Ο κίνδυνος κλιμάκωσης του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και του Ιράν δοκιμάζει την πίστη της παγκόσμιας αγοράς ότι οι τιμές του αργού πετρελαίου δεν θα επηρεαστούν από τη διεύρυνση των εχθροπραξιών στη Μέση Ανατολή, σημειώνει σε ανάλυσή του Politico.
Επί δεκαετίες, οι συγκρούσεις στην πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή συχνά τρόμαζαν τις αγορές πετρελαίου και επιβάρυναν την οικονομία. Αλλά τώρα, η σύρραξη στη Μέση Ανατολή δεν προκαλούν δραστικές αυξήσεις των τιμών – μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη για την κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία έχει αντιμετωπίσει πολιτική κριτική από τους Ρεπουμπλικάνους για τις τιμές των καυσίμων και προσπαθεί να περιορίσει τις επιπτώσεις από την εκτόξευση σχεδόν 200 πυραύλων από το Ιράν στο Ισραήλ την Τρίτη.
Η αυξημένη παραγωγή πετρελαίου από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βραζιλία και άλλες χώρες τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει διαφοροποιήσει την παγκόσμια προσφορά καυσίμων, πράγμα που σημαίνει ότι οι αγορές πετρελαίου βασίζονται λιγότερο στις μεταφορές από τη Μέση Ανατολή, τις οποίες η Τεχεράνη θα μπορούσε να διαταράξει, δήλωσαν αναλυτές ενέργειας και ασφάλειας. Αυτό ισχύει παρά την ανοδική πορεία των τιμών του πετρελαίου την Πέμπτη, αφού ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αναγνώρισε δημοσίως ότι οι μάχες θα μπορούσαν να επεκταθούν στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν.
- Advertisement -
«Για όσους από εμάς περνάμε τη ζωή μας κοιτάζοντας τις επιπτώσεις μιας κρίσης [στη Μέση Ανατολή] στις τιμές του πετρελαίου, προφανώς τα τελευταία 10 και πλέον χρόνια ήταν μια πλήρης αποτυχία», δήλωσε ο Μάικλ Νάιτς, αναλυτής στη δεξαμενή σκέψης The Washington Institute for Near East Policy. «Ανεξάρτητα από το πόσο τρελό είναι το πράγμα, έχει ελάχιστο αντίκτυπο στο πετρέλαιο. Η αγορά έχει αποδείξει ξανά και ξανά ότι μπορεί να καλύψει τις ελλείψεις».
Τα επόμενα στάδια της σύγκρουσης του Ισραήλ με το Ιράν θα μπορούσαν να δοκιμάσουν την ευρωστία της αγοράς με τρόπο που δεν έχει παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες, καθώς ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου ζυγίζει πώς θα απαντήσει στις πυραυλικές επιθέσεις της Τρίτης – με τις πετρελαιοπηγές και τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν να διαφαίνονται ως πιθανοί στόχοι. Η ιρανική απάντηση σε μια τέτοια επίθεση θα μπορούσε ενδεχομένως να περιλαμβάνει επιθέσεις σε στόχους αλλού, όπως τα πετρελαϊκά πεδία της Σαουδικής Αραβίας, ή να οδηγήσει στο κλείσιμο ενός βασικού σημείου για τις μεταφορές πετρελαίου στον Περσικό Κόλπο.
Ερωτηθείς το πρωί της Πέμπτης αν θα υποστήριζε ένα ισραηλινό χτύπημα στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν, ο Μπάιντεν δήλωσε στους δημοσιογράφους: «Το συζητάμε αυτό. … Και δεν πρόκειται να συμβεί τίποτα σήμερα. Θα το συζητήσουμε αργότερα». Μέχρι στιγμής, η αντίδραση των εμπόρων πετρελαίου είναι υποτονική.
Οι τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων αργού πετρελαίου των ΗΠΑ αρχικά σημείωσαν άλμα άνω του 5% το πρωί της Τρίτης, όταν οι προειδοποιήσεις για την επικείμενη ιρανική πυραυλική επίθεση διέρρευσαν στην αγορά – αλλά οι τιμές έπεσαν γρήγορα μετά την επίθεση. Την Πέμπτη έκαναν εκ νέου άλμα μετά τις δηλώσεις του Μπάιντεν, σκαρφαλώνοντας τελικά πάνω από τα 73 δολάρια – αν και αυτό εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από τα επίπεδα πάνω από τα 80 δολάρια, όπου διαπραγματεύονταν για μεγάλο μέρος του καλοκαιριού.
Ακόμα και μια μεγάλη επέκταση των εχθροπραξιών στους πετρελαιοπαραγωγούς γείτονες του Ιράν θα ανέβαζε πιθανώς το πετρέλαιο μόνο γύρω στα 100 δολάρια το βαρέλι, μια τιμή που θα ωθούσε τις τιμές της βενζίνης στις ΗΠΑ οπουδήποτε μεταξύ 3,50 και 4,50 δολαρίων το γαλόνι, είπαν οι ειδικοί. Η μέση τιμή της κανονικής βενζίνης στις ΗΠΑ ήταν 3,19 δολάρια το γαλόνι την Πέμπτη, περίπου 60 σεντς χαμηλότερα από πριν από ένα χρόνο, σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Αυτοκινήτων.
