Οι επαφές της διεθνούς κοινότητας με την πολιτική ηγεσία της Συρίας κινούνται ταχύτερα από το αναμενόμενο. Οι συναντήσεις του ηγέτη της συριακής αντιπολίτευσης με αντιπροσωπείες από τις ΗΠΑ, την Ε.Ε. και κράτη που συμμετέχουν στην ευρωατλαντική συμμαχία εξελίσσονται προς την κατεύθυνση της διεθνούς αναγνώρισης της κυβέρνησης στη Συρία και, μετά τη συνάντηση με την αμερικανική αντιπροσωπεία στη Δαμασκό, τον αποχαρακτηρισμό του Αλ Τζολάνι ως διεθνούς τρομοκράτη.
Η ακύρωση της αμερικανικής επικήρυξης των 10 εκατ. δολαρίων για την παράδοσή του ή την παροχή πολύτιμων πληροφοριών που θα οδηγούσαν σε αντίστοιχο αποτέλεσμα που επιφυλάχθηκε στον Μπιν Λάντεν και άλλους τρομοκράτες της εποχής μας προϊδεάζει για πολιτικές επιλογές αλληλοκατανόησης Ουάσιγκτον – Δαμασκού για τη Συρία και την περιοχή ΜΕΝΑ.
Πάντα κοιτούσε δυτικά
Πάντοτε η Δαμασκός, όπως και αν εκφραζόταν, αποτιμούσε πολύ θετικά και επιζητούσε διακαώς την αμερικανική εμπλοκή στην επίλυση προβλημάτων στη Μέση Ανατολή. Πολλές από τις προσωπικότητες της αντιπολίτευσης αλλά και του προηγούμενου καθεστώτος, που φιλοξενούνται σε διεθνή Μέσα Επικοινωνίας, αποτελούσαν σοβαρούς ή και αποκλειστικούς συχνούς συνομιλητές της πρεσβείας Δαμασκού (2007-2011).
Σε πολλές περιπτώσεις τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. εξασφάλιζαν ανοιχτές συναντήσεις με την τότε αντιπολίτευση, εσωτερικού και εξωτερικού, στο πλαίσιο του κύκλου των ευρωπαϊκών συναντήσεων με την κυβέρνηση, την αντιπολίτευση και βεβαίως μεμονωμένους αντιφρονούντες, που με κάθε τρόπο αγωνίζονταν να γίνει αντιληπτή η πολιτική, οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα στη Συρία.
Η ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ φαίνεται ότι αποτελεί μία αλλαγή που αποζητούσαν στην πλειονότητά τους οι Σύροι, μουσουλμάνοι και χριστιανοί.
Σαρία και ελευθερία
Τον αρχικό τρόμο επικράτησης της νέας κατάστασης, επειδή η ηγεσία είχε ταυτιστεί στον αγώνα ανατροπής του Άσαντ με τη διεθνή τρομοκρατία και τις ακρότητες του Ισλαμικού Κράτους, αντικατέστησε ταχύτατα η εμπιστοσύνη των Σύρων στον νέο ηγέτη, ο οποίος καταβάλλει σοβαρή προσπάθεια να πείσει όλους τους συμπολίτες του ότι ο αγώνας και οι θυσίες δικαιώθηκαν. Τα αποτελέσματα δεν στοχοποιούν τον πολίτη, δεν στρέφονται κατά της θρησκευτικής διαφορετικότητας που ανά τους αιώνες σέβεται η Συρία.
Περιδιαβαίνουν ο Αλ Τζολάνι και ανώτατοι αξιωματούχοι του τις γειτονιές χριστιανών διαβεβαιώνοντας ότι θα συνεχιστεί η αρμονική συνύπαρξη του συριακού λαού. Με αφορμή την εορτή των Χριστουγέννων οι πιστοί παρακινούνται να προσέλθουν στις εκκλησίες τους και να εορτάσουν σύμφωνα με τις συνήθειες και παραδόσεις τους, όπως συνηθίζεται στη Συρία για πολλά χρόνια.
