Μια καταστροφική παγκόσμια κρίση ψυχικής υγείας μεταξύ παιδιών και εφήβων φτάνει σε κρίσιμα επίπεδα, με την αυτοκτονία που οφείλεται στα social media, να αποτελεί την τρίτη κύρια αιτία θανάτου μεταξύ των νέων ηλικίας 15-29 ετών, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Αυτό επισημαίνεται στην έκθεση KidsRights Index 2025 που δημοσιεύθηκε σήμερα.
Η κατάταξη του Δείκτη Δικαιωμάτων των Παιδιών, που δημοσιεύεται για 13η χρονιά, αποκαλύπτει τον σεβασμό στα δικαιώματα των παιδιών παγκοσμίως και τον βαθμό στον οποίο οι χώρες σημειώνουν πρόοδο στην προάσπιση αυτών των δικαιωμάτων.
Τα καλά νέα είναι ότι ο συνολικός Δείκτης Δικαιωμάτων των Παιδιών 2025 δείχνει ότι η Ελλάδα, η Ισλανδία, το Λουξεμβούργο και η Γερμανία διατηρούν τις θέσεις τους ως κορυφαίες στην εφαρμογή των δικαιωμάτων των παιδιών.
- Advertisement -
Ωστόσο, η θεματική εισαγωγή στην κατάταξη του 2025, αποκαλύπτει την επείγουσα ανάγκη για συντονισμένη δράση για την αντιμετώπιση των επιβλαβών επιπτώσεων του ψηφιακού περιβάλλοντος στα νεαρά μυαλά.
Η έκθεση KidsRights Index 2025, που δημοσιεύθηκε από το Ίδρυμα KidsRights σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Erasmus του Ρότερνταμ υπογραμμίζει ότι:
- πάνω από το 14% των παιδιών και εφήβων ηλικίας 10-19 ετών παγκοσμίως αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας,
- το παγκόσμιο μέσο ποσοστό αυτοκτονιών ανέρχεται σε 6 ανά 100.000 μεταξύ των εφήβων ηλικίας 15-19 ετών.
Το ανησυχητικό είναι ότι η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού προειδοποιεί ότι αυτά τα στοιχεία αντιπροσωπεύουν μόνο την κορυφή του παγόβουνου, καθώς οι αυτοκτονίες εξακολουθούν να μην καταγράφονται επαρκώς παγκοσμίως λόγω στιγματισμού, λανθασμένης ταξινόμησης και ανεπαρκών μηχανισμών αναφοράς.
Τι συμβαίνει στην Ευρώπη
Στην Ευρώπη, οι 13χρονοι αντιμετωπίζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο προβληματικής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με ποσοστό 13%, ενώ οι 11χρονοι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο προβληματικής χρήσης παιχνιδιών με ποσοστό 13%. Η συνεχής διαδικτυακή επαφή με φίλους καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας επηρεάζει το 39% των 15χρονων, δημιουργώντας πρωτοφανή επίπεδα ψηφιακής εξάρτησης.
«Η φετινή έκθεση αποτελεί ένα κάλεσμα αφύπνισης που δεν μπορούμε πλέον να αγνοήσουμε», δήλωσε ο Marc Dullaert, Ιδρυτής και Πρόεδρος του KidsRights. «Η κρίση ψυχικής υγείας ή/και ευημερίας των παιδιών μας έχει φτάσει σε σημείο καμπής, το οποίο επιδεινώνεται από την ανεξέλεγκτη επέκταση των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης που δίνουν προτεραιότητα στην εμπλοκή έναντι της ασφάλειας των παιδιών. Η διαμάχη γύρω από την ταινία “Adolescence” του Netflix τον Φεβρουάριο ανέδειξε παγκόσμιες ανησυχίες σχετικά με την εκπροσώπηση και την προστασία των παιδιών στα ψηφιακά μέσα – αλλά χρειαζόμαστε δράση, όχι μόνο οργή».
Το Ψηφιακό Κουτί της Πανδώρας
Η εισαγωγή στην έκθεση KidsRights Index 2025 εντοπίζει μια ανησυχητική συσχέτιση μεταξύ της προβληματικής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της επιδείνωσης των καταστάσεων ψυχικής υγείας.
Μεταξύ 2018 και 2022, η προβληματική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μεταξύ εφήβων ηλικίας 11, 13 και 15 ετών σε 44 χώρες στην Ευρώπη, την Κεντρική Ασία και τον Καναδά αυξήθηκε από 7 σε 11%.
Ερευνητικές μελέτες έχουν διαπιστώσει άμεση συσχέτιση μεταξύ της έντονης χρήσης του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των αυξημένων απόπειρων αυτοκτονίας μεταξύ ατόμων κάτω των 19 ετών, με βάση δεδομένα από την Τουρκία, την Αυστρία, την Ευρώπη, την Κορέα, την Ταϊβάν, την Αυστραλία, τον Καναδά και την Κίνα.
Οι απαγορεύσεις
Η έκθεση προειδοποιεί για προσεγγίσεις που ενδέχεται να παραβιάζουν ακούσια τα δικαιώματα των παιδιών. Η πρόσφατη απαγόρευση της πρόσβασης των παιδιών κάτω των 16 ετών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην Αυστραλία, η οποία πρόκειται να τεθεί σε ισχύ τον Δεκέμβριο του 2025, αποτελεί παράδειγμα αυτής της έντασης. Η έκθεση σημειώνει ότι τέτοιες γενικές απαγορεύσεις ενδέχεται να παραβιάζουν τα αστικά και πολιτικά δικαιώματα των παιδιών, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων τους στην πρόσβαση σε πληροφορίες, στην ιδιωτικότητα, στον συνεταιρισμό, στην υγεία, στην ανάπτυξη και στην εκπαίδευση, όπως προβλέπεται από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
Η έκθεση προτείνει άμεσα μέτρα, όπως:
- Εφαρμογή ολοκληρωμένων εκτιμήσεων επιπτώσεων στα δικαιώματα του παιδιού για όλες τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και τις ψηφιακές υπηρεσίες
- Καθιέρωση υποχρεωτικών συστημάτων επαλήθευσης ηλικίας που προστατεύουν αντί να αποκλείουν τα παιδιά
- Δημιουργία εξειδικευμένων υπηρεσιών υποστήριξης ψυχικής υγείας προσαρμοσμένων στις προκλήσεις της ψηφιακής εποχής
- Ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων σπουδών που ενισχύουν τον ψηφιακό γραμματισμό και τη συναισθηματική ανθεκτικότητα
- Διασφάλιση επαρκούς εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας για την αντιμετώπιση ζητημάτων ψυχικής υγείας που σχετίζονται με την τεχνολογία
Διαβάστε επίσης:
Ποια διατροφή «προστατεύει» την καρδιά – Μειώνει χοληστερόλη και τριγλυκερίδια
ΕΣΠΑ: Ενεργειακή αναβάθμιση σε επτά νοσοκομεία – 27,1 εκατ. ευρώ μέσω ΕΣΠΑ και Ταμείου Ανάκαμψης