Οι τιμές του πετρελαίου έφτασαν στο υψηλότερο σημείο κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Μπάιντεν κοντά στα 124 δολάρια το βαρέλι τον Μάρτιο του 2022, λίγο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ωθώντας τις τιμές της βενζίνης στο ρεκόρ των 5,03 δολαρίων το γαλόνι εκείνη την άνοιξη. Αυτή η εκτίναξη εξακολουθεί να χρησιμεύει ως σημαντικό σημείο συζήτησης για τον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ στην εκστρατεία του για να νικήσει την αντιπρόεδρο Καμάλα Χάρις.
Όμως η αύξηση της παραγωγής πετρελαίου των ΗΠΑ στα υψηλότερα επίπεδα από κάθε άλλη χώρα στην ιστορία, καθώς και η αύξηση της παραγωγής από τους παραγωγούς της Νότιας Αμερικής, έχει χαλαρώσει την εξάρτηση της αγοράς από το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής. Και πιο πρόσφατα, η χαμηλή κινεζική ζήτηση καυσίμων έχει επιβαρύνει τις παγκόσμιες τιμές. Η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Λιβύη και άλλοι πετρελαιοπαραγωγοί διαθέτουν πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, η οποία θα μπορούσε εύκολα να καλύψει τυχόν ελλείψεις στην προσφορά, εάν ένα ισραηλινό χτύπημα σε πετρελαιοπηγές ή εξαγωγικές εγκαταστάσεις του Ιράν ωθούσε προς τα πάνω τις τιμές, ανέφεραν αναλυτές.
Επιπλέον, ο Λευκός Οίκος εργάζεται από την εποχή της ρωσικής εισβολής για να προστατεύσει τους Αμερικανούς καταναλωτές από τις συγκρούσεις μεταξύ των παραγωγών πετρελαίου. Επέβαλε κυρώσεις κατά της Ρωσίας για να περιορίσει τις τιμές και κατά το περασμένο έτος έχει αναπτύξει τον αμερικανικό στρατό για να αποκρούσει επιθέσεις από Ιρανούς πληρεξουσίους που κατευθύνονται σε βασικές γραμμές μεταφοράς πετρελαίου στη Μέση Ανατολή.
Η Σαουδική Αραβία είναι επίσης αισιόδοξη για τις τελευταίες εχθροπραξίες και εξέφρασε μεγαλύτερη ανησυχία ότι οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να κατρακυλήσουν προς τα 50 δολάρια το βαρέλι εάν τα άλλα μέλη του πετρελαϊκού καρτέλ ΟΠΕΚ+ δεν σταματήσουν να εξαπατούν τα συμφωνηθέντα όρια παραγωγής τους, ανέφερε την Τετάρτη η Wall Street Journal. Οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να σημειώσουν σημαντική αύξηση εάν το Ιράν υποκινήσει μια παρατεταμένη επίθεση κατά της ανταγωνίστριάς του Σαουδικής Αραβίας, ανέφερε ο Νάιτς. Διαφορετικά, μια σύγκρουση που θα περιοριστεί στο Ιράν και το Ισραήλ θα είναι «ένα μεγάλο τίποτα όσον αφορά τις τιμές του πετρελαίου».
Ο Ντάγκλας Ρέντικερ, συνεργάτης για την εξωτερική πολιτική, την παγκόσμια οικονομία και την ανάπτυξη στο Ινστιτούτο Brookings, δήλωσε ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν μπορεί να προσπαθήσει να πείσει το Ισραήλ να μην στοχεύσει τις μεγάλες πετρελαϊκές υποδομές του Ιράν και να παραμείνει σε στρατιωτικούς στόχους. Ο μεγαλύτερος φόβος είναι ότι το Ιράν κλιμακώνει σημαντικά τη σύγκρουση για να παρασύρει άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής και τις Ηνωμένες Πολιτείες απευθείας στις μάχες, δήλωσε ο Ρέντικερ.
Αλλά ακόμη και αν η παραγωγή πετρελαίου του Ιράν υποστεί σοβαρή ζημιά, αυτό θα μειώσει τις προμήθειες κατά πιθανώς λιγότερο από 2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, δήλωσαν αναλυτές. Αυτό είναι μια σχετική σταγόνα στον ωκεανό σε μια παγκόσμια αγορά που καταναλώνει 100 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, δήλωσε ο Ρέντικερ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η Κίνα θα μπορούσαν να αναπληρώσουν κάθε έλλειμμα εφοδιασμού με αποδεσμεύσεις από τα στρατηγικά τους αποθέματα πετρελαίου, πρόσθεσε. «Αν τα βγάλετε όλα αυτά εκτός λειτουργίας, τότε η παγκόσμια προσφορά είναι μειωμένη κατά 1,75 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως», δήλωσε ο Ρέντικερ. «Γι’ αυτό υπάρχουν τα στρατηγικά αποθέματα. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Κίνα διαθέτουν σημαντικά στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου».
Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει χρησιμοποιήσει την πρόσφατη υποχώρηση των τιμών του πετρελαίου για να αναπληρώσει το Στρατηγικό Αποθεματικό Πετρελαίου των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο αξιοποίησε για περισσότερα από 200 εκατομμύρια βαρέλια το 2022 για να καταπολεμήσει τις υψηλές τιμές της βενζίνης μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που διατάραξε τις παγκόσμιες αγορές. Το απόθεμα περιλαμβάνει τώρα 383 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου, το 53% της πλήρους χωρητικότητάς του, γεγονός που οι Ρεπουμπλικάνοι ισχυρίζονται ότι έχει αποδυναμώσει την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας.
Αναλυτές της εταιρείας συμβούλων ClearView Energy εκτίμησαν ότι η πλήρης καταστροφή της παραγωγής πετρελαίου του Ιράν θα προκαλούσε την άνοδο των διεθνών τιμών του αργού έως και στα 86 δολάρια ανά βαρέλι, επίπεδο που είχε παρατηρηθεί για τελευταία φορά τον Ιούνιο. Εάν το Ιράν ανταποδώσει σε μια τέτοια επίθεση κλείνοντας τα Στενά του Ορμούζ στην είσοδο του Περσικού Κόλπου, τα οποία αποτελούν σημαντική δίοδο για τις εξαγωγές πετρελαίου από τη Μέση Ανατολή, οι τιμές του πετρελαίου αυτού θα αυξηθούν έως και στα 101 δολάρια το βαρέλι – το χειρότερο σενάριο, σύμφωνα με την εκτίμηση της ClearView.
Αλλά ακόμη και αυτό το σενάριο μπορεί να είναι πολύ δυσμενές, δήλωσε ο Λάντον Ντέρενζ, διευθυντής για την παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια στο Παγκόσμιο Ενεργειακό Κέντρο του Atlantic Council και πρώην αξιωματούχος εθνικής ασφάλειας και ενέργειας κατά τη διάρκεια των κυβερνήσεων Ομπάμα, Τραμπ και Μπάιντεν. Περίπου το 20% των παγκόσμιων προμηθειών πετρελαίου διακινείται μέσω του Στενού του Ορμούζ, αλλά έχουν αναπτυχθεί αρκετά νέες επιλογές παράδοσης με την πάροδο των ετών, ώστε ακόμη και το κλείσιμο της εν λόγω πλωτής οδού δεν θα επηρέαζε δραματικά τις ροές, δήλωσε ο Ντέρενζ. Και αυτό ακόμη και αν υποθέσουμε ότι το Ιράν θα ήθελε να το κλείσει, πρόσθεσε.
«Η οικονομία τους δεν κάνει ήδη αυτό που θέλουν να κάνει και το κλείσιμο του στενού δεν θα την έκανε να κάνει κάτι καλύτερο», δήλωσε ο Ντέρενζ. «Ακόμα και αν πήγαιναν εκεί, υπάρχει πλέον εναλλακτική λύση για τα περισσότερα από αυτά τα βαρέλια. Η ανάλυση ότι [ένα κλείσιμο] θα έβγαζε το 20% του πετρελαίου από την αγορά είναι πιθανώς υπερεκτιμημένη κατά ένα σημαντικό παράγοντα».
Πολλοί παγκόσμιοι ηγέτες μπορεί ακόμη να θυμούνται το πετρελαϊκό σοκ της δεκαετίας του 1970, όταν το καρτέλ παραγωγής πετρελαίου υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας επέβαλε εμπάργκο στις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα οι τιμές του πετρελαίου να εκτοξευθούν από τα 1,80 δολάρια το βαρέλι στα 11,65 δολάρια, που ισοδυναμεί με αύξηση 66 δολαρίων σε σημερινά δολάρια. Όμως, όπως έδειξε η επίθεση που εξαπέλυσε το Ιράν το 2019 στο κρίσιμο εργοστάσιο επεξεργασίας πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας στο Abqaiq, η οποία προκάλεσε μια σύντομη άνοδο των τιμών που υποχώρησε γρήγορα, η σημερινή αγορά πετρελαίου είναι λιγότερο υποχρεωμένη σε μια πηγή εφοδιασμού, δήλωσε ο Ντέρενζ.
«Το γεγονός ότι η Σαουδική Αραβία ήταν τόσο ανθεκτική και επανέφερε γρήγορα την ενεργειακή ασφάλεια μπροστά σε μια τόσο επιθετική επίθεση πριν από μισή δεκαετία, έχει δημιουργήσει μια ανοχή στον κίνδυνο στην αγορά που είναι υψηλότερη από ό,τι θα μπορούσε διαφορετικά να είναι», ειπε.
Διαβάστε επίσης
Ο Μπαράκ Ομπάμα στηρίζει με εκστρατεία την Κάμαλα Χάρις
Γκαρθ Μπρουκς: Ο σταρ της κάντρι μουσικής κατηγορείται για βιασμό, σεξουαλική επίθεση και κακοποίηση
ΚΟΣΜΟΣ | topontiki.gr