Παρά την πραγματική και χειροπιαστή εξέλιξη των γεγονότων, ΜΜΕ και διεθνείς αναλυτές, λησμονώντας ότι η Συρία είναι μουσουλμανικό κράτος, επικεντρώνονται, με αδικαιολόγητη ανησυχία, στο γεγονός ότι για τους μουσουλμάνους πολίτες ίσως θα επιλέγεται η εφαρμογή της Σαρία, όπως προβλέπεται από τον Ιερό Νόμο, παρότι ο Αλ Τζολάνι σε ερώτηση δημοσιογράφου απάντησε ότι δεν επιθυμεί να τοποθετηθεί σε ένα καθαρά νομικό θέμα, που μάλλον σημαίνει ότι πιθανώς δεν θα παραγράψει τις αστικές νομοθετικές ρυθμίσεις που αφορούν στο σύνολο των Σύρων πολιτών.
Βέβαια δεν απέκλεισε κατά τη δημόσια συζήτησή του ότι για τους μουσουλμάνους, σουνίτες, σιίτες, Αλεβίτες, Δρούζους της Συρίας δεν θα κυριαρχεί ο Ιερός Νόμος. Όμως το θέμα αφορά αποκλειστικά στην εσωτερική τάξη της χώρας, που στη θεσμική ανασύστασή της οφείλει να προστατέψει και να σεβαστεί τη θρησκευτική διαφορετικότητα του συριακού λαού.
Επιθετική η Τουρκία
Η Τουρκία τοποθετείται έναντι των μελλοντικών εξελίξεων με τρόπο επιθετικό και ακρότατα διεκδικητικό, αποδομώντας κάθε προσδοκία πολιτική, γεωστρατηγική και πολιτισμική για καταλαγή στη χώρα και την ευρύτερη γειτονιά της.
Η Άγκυρα δείχνει «τρομαγμένη» από:
● την ισχυρή αντίθεση του καθεστώτος Τζολάνι προς το Ιράν,
● τη σθεναρή διαπραγματευτική θέση απέναντι στη Ρωσία, που υποχρεώνεται να περιοριστεί στις βάσεις της,
● την προσεκτική διαπραγμάτευση με όλους που ενδιαφέρονται για τις ενεργειακές δυνατότητες της χώρας και των δυνατοτήτων απόληξης των αγωγών μεταφοράς ενέργειας από την περιοχή ΜΕΝΑ σε λιμάνια της περιοχής Μπανιάς χωρίς να προεξοφλείται επέκταση του χερσαίου δικτύου προς την Τουρκία
● και βεβαίως τη δήλωση αντίθεσης του νέου καθεστώτος σε κάθε μορφή τρομοκρατίας.
Ως εκ τούτων τοποθετείται δημόσια για να εξασφαλίσει ότι δεν θα δημιουργηθεί κουρδικό κράτος στην περιοχή και δεν θα περάσουν σε δεύτερη μοίρα οι επιδιώξεις της για τους χερσαίους αγωγούς μεταφοράς ενέργειας προς την Ευρώπη.
Ελληνικά πλεονεκτήματα
Τα γεγονότα που εξελίσσονται στη Συρία δημιουργούν πολύ θετικές προϋποθέσεις για την Ε.Ε., την Ελλάδα και την Κύπρο. Οι εικασίες παράνομων διεκδικήσεων της Τουρκίας στη ρύθμιση θαλάσσιων ζωνών με τη Συρία αντίκεινται στη μέχρι σήμερα πολιτική των κυβερνήσεων στις ΗΠΑ ήδη από το 2019, της Ε.Ε. πολύ πρόσφατα, της ίδιας της Συρίας, η οποία από το 2007 διεκδικεί θαλάσσιες ζώνες στη βάση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Στη χώρα μας επιλέγονται η ενδελεχής ανάλυση και οι εικασίες επί των παράνομων τουρκικών σχεδιασμών, παρά τις σαφέστατες πολιτικές τοποθετήσεις των ηγετών μας, αλλά και πολλών περί την ανατολική Μεσόγειο σημαντικών ηγετών και επιχειρήσεων εμπλεκόμενων στα ενεργειακά θέματα.
