ανταρτών ώστε να περιορίσει την κουρδική πολιτοφυλακή YPG, την οποία η Τουρκία κατηγορεί ότι είναι επέκταση μιας εγχώριας απαγορευμένης ομάδας Κούρδων ανταρτών. Η Τουρκία θέλει επίσης τα περίπου τρία εκατομμύρια Σύροι πρόσφυγες που ζουν στη χώρα της να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Το YPG είναι η μεγαλύτερη πολιτοφυλακή σε μια άλλη ανταρτική ομάδα, τη συμμαχία των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ και ηγούνται από τους Κούρδους.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, τα τουρκικά στρατεύματα και οι σύμμαχοι αντάρτες κατέλαβαν εκτάσεις εδάφους από αυτές τις ομάδες κατά μήκος των βόρειων συνόρων της Συρίας.
Η Τουρκία έχει επίσης εμπλακεί πολιτικά. Το 2020, η Τουρκία και η Ρωσία μεσολάβησαν για κατάπαυση του πυρός για να σταματήσουν την ώθηση της κυβέρνησης να ανακαταλάβει το Ιντλίμπ, το προπύργιο των ανταρτών στα βορειοδυτικά.
Το Ιντλίμπ διοικείται από το 2017 υπό μια λεγόμενη κυβέρνηση από την ισλαμιστική μαχητική ομάδα Hayat Tahrir al-Sham (HTS), η οποία ηγήθηκε των ανταρτών που τελικά ανέτρεψαν τον Άσαντ.
Πολλοί πιστεύουν ότι η επίθεση δεν θα μπορούσε να συμβεί χωρίς την «ευλογία» της Τουρκίας. Η Τουρκία αρνήθηκε ότι υποστηρίζει το HTS.
Εν τω μεταξύ, η σύγκρουση στο βόρειο τμήμα της Συρίας συνεχίζεται: Καθώς ο Άσαντ έπεσε, το SNA εξαπέλυσε μια ξεχωριστή επίθεση σε περιοχές που κατείχαν οι SDF.
Ρωσία
Η Ρωσία είχε ήδη μια σχέση δεκαετιών με την κυβέρνηση Άσαντ και είχε στρατιωτικές βάσεις εκεί πριν από τον εμφύλιο πόλεμο.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν χρησιμοποίησε την παρουσία της χώρας του στη Συρία και την υποστήριξη του Άσαντ για να αμφισβητήσει τη δύναμη και την κυριαρχία της Δύσης στην περιοχή.
Το 2015, η Ρωσία ξεκίνησε αεροπορική εκστρατεία και έστειλε χιλιάδες στρατιώτες για να υποστηρίξουν το καθεστώς Άσαντ.
Σε αντάλλαγμα, η Ρωσία έλαβε μισθώσεις 49 ετών σε αεροπορική βάση και ναυτική βάση, που παρείχαν κρίσιμους κόμβους στην ανατολική Μεσόγειο για τη μεταφορά στρατιωτικών εργολάβων εντός και εκτός Αφρικής.
Αυτό σηματοδότησε ένα σημαντικό στάδιο στην προσπάθεια της Ρωσίας να επιβληθεί ως παγκόσμια δύναμη, εστιάζοντας προηγουμένως τις προσπάθειές της σε έθνη που κάποτε ήταν στο σοβιετικό μπλοκ.
Όμως, ο πόλεμος στην Ουκρανία από το 2022 απασχόλησε τον σύμμαχο του Άσαντ, συνεισφέροντας στην ταχεία ήττα του συριακού στρατού από ομάδες ανταρτών στα τέλη Νοεμβρίου και στις αρχές Δεκεμβρίου.
Ο Άσαντ και η οικογένειά του έλαβαν άσυλο στη Μόσχα αφού εγκατέλειψαν τη Δαμασκό, ανέφεραν ρωσικά μέσα ενημέρωσης.
ΗΠΑ
Αφού οι διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας της Συρίας το 2011 αντιμετωπίστηκαν με βία, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα επέκρινε την κυβέρνηση Άσαντ – αλλά οι ΗΠΑ ενεπλάκησαν στρατιωτικά για να καταπολεμήσουν το Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ).