Από εμάς επιλέγεται με συνέπεια και κατά προτεραιότητα η προβολή των προοπτικών της χώρας μας με ό,τι έχει οικοδομηθεί μέχρι σήμερα στον ΟΗΕ, στο ΝΑΤΟ, στην Ε.Ε., στις τριμερείς και διευρυμένες οικονομικές και γεωστρατηγικές συνεργασίες στην περιοχή μας.
Η Ελλάδα διαθέτει πολλά πλεονεκτήματα διεθνών πρωτοβουλιών ως χώρα σταθερότητας και πολιτικής αξιοπιστίας στο «κέρας» της ευρωατλαντικής συνεργασίας. Ε.Ε. και ΝΑΤΟ προσεγγίζουν πλέον ουσιαστικά την περιοχή ΜΕΝΑ, μετά τη στρατηγική ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. και τη στρατηγική της συνεργασία από το απώτατο παρελθόν με το Ηνωμένο Βασίλειο, μετά το 2005 με τη Γαλλία και πολύ πρόσφατα με τις ΗΠΑ.
Αθήνα και Λευκωσία, σε αντίθεση με την Άγκυρα, συνεργάζονται δημιουργικά με τις χώρες της περιοχής προκειμένου να εξασφαλιστεί σημείο δημιουργικής επαφής των συμφερόντων όλων των πλευρών χωρίς να παραβλέπονται ακόμη και οι ανησυχίες της συμμάχου Τουρκίας και μελλοντικών κρατών – μελών στην Ε.Ε.
Την εξέλιξη των ευρωατλαντικών συμφερόντων διά του άξονος Ουάσιγκτον, Βρυξελλών, Αθηνών, Λευκωσίας, Καΐρου, Ιερουσαλήμ η Άγκυρα δεν τη συμπεριλάμβανε ούτε στους χειρότερους πολιτικούς της «εφιάλτες». Αφυπνίζεται με χαρακτηριστική καθυστέρηση, κυρίως μετά τις εξελίξεις στη Συρία και, πατώντας σε ξεπερασμένες αντιλήψεις ισχύος, αναζητά διεξόδους δημοσιοποιώντας πολιτικές κινήσεις που αποδεικνύουν πανικό ή γεωστρατηγική απειρία.
Αντιστάσεις στον επεκτατισμό
Η Συρία φαίνεται ότι νιώθει άβολα από τον τουρκικό επεκτατισμό. Η Δαμασκός, προηγούμενη και σημερινή, δεν αρνείται ότι ιδιαίτερα στην πόλη Ιντλίμπ η Τουρκία ως προμηθευτής, με το αζημίωτο, εξασφάλισε όρους καλής διαβίωσης του πληθυσμού, που πάντοτε ήταν θρησκευτικά συντηρητικός, πριν από την εμφάνιση και επικράτηση του Αλ Τζολάνι.
Η Άγκυρα διαγιγνώσκει και ανησυχεί ιδιαιτέρως επειδή είναι βεβαία ότι κανένα καθεστώς στη Συρία δεν προτίθεται να ανταλλάξει με εδαφικές υποχωρήσεις και ανοχή σε παράνομες τουρκικές απαιτήσεις ό,τι υπόσχεται ως μέλλον για τη Συρία και τον λαό της, εξασφαλίζοντας τις συμμαχίες, την οικονομική ενίσχυση και τις συνεργασίες κατά προτεραιότητα των Αράβων, κυρίως του βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Κατάρ, όπως συνέβαινε και πριν από το 2011.
Βοήθεια αντί αναστάτωσης
Η Αθήνα διαθέτει τα μέσα, κυρίως μετά την πρόσφατη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Πατριάρχη Αντιοχείας, για να εγγραφεί μεταξύ των πρώτων χορηγών ανθρωπιστικής βοήθειας για την ανοικοδόμηση ναών, σχολείων, χώρων συσσιτίων, ώστε να επανέλθουν στην κανονικότητά τους λειτουργίες που επιθυμούν οι χριστιανοί και φαίνεται ότι δεν αποστρέφεται το καθεστώς της Δαμασκού.
Η επικοινωνία με το Πατριαρχείο, τις Μητροπόλεις, τα Επίτιμα Προξενεία και δι’ αυτών με τις συριακές περιφερειακές και κεντρικές υπηρεσίες προσφέρει στη Συρία θετικότερη ημερήσια διάταξη ομαλής επικοινωνίας διμερώς, καθώς και με την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ, σε αντίθεση με την αναστάτωση που επιμόνως προκαλεί η επιθετική πολιτική πρόταση και οι διεκδικήσεις της Τουρκίας, ήδη από το 2007, σε όλα τα θέματα συριακού ενδιαφέροντος.
Η ελληνική πολιτεία, εκπροσωπούμενη από τον πρωθυπουργό και την κυβέρνηση, αναλαμβάνει ταχύτατες πρωτοβουλίες. Τα κοινοβουλευτικά κόμματα αποδέχονται την ελάχιστη κοινή στρατηγική που επιλέγεται, όπως προκύπτει από τις δηλώσεις που ακολούθησαν τις πρόσφατες συναντήσεις τους με τον υπουργό Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτη.
Η ελληνική κοινωνία παρακολουθεί με ενδιαφέρον και σχετική ανησυχία ό,τι εξελίσσεται στη Συρία, αλλά συγκρατεί επίσης ότι οι Σύροι πρόσφυγες στην Ελλάδα και τα κράτη – μέλη της Ε.Ε., χωρίς να είναι σίγουροι για το μέλλον που επιφυλάσσεται στη χώρα τους, επιλέγουν να επιστρέψουν στη Συρία, στην οποία οι χριστιανικές εκκλησίες, αλλά και αρκετές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων και ελληνικές, δεν αποχώρησαν.
Τα ενεργειακά δεδομένα
Στην ανατολική Συρία, με διαπιστωμένο ενεργειακό πλούτο και σε φυσικό αέριο στην περιοχή Ντέιρ Αλ Ζορ, σίγουρα επικεντρώνεται το ενδιαφέρον εκμετάλλευσης και διασταύρωσης αγωγών μεταφοράς ενέργειας που θα εκκινούν από Ιράν, Ιράκ, Κατάρ, Σαουδική Αραβία, Εμιράτα για να καταλήξουν στα συριακά λιμάνια της Μεσογείου.
Την ασφαλή θαλάσσια μεταφορά ενέργειας στην Ε.Ε. εξασφαλίζουν πλοία LNG του ελληνικού εφοπλισμού, αποφεύγοντας τις αβεβαιότητες κάθε χερσαίας μεταφοράς διά της νότιας Τουρκίας των 27 εκατομμυρίων Κούρδων και των 10 εκατ. Αλεβιτών.
Μάλλον είναι καιρός να διευρυνθεί η γεωστρατηγική ανάλυση στην Ελλάδα, ώστε να μην επικεντρώνεται στην Τουρκία και κάθε παράνομη επιθυμία του αναθεωρητικού κ. Ερντογάν, που αντιστρατεύεται τις κοινές ευρωατλαντικές επιδιώξεις, την πολιτική των Αράβων στη Μέση Ανατολή, τις όποιες συνεργασίες όλων με το Ισραήλ και προοπτικά με την Τεχεράνη.
* Ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.
Διαβάστε επίσης:
Ελληνοτουρκικά: Χαμήλωσε ο πήχης – Σε πρώτο πλάνο το μεγάλο παζάρι Τραμπ και Ερντογάν στη Συρία
Νέες παραστάσεις και εκδηλώσεις
ΠΟΛΙΤΙΚΗ | topontiki.gr