Ένας παγκόσμιος συνασπισμός υπό την ηγεσία των ΗΠΑ έχει πραγματοποιήσει αεροπορικές επιδρομές και έχει αναπτύξει ειδικές δυνάμεις από το 2014 για να βοηθήσει την υπό την ηγεσία των Κούρδων ανταρτική συμμαχία SDF να καταλάβει εδάφη που κάποτε κατείχαν οι μαχητές του ΙΚ στα βορειοανατολικά.
Μετά την πτώση της κυβέρνησης Άσαντ, η κυβέρνηση των ΗΠΑ είπε ότι πραγματοποίησε δεκάδες αεροπορικές επιδρομές εναντίον στρατοπέδων και στελεχών του ΙΚ στην κεντρική Συρία για να διασφαλίσει ότι το ΙΚ δεν θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί την ασταθή κατάσταση.
Ωστόσο, ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αναλαμβάνει τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο, είπε ότι η Συρία είναι ένα «μπέρδεμα» από το οποίο οι ΗΠΑ πρέπει να μείνουν μακριά.
Οι ΗΠΑ έχουν αυτή τη στιγμή περίπου 900 στρατιώτες στη Συρία.
Ιράν
Το Ιράν και η Συρία είναι σύμμαχοι από την Ισλαμική Επανάσταση του Ιράν το 1979. Η Συρία υποστήριξε το Ιράν κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ τη δεκαετία του 1980.
Κατά τη διάρκεια του συριακού εμφυλίου πολέμου, το Ιράν πιστεύεται ότι ανέπτυξε εκατοντάδες στρατεύματα και ξόδεψε δισεκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσει τον Άσαντ.
Χιλιάδες σιίτες μουσουλμάνοι μαχητές οπλισμένοι, εκπαιδευμένοι και χρηματοδοτούμενοι από το Ιράν – κυρίως από το κίνημα της Χεζμπολάχ που εδρεύει στον Λίβανο, αλλά και από το Ιράκ, το Αφγανιστάν και την Υεμένη – έχουν επίσης πολεμήσει στο πλευρό του συριακού στρατού.
Όμως, παρόμοια με τη Ρωσία, η Χεζμπολάχ έχει αποδυναμωθεί από τη σύγκρουση με το Ισραήλ στον Λίβανο, επιταχύνοντας πιθανότατα την πτώση του συριακού στρατού.
Ισραήλ
Το Ισραήλ μοιράζεται σύνορα με τη Συρία. Στον Πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967, το Ισραήλ κατέλαβε τα Υψίπεδα του Γκολάν, περίπου 60 χιλιόμετρα (40 μίλια) νότια της Δαμασκού, από τη Συρία, προτού τα προσαρτήσει το 1981. Η προσάρτηση δεν αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ και πολλές άλλες χώρες.
Το Ισραήλ έχει πραγματοποιήσει αεροπορικές επιδρομές εναντίον στόχων που συνδέονται με το Ιράν στη Συρία κατά τη διάρκεια του πολέμου, αν και σπάνια αναγνωρίζει τέτοια πλήγματα.
Από τότε που οι αντάρτες ανέτρεψαν τον Άσαντ, το Ισραήλ έχει πραγματοποιήσει εκατοντάδες επιθέσεις σε ολόκληρη τη Συρία. Οι στόχοι περιλαμβάνουν τη στρατιωτική υποδομή της Συρίας, τον ναυτικό στόλο και τις εγκαταστάσεις παραγωγής όπλων.
Το Ισραήλ είπε ότι ενεργεί για να σταματήσει να πέφτουν όπλα «στα χέρια εξτρεμιστών».
Οι ισραηλινές δυνάμεις κατέλαβαν επίσης την αποστρατικοποιημένη ουδέτερη ζώνη στα Υψίπεδα του Γκολάν.
Διαβάστε επίσης:
Ο 82χρονος Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Μιτς ΜακΚόνελ έπεσε και τραυματίστηκε στο Καπιτώλιο
Η παλαιότερη γνωστή πέτρινη πλάκα με τις Δέκα Εντολές βγαίνει σε δημοπρασία
ΚΟΣΜΟΣ | topontiki.